Việt Nam và cơ hội từ nền kinh tế tầm thấp

Khái niệm nền kinh tế tầm thấp, xuất phát từ Trung Quốc vào những năm 2010, đề cập đến các hoạt động kinh tế diễn ra ở không phận dưới 1.000m, sử dụng máy bay tầm thấp có người lái và không người lái.

Ngành này đã phát triển nhanh chóng, với các siêu cường công nghệ cạnh tranh để chiếm lĩnh không gian mới này. Các khung pháp lý và tiêu chuẩn an toàn đã được thiết lập tại Mỹ, châu Âu và Trung Quốc, tạo nền tảng cho một lĩnh vực có thể thay đổi cấu trúc kinh tế toàn cầu.

Việt Nam đã nhanh chóng nhập cuộc với việc thành lập Mạng lưới Hàng không – Vũ trụ – UAV Việt Nam và Liên minh Kinh tế tầm thấp Việt Nam. Các tổ chức này quy tụ nhiều chuyên gia và doanh nghiệp, đặt mục tiêu phát triển ngành kinh tế mới này.

Nền kinh tế tầm thấp hứa hẹn mang lại hàng nghìn doanh nghiệp phụ trợ, tạo ra 1 triệu việc làm chất lượng cao và đóng góp hàng chục tỷ USD cho Việt Nam trong 10-15 năm tới. Các doanh nghiệp như CT Group, Realtime Robotics Việt Nam, Viettel, Phenikaa-X, và HTI Technology đang tiên phong trong việc phát triển công nghệ UAV và các ứng dụng liên quan.

Nền kinh tế tầm thấp không chỉ giới hạn ở vận tải hàng hóa hay giám sát an ninh, mà còn mở ra nhiều ứng dụng mới trong nông nghiệp thông minh, logistics, giao thông, xây dựng, và an ninh quốc phòng. UAV có thể phun thuốc, gieo hạt, đo độ ẩm và dinh dưỡng đất, giúp tăng năng suất và giảm ô nhiễm môi trường.

Trong logistics và thương mại điện tử, drone giao hàng có thể rút ngắn thời gian vận chuyển, đặc biệt hữu ích ở vùng núi, đảo xa hay đô thị tắc nghẽn. Mạng lưới phương tiện bay tự động còn có thể hỗ trợ giám sát giao thông và kiểm tra cơ sở hạ tầng.

Việt Nam đang cẩn trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý để khai thác tiềm năng của lĩnh vực này, bao gồm tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn bay, định danh thiết bị, và cơ chế sandbox cho các dịch vụ mới.

Chính phủ đã cho thấy quan điểm ủng hộ rõ ràng đối với ngành kinh tế này, với các đề xuất sửa đổi Luật Hàng không dân dụng nhằm tạo hành lang pháp lý cho hoạt động của UAV và các phương tiện bay không người lái khác. Chính sách này nhằm thúc đẩy ứng dụng UAV trong nhiều lĩnh vực và tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước tham gia sâu vào chuỗi giá trị công nghệ cao.

Tiềm năng của nền kinh tế tầm thấp rất lớn, nhất là khi cuộc đua toàn cầu mới chỉ bắt đầu. Với năng lực nghiên cứu đang được nâng cao và hệ sinh thái doanh nghiệp công nghệ ngày càng trưởng thành, mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm của nền kinh tế tầm thấp khu vực không còn là khát vọng xa vời. Việt Nam có thể trở thành một trung tâm UAV hàng đầu ASEAN trong vòng 10 năm tới, với những sản phẩm Made in Vietnam không chỉ phục vụ trong nước mà còn vươn tầm thế giới.

Để đạt được kỳ vọng này, Việt Nam cần một lộ trình bài bản và kiên định, từ hoàn thiện thể chế quản lý không gian tầm thấp, thiết lập cơ chế ưu đãi và sandbox thử nghiệm cho đổi mới sáng tạo, cho tới đầu tư mạnh mẽ vào R&D và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong các lĩnh vực then chốt như UAV, AI, vật liệu mới, năng lượng và viễn thông...

Nội dung đầy đủ bài viết được đăng tải trên Tạp chí Kinh tế Việt Nam số 46-2025 phát hành ngày 17/11/2025. Kính mời Quý độc giả tìm đọc tại đây:

https://vneconomy.vn/don-doc-tap-chi-kinh-te-viet-nam-so-46-2025.htm

Ngô Huyền