Việt Nam tiến tới chấm dứt bệnh lao vào năm 2030

Huy động sức mạnh tổng hợp để phòng, chống lao

Ngày 27/10, Phó Thủ tướng Lê Thành Long, Chủ tịch Ủy ban Quốc gia về chấm dứt bệnh lao đã ký Văn bản số 1393/TTg-KGVX yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác phòng, chống bệnh lao.

Văn bản nêu rõ, công tác phòng, chống bệnh lao tại Việt Nam thời gian qua đã được Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm chỉ đạo, các bộ, ngành, địa phương triển khai tích cực và đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận. Hằng năm, Chương trình chống lao quốc gia phát hiện được trên 100.000 bệnh nhân lao, tỷ lệ điều trị thành công bệnh lao đạt cao so với trung bình chung trên thế giới.

Tuy nhiên, dịch tễ bệnh lao tại Việt Nam hiện nay vẫn còn rất nặng nề. Số người tử vong hằng năm do bệnh lao còn cao. Khoảng 38% người mắc bệnh lao trong cộng đồng chưa được phát hiện và điều trị, hoặc chưa được ghi nhận, báo cáo. Việt Nam vẫn là một trong số 30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất trên toàn cầu.

Bệnh nhân điều trị lao tại Bệnh viện Phổi Trung ương

Để thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống lao, tiến tới chấm dứt bệnh lao vào năm 2030, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long, yêu cầu: Trên tinh thần “Chuyển mạnh từ tư duy tập trung khám bệnh, chữa bệnh sang chủ động phòng bệnh, chú trọng bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe toàn diện, liên tục theo vòng đời”. Gắn công tác phòng chống lao với y tế cơ sở và phát triển nhân lực y tế; Ưu tiên hoạt động phòng chống lao trong Chương trình mục tiêu Quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026-2035, đảm bảo kinh phí cho hoạt động khám sàng lọc phát hiện ca bệnh lao trong cộng đồng gắn liền với hoạt động y tế cơ sở, ưu tiên các nhóm đối tượng khó tiếp cận, ứng dụng công nghệ thông tin nâng cao chất lượng quản lý người bệnh lao.

Theo Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban Chương trình Chống lao Quốc gia, TS Đinh Văn Lượng, Văn bản 1393 chỉ rõ vai trò và nhiệm vụ không chỉ của ngành y tế mà còn của các bộ, ban, ngành và địa phương khác trong phòng, chống bệnh lao.

Sự phối hợp này đảm bảo một cách tiếp cận toàn diện, huy động sức mạnh tổng hợp của cả xã hội để phòng, chống lao.

“Với sự quan tâm sâu sắc của Chính phủ, được cụ thể hóa bằng Quyết định 1393, cùng với việc triển khai mạnh mẽ các giải pháp trên, Việt Nam đặt mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030. Đây là một mục tiêu được đánh giá là rất khả quan”, TS Đinh Văn Lượng trao đổi cùng phóng viên VOV.

TS Đinh Văn Lượng cho biết thêm, Bệnh viện Phổi Trung ương, Chương trình Chống lao Quốc gia và hệ thống bệnh viện lao/phổi tại 34 tỉnh, thành phố sẽ là lực lượng nòng cốt, tập trung vào việc quản lý và điều trị cho các bệnh nhân đã được phát hiện bệnh lại. Theo đó, toàn bộ mạng lưới y tế cơ sở trên cả nước có trách nhiệm phát hiện sớm các ca bệnh lao trong cộng đồng. Điều này biến mọi cơ sở y tế thành một điểm sàng lọc, giúp tìm ra bệnh nhân một cách chủ động.

“Theo Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị, từ năm 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần. Đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình. Trong quá trình khám sức khỏe định kỳ này, việc sàng lọc bệnh lao sẽ được lồng ghép. Nếu các cán bộ y tế được trang bị kiến thức và chứng chỉ về kiểm soát lao, họ có thể phát hiện bệnh sớm, từ đó tăng hiệu quả của chương trình”, TS Đinh Văn Lượng nhấn mạnh.

Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, Trưởng Ban Chương trình Chống lao Quốc gia, TS Đinh Văn Lượng tin tưởng Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu chấm dứt bệnh lao vào năm 2030

BHYT là giải pháp bền vững để chống bệnh lao

Với hơn 113.000 ca lao được phát hiện năm 2024, tăng 7% so với năm 2023; tỷ lệ lao có bằng chứng vi khuẩn trên 72%, tỷ lệ điều trị thành công đạt 89%, Chương trình Chống lao quốc gia đã đạt được kết quả tốt nhất từ trước đến nay. Đáng chú ý, trên 70% ở người bệnh lao kháng thuốc, tỷ lệ này vượt trội so với trung bình trên toàn cầu.

Bộ Y tế đánh giá, dù đối mặt với không ít thách thức, công tác phòng chống lao tại Việt Nam vẫn đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, với mạng lưới chống lao tại 100% xã, phường; bảo đảm 100% dân số được tiếp cận dịch vụ phòng chống lao.

Mặc dù vậy, tình hình dịch tễ bệnh lao tại Việt Nam còn rất nặng nề. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính Việt Nam có khoảng 182.000 bệnh nhân lao mới; 9.900 bệnh nhân lao kháng thuốc và có khoảng 11.000 người tử vong do lao hàng năm.

Năm 2023, Việt Nam đứng thứ 12/30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao cao nhất thế giới và đứng thứ 10/30 quốc gia có số lượng bệnh nhân lao kháng thuốc cao nhất toàn cầu.

Trong khi đó, nguồn lực tài chính, đặc biệt từ ngân sách quốc tế đang có xu hướng giảm dần; việc bảo đảm thuốc, thiết bị, vật tư y tế còn gặp khó khăn do thủ tục phức tạp, kéo dài, ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động phát hiện và điều trị bệnh. Điều này đòi hỏi Việt Nam phải tăng cường tinh thần sáng tạo, tích cực, hành động để chấm dứt bệnh lao.

Trên cơ sở chủ đề Ngày thế giới phòng chống lao thế giới, chủ đề của Việt Nam năm 2025 là: Việt Nam cam kết, đầu tư, hành động để chấm dứt bệnh lao. Chủ đề này nhấn mạnh về tầm quan trọng của cam kết bền vững, đầu tư nguồn lực và hành động hiệu quả cho các can thiệp phòng chống lao.

Để công tác phòng, chống lao đạt hiệu quả hơn nữa, Chương trình Chống lao quốc gia đề xuất Chính phủ chỉ đạo các bộ, ban, ngành liên quan nghiên cứu cho phép các dự án do các Chính phủ, tổ chức quốc tế viện trợ không hoàn lại được tổ chức, thực hiện theo cơ chế đặc thù. Đồng thời, để bảo đảm nguồn tài chính bền vững cho công tác phòng, chống lao, cần tăng cường đầu tư từ nguồn ngân sách Nhà nước và bảo hiểm y tế thay cho các nguồn viện trợ quốc tế.

Hoàng Thuyên-Lê Hoàng/VOV.VN