Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20, đóng góp thiết thực, mở rộng hợp tác, nâng tầm quốc gia

Tổng thống Nam Phi, Chủ tịch G20 năm 2025 đón Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. (Ảnh: Nhật Bắc)

G20 là tập hợp các nước công nghiệp phát triển và các nền kinh tế mới nổi, hình thành cơ chế có ảnh hưởng lớn trên toàn cầu, chiếm khoảng 67% dân số thế giới, 85% GDP toàn cầu và 75% thương mại quốc tế. Vai trò quan trọng của G20 và sự tham dự của Việt Nam cho thấy nhiều vấn đề nổi bật.

Thuyết phục bằng đóng góp tích cực

Đây là lần thứ sáu Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 và lần thứ hai liên tiếp với tư cách khách mời. Việt Nam là quốc gia tầm trung, nước đang phát triển. Điều gì khiến G20 coi trọng Việt Nam?

Thứ nhất, sự ghi nhận, coi trọng vai trò của kinh tế Việt Nam trong nền kinh tế thế giới. Việt Nam từ một nền kinh tế kiệt quệ vì hậu quả chiến tranh, bao vây cấm vận, chịu ảnh hưởng lớn của biến đổi khí hậu, trở thành nước xuất khẩu gạo hàng đầu, góp phần bảo đảm an ninh lương thực; thuộc tốp có tốc độ tăng trưởng GDP nhanh của khu vực, thế giới; ngày càng có vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng, sản xuất toàn cầu.

Việt Nam đã cơ bản hoàn thành 5/8 Mục tiêu thiên niên kỷ của Liên hợp quốc (MDGs) và tiếp tục phấn đấu về đích trước niên hạn. Kinh nghiệm, kết quả của Việt Nam có giá trị cổ vũ các nước chậm phát triển vươn lên, ứng phó với thách thức toàn cầu. Đó là điều mà G20 cần và rất quan tâm.

Thứ hai, Việt Nam là thành viên tích cực, có trách nhiệm, đóng góp hiệu quả trong các cơ chế đa phương toàn cầu. Các quốc gia đã 2 lần bầu Việt Nam làm Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an; lần thứ ba tái đắc cử vào Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc với số phiếu rất cao.

Ngày 25-26/10, Việt Nam được tín nhiệm lựa chọn tổ chức Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, một lĩnh vực có tầm quan trọng quốc tế. Sự kiện đã thành công vượt mong đợi với đại diện của hơn hàng trăm quốc gia và tổ chức quốc tế, khu vực tham dự và 72 nước đã ký kết.

Trong các hoạt động đa phương, Việt Nam luôn kiên định ủng hộ giải quyết hòa bình các mâu thuẫn, tranh chấp dựa trên nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế. Đó là một số trong nhiều sự kiện minh chứng sinh động về sự ghi nhận của cộng đồng quốc tế đối với đóng góp của Việt Nam.

Thứ ba, trong 5 lần tham dự, Việt Nam đã có những đề xuất, sáng kiến đóng góp cho G20. Nổi bật là sáng kiến thành lập Quỹ đặc biệt hỗ trợ các nước chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu; Diễn đàn các nước ven biển đối phó với biến đổi khí hậu (2010); Xây dựng khuôn khổ toàn cầu mới về thúc đẩy tự do thương mại, chuyển giao công nghệ các sản phẩm, dịch vụ kỹ thuật số; Diễn đàn toàn cầu chia sẻ kinh nghiệm về khởi nghiệp sáng tạo (2017); Đề nghị thúc đẩy hình thành mạng lưới toàn cầu về chia sẻ dữ liệu biển - đại dương và tiến tới khuôn khổ toàn cầu về ngăn ngừa rác thải nhựa trên biển (2019).

Việt Nam chia sẻ, đóng góp kinh nghiệm, ủng hộ, tích cực hợp tác chống đại dịch Covid-19 (2020). Năm 2024, Việt Nam trao đổi quan điểm, cách tiếp cận và triển khai chiến lược Phát triển bền vững, chuyển đổi năng lượng; tham gia sáng lập Liên minh toàn cầu chống đói nghèo, chia sẻ kinh nghiệm, đề xuất 3 bảo đảm chiến lược; thông báo đăng cai Hội nghị Thượng đỉnh Đối tác vì tăng trưởng xanh và Mục tiêu toàn cầu 2030 (P4G) lần thứ 4 năm 2025.

Đề xuất của Việt Nam tại các Hội nghị Thượng đỉnh G20 được các nước ghi nhận, hoan nghênh, đưa vào Tuyên bố chung. Sự đóng góp tích cực, thiết thực của Việt Nam nâng tầm vị thế quốc gia - “tấm hộ chiếu” có uy tín để G20 tiếp tục mời tham gia các Hội nghị Thượng đỉnh.

Thủ tướng chú trọng tranh thủ các cơ hội, nhấn mạnh "đã nói là phải làm, đã cam kết là thực hiện, đã thực hiện phải có kết quả, sản phẩm cụ thể".

Kế thừa và phát huy

Tại Nam Phi, Thủ tướng Chính phủ và đoàn Việt Nam tham gia 3 phiên thảo luận, tập trung vào 4 trọng tâm của Hội nghị. Phát biểu tại 2 phiên thảo luận về chủ đề “Phát triển kinh tế bền vững, bao trùm - không để ai bị bỏ lại phía sau” và “Các đóng góp quan trọng của G20 đối với một thế giới tự cường”, Thủ tướng Việt Nam xác định: Mục tiêu trọng tâm là “duy trì hòa bình, ổn định và phát triển bao trùm, toàn diện”; nguyên tắc “tôn trọng, bình đẳng, cùng có lợi, dựa trên luật lệ, thông lệ quốc tế” với cách tiếp cận xuyên suốt là “toàn dân, toàn diện, toàn cầu, đặt con người ở vị trí trung tâm”; theo phương châm “đoàn kết để có sức mạnh - hợp tác để có lợi ích - đối thoại để có lòng tin”.

Trên có sở đó, Việt Nam đề xuất 3 bảo đảm chiến lược, nhằm phát huy vai trò G20, tập trung giải quyết các thách thức toàn cầu, vấn đề cốt lõi, điểm nghẽn trong quan hệ quốc tế, chính trị thế giới và kinh tế vĩ mô toàn cầu.

Một là, để bảo đảm ổn định cho phát triển, G20 cần tiên phong xây dựng cơ chế hợp tác quốc tế tôn trọng lẫn nhau, tìm kiếm giải pháp cho xung đột, tạo môi trường thuận lợi để phát triển; phối hợp chính sách ngăn ngừa rủi ro hệ thống, ứng phó khủng hoảng; hạn chế rào cản thương mại, giảm phân mảnh chuỗi cung ứng; thúc đẩy sáng kiến chuyển đổi nợ...

Hai là, để bảo đảm hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, phát triển hệ thống tài chính toàn cầu cân bằng, minh bạch, cởi mở, hiệu quả và quyền tiếp cận bình đẳng về khoa học, công nghệ, tài chính, G20 cần tăng cường hợp tác, đấu tranh chống chính trị hóa khoa học, công nghệ và thương mại; cải cách toàn diện WTO, xây dựng chính sách thương mại công bằng, hài hòa lợi ích; nâng cao năng lực chuyển đổi số, đáp ứng tốt nhu cầu phát triển nhanh, bền vững.

Ba là, để bảo đảm quản trị toàn cầu linh hoạt, hiệu quả, tạo hệ sinh thái cho phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, G20 cần cùng các cơ chế đa phương tăng cường đối thoại, xây dựng khuôn khổ toàn cầu hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường, giữa hiện tại và tương lai, cân bằng lợi ích giữa các nền kinh tế; thúc đẩy hợp tác về AI, biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai, dịch bệnh...

Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Tổng thư ký OECD Mathias Cormann. (Nguồn: VGP)

Trong phiên họp thứ ba với chủ đề “Một tương lai công bằng và công lý cho tất cả mọi người”, với phương châm “cùng lắng nghe, thấu hiểu; cùng niềm tin, hành động; cùng phát triển, thụ hưởng”, Thủ tướng Việt Nam chia sẻ 3 ưu tiên chiến lược:

Thứ nhất, xây dựng quan hệ đối tác về khoáng sản chiến lược công bằng, bình đẳng, ổn định, minh bạch, “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”; nỗ lực thúc đẩy hợp tác, đa dạng hóa chuỗi cung ứng khoáng sản bền vững, phát triển ngành công nghiệp chế biến sâu, công nghệ cao, tái chế và việc làm chất lượng, bền vững, đáp ứng tiêu chuẩn về môi trường, xã hội và quản trị.

Thứ hai, tạo đột phá về đào tạo nhân sự chất lượng cao gắn với phát triển thị trường việc làm hiện đại, hiệu quả, bền vững. G20 cần ưu tiên hỗ trợ, tạo điều kiện cho các nước đang phát triển tham gia, thụ hưởng các sáng kiến hợp tác giáo dục; giảm rào cản, thúc đẩy hợp tác; kết nối thị trường lao động; xây dựng chiến lược, chính sách, chương trình, dự án đào tạo nhân lực chất lượng cao, lao động có kỹ năng... tạo việc làm cho thanh niên.

Thứ ba, xây dựng và phát triển hệ sinh thái AI vì con người và không thay thế con người. G20 cần tiên phong xây dựng bộ tiêu chuẩn quản trị AI công bằng, minh bạch, bao trùm, an toàn, nhân văn, lấy con người làm trung tâm; hỗ trợ các nước đang phát triển xây dựng hạ tầng số, cơ sở dữ liệu, hệ sinh thái công nghệ, quản trị, khai thác AI vì sự phát triển an toàn, bao trùm, bền vững.

Các bài phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính gửi thông điệp mạnh mẽ, Việt Nam sẵn sàng gánh vác trách nhiệm chung, hợp tác tích cực, bình đẳng, cùng có lợi với các nước G20 và cộng đồng quốc tế; triển khai các ưu tiên chiến lược, bằng các chương trình, dự án hợp tác cụ thể, thiết thực...; vì một thế giới hòa bình, văn minh, thịnh vượng, phát triển bền vững và bao trùm, “không để ai bị bỏ lại phía sau”, mọi người đều được hưởng lợi.

Bên lề hội nghị, Thủ tướng Việt Nam đã tranh thủ từng phút, tiếp xúc, gặp gỡ song phương với lãnh đạo hơn 20 quốc gia, Tổng thư ký Liên hợp quốc và đại diện các tổ chức quốc tế như WTO, OECD, WHO... nhằm củng cố quan hệ, thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực chiến lược của Việt Nam, tranh thủ tối đa nguồn lực quốc tế cho phát triển đất nước.

***

Các lần tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G20 thể hiện tầm nhìn chiến lược, sự quan tâm của Việt Nam với các vấn đề quốc tế; làm nổi bật hình ảnh một Việt Nam năng động, chủ động, tích cực, sẵn sàng gánh vác trách nhiệm chung, phát huy ưu thế trong các lĩnh vực, nội dung có thế mạnh, kinh nghiệm; đóng góp cho hòa bình, hợp tác và phát triển của khu vực, thế giới. Qua đó, nâng tầm vị thế quốc gia, tranh thủ cơ hội hợp tác quốc tế.

Đó là kết quả của đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, thúc đẩy ngoại giao đa phương, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện.

TS. Vũ Đăng Minh