Việt Nam - thành viên có trách nhiệm trong gìn giữ hòa bình, an ninh trong khu vực

Diễn đàn Khu vực ASEAN lần thứ 26, một hoạt động trong khuôn khổ AMM-52. Ảnh: Reuters

AMM-52: Những mối quan tâm chung

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng đoàn Việt Nam dự Hội nghị quan chức cấp cao ASEAN, AMM-52 đạt nhiều kết quả tốt, thể hiện ở các điểm: Thứ nhất, tiến trình xây dựng Cộng đồng được tiếp tục thúc đẩy, nhận được sự cam kết mạnh mẽ từ tất cả các nước thành viên ASEAN. Hầu hết các chương trình hành động, kế hoạch công tác được triển khai tích cực, hoàn thành đúng tiến độ. Các nước cam kết nỗ lực thúc đẩy xây dựng Cộng đồng trên cả ba trụ cột là Chính trị - An ninh, Kinh tế và Văn hóa - Xã hội.

Thứ hai, quan hệ giữa ASEAN với các đối tác được đẩy mạnh. Các nước đối tác đều tỏ rõ sự quan tâm và muốn tăng cường hơn nữa quan hệ với ASEAN, đưa ra nhiều sáng kiến, đề xuất hợp tác mới. Như vậy có thể nói, qua hội nghị lần này, vai trò, vị thế của ASEAN trong cấu trúc khu vực được tiếp tục được đẩy mạnh và được tất cả các nước đối tác đặc biệt coi trọng. Và Việt Nam luôn thể hiện là một thành viên có trách nhiệm trong vai trò trung tâm ấy.

Lập trường nhất quán trong vấn đề Biển Đông

Theo Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Biển Đông luôn là nội dung được trao đổi tại các hội nghị ASEAN. Lần này, do tình hình diễn biến gần đây trên Biển Đông đã thu hút được sự quan tâm rất lớn của các nước.

Nhiều bộ trưởng thể hiện sự quan ngại sâu sắc về những diễn biến gần đây ở Biển Đông. Tất cả các nước đều phát biểu nhấn mạnh tầm quan trọng của duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, yêu cầu tuân thủ luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), kêu gọi các bên kiềm chế, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), mong muốn sớm có được Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) chất lượng, hiệu lực, hiệu quả và mang tính bền vững.

Phát biểu của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tại hội nghị về vấn đề này rất thẳng thắn, chân thành, trên tinh thần xây dựng và hữu nghị. Vì thế, đã được nhận sự chia sẻ và ủng hộ của nhiều nước.

Tại Hội nghị cấp cao Đông Á (EAS), tiếp theo những quan ngại được các nước trong EAS bày tỏ, Phó Thủ tướng chia sẻ thêm về các hoạt động đơn phương vi phạm chủ quyền và lợi ích hợp pháp của các nước ven biển, khẳng định lại Việt Nam có đầy đủ cơ sở lịch sử và pháp lý đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Phó Thủ tướng nhấn mạnh lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, qua đó, kêu gọi tăng cường lòng tin, không quân sự hóa, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, gia tăng căng thẳng, không đe dọa sử dụng vũ lực hoặc sử dụng vũ lực, tuân thủ nghiêm túc luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982, thực hiện nghiêm túc DOC và xây dựng COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế.

Tích cực, sáng tạo trong các hội nghị liên quan

Tại EAS, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh ủng hộ các nỗ lực tăng cường vai trò của nước Chủ tịch EAS, đồng thời cũng là Chủ tịch ASEAN, ASEAN+3 và Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF), gia tăng quan hệ gắn kết, bổ trợ lẫn nhau giữa các cơ chế này. Phó Thủ tướng cho rằng hợp tác biển và kết nối là hai lĩnh vực mà các nước tham gia EAS có tiềm năng, phù hợp với quan tâm và nhu cầu hợp tác ở khu vực cần được tiếp tục đẩy mạnh.

Phó Thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh các lĩnh vực hợp tác cần tập trung thời gian tới, bao gồm: Nâng cao năng lực thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng hiệu quả về kinh tế, bền vững về tài chính, môi trường và xã hội; tăng cường năng lực hoạch định chính sách về quản lý nguồn nước sông Mekong; và xây dựng lực lượng lao động chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của thời đại kỹ thuật số. Phó Thủ tướng cũng khẳng định vai trò quan trọng của nhóm Những người bạn của Hạ nguồn Mekong (FLM) trong việc huy động hỗ trợ của các đối tác giúp khu vực Mekong đạt mục tiêu phát triển, và bày tỏ ủng hộ khôi phục cơ chế này.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh cũng đã tham dự các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-Nga và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN–New Zealand, trong đó kêu gọi mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ hợp tác nhiều mặt, cùng có lợi giữa ASEAN với Nga và New Zealand, nhất là hợp tác biển, kết nối và phát triển bền vững, kinh tế-thương mại-đầu tư, giáo dục-đào tạo, phát triển kinh tế số, thích ứng cách mạng công nghiệp 4.0, du lịch, giao lưu nhân dân... Phó Thủ tướng chia sẻ quan ngại về diễn biến phức tạp trên thực địa ở Biển Đông và được các nước bày tỏ sự ủng hộ lớn. Các cuộc gặp song phương giữa Phó Thủ tướng với Bộ trưởng Ngoại giao Nga, Na Uy, Thái Lan, Lào, Nhật Bản, Ấn Độ, Bangladesh cũng nhận được sự nhất trí quan điểm của các nước này, đặc biệt trong vấn đề Biển Đông.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã tham dự Hội nghị Ủy ban Hiệp ước khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ). Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đề nghị ASEAN tập trung thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực an ninh, an toàn hạt nhân ở khu vực, trong đó chú trọng nâng cao khả năng ngăn ngừa và sẵn sàng ứng phó với sự cố phóng xạ, tăng cường phối hợp giữa các cơ quan chuyên trách về năng lượng nguyên tử và về cứu trợ, ứng phó thiên tai, sự cố; tiếp tục đề cao vai trò và đóng góp của SEANWFZ vào nỗ lực chung của quốc tế trong chống phổ biến và giải trừ vũ khí hạt nhân và các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Đại diện Việt Nam cũng tham dự Cuộc họp các quan chức cao cấp ASEAN+3, Diễn đàn Khu vực ASEAN lần thứ 26 (ARF-26). Phát biểu tại hội nghị, để tăng cường khả năng thích ứng trước môi trường an ninh đang thay đổi nhanh chóng, Phó Thủ tướng đề xuất xây dựng tầm nhìn phát triển mới cho ARF đi đôi với cải tiến phương thức hoạt động của diễn đàn, coi đây là những kết quả quan trọng cần đạt được trong năm 2020.

Rõ ràng, qua AMM-52 và các hội nghị liên quan, Việt Nam đã thể hiện vai trò và trách nhiệm trong mọi hoạt động của ASEAN và những đóng góp tích cực cho việc gìn giữ hòa bình ở Biển Đông và khu vực.

Hồng Ngọc