Việt Nam tiến tới giảm tỷ lệ nam giới uống rượu, bia ở mức nguy hại

Tỷ lệ uống rượu, bia ở mức có hại tăng nhanh chóng

Theo nguyên Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, tại Việt Nam, nếu như năm 2010, có 70% nam và 6% nữ giới trên 15 tuổi có uống rượu bia trong 30 ngày qua, thì sau 5 năm, đến năm 2015 tỷ lệ này đã tăng lên tương ứng là 80,3% ở nam giới và 11,6% ở nữ giới. Việt Nam đang nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ nam giới uống rượu bia cao nhất thế giới và tỷ lệ uống rượu bia ngày càng gia tăng.

Đặc biệt, tình trạng sử dụng rượu, bia trong lứa tuổi thanh thiếu niên ngày càng diễn ra nghiêm trọng với tỷ lệ uống rượu, bia trong vị thành niên và thanh niên đã tăng gần 10% sau 5 năm. Tỷ lệ uống rượu, bia ở mức có hại - tức là uống từ sáu đơn vị rượu trở lên trong một lần uống lên tới 44%.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), rượu bia đứng hàng thứ 5 trong 10 nguyên nhân gây tử vong cao nhất trên toàn cầu và còn là nguyên nhân của nhiều bệnh không lây nhiễm nguy hiểm khác. Về mặt tác hại, uống rượu bia gây ra các hậu quả cấp tính hoặc mạn tính, tác hại với cả người uống, người xung quanh cũng như cộng đồng xã hội.

Nguyên Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, một số tác hại có thể xảy ra ngay sau khi uống như chấn thương, gây tai nạn giao thông hay ngộ độc rượu bia.... Một số tác hại khác diễn ra từ từ và kéo dài như gây các tổn thương mạn tính đối với sức khỏe (mắc bệnh ung thư, bệnh lý tim mạch, xơ gan, rối loạn tâm thần, sa sút trí tuệ, ngộ độc bào thai do bà mẹ sử dụng rượu bia…) hay các vấn đề xã hội lâu dài như tác hại đối với gia đình, suy giảm chất lượng nhân lực, chất lượng dân số, phá vỡ các mối quan hệ gia đình, xã hội.

Lần đầu tiên có luật điều chỉnh hoàn chỉnh với phòng, chống tác hại của rượu, bia

Do những ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng và gây ra các vấn đề xã hội nghiêm trọng nên rượu, bia là loại hàng hóa được hầu hết các quốc gia đưa vào kiểm soát chặt chẽ và không khuyến khích tiêu dùng. Sau bảy năm nghiên cứu, xây dựng, ngày 14-6-2019, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia đã được Quốc hội khóa XIV thông qua và chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2020.

Việc ban hành Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia là một yêu cầu cấp thiết để phòng, chống các yếu tố nguy cơ của bệnh không lây nhiễm, phòng, chống tai nạn giao thông, bạo lực, tội phạm, góp phần hạn chế gánh nặng do tác hại của rượu, bia gây ra đối với cá nhân, gia đình, cộng đồng và xã hội, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước. Đồng thời, góp phần thực hiện các giải pháp đề ra tại Nghị quyết số 20-NQ/TƯ ngày 25-10-2017 của Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về tăng cường công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới "Thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm giảm tiêu thụ rượu, bia, thuốc lá"; "Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các hàng hóa có hại cho sức khỏe như đồ uống có cồn, có ga, thuốc lá để hạn chế tiêu dùng" cũng như hoàn thành các mục tiêu phát triển bền vững mà Việt Nam cam kết với liên hợp quốc.

PGS, TS Nguyễn Thị Kim Tiến - nguyên Bộ trưởng Y tế nhấn mạnh, đây là lần đầu tiên Việt Nam có một đạo luật điều chỉnh đầy đủ, hoàn chỉnh đối với vấn đề phòng, chống tác hại của rượu, bia. Trong bảy năm qua, các nhà làm luật cũng gặp nhiều khó khăn vì có sự xung đột lợi ích giữa sức khỏe và kinh tế để xây dựng luật. Tuy nhiên, với việc bảo vệ lợi ích người tiêu dùng, Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia ra đời nhằm hướng tới hạn chế sự sẵn có của rượu, bia; kiểm soát rượu, bia.

Bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế cho biết, để triển khai Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức tuyên truyền, phổ biến nội dung của Luật phòng, chống tác hại của rượu, bia và các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành theo quy định của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia và Luật phổ biến, giáo dục pháp luật.

Ngày 9-10-2019, Văn phòng Chính phủ ban hành Công văn số 9175/VPCP-KGVX thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam về triển khai Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia với các nội dung chính: Yêu cầu Bộ Y tế, UBND tỉnh, TP trực thuộc Trung ương tổ chức tuyên truyền, phổ biến nội dung của Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia và các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành theo quy định của phòng, chống tác hại của rượu, bia và Luật phổ biến, giáo dục pháp luật.

Từ năm 2019 và các năm tiếp theo, Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan, UBND tỉnh, Thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức các chiến dịch truyền thông về phòng, chống tác hại của rượu, bia. Tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến phòng, chống tác hại của rượu, bia; ban hành theo thẩm quyền hoặc đề xuất sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới các văn bản quy phạm pháp luật để bảo đảm phù hợp với Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia. Bộ Y tế làm đầu mối tổng hợp kết quả rà soát, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 12/2019.

Bộ Y tế theo dõi, đôn đốc, kiểm tra các bộ, cơ quan ngang bộ, UBND các tỉnh, Thành phố trực thuộc Trung ương tổ chức triển khai thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của rượu bia, định kỳ báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả.

HẢI NGÔ