Việt Nam và Mexico cần xem xét nâng cấp quan hệ ngoại giao

Từ đó đến nay, trải qua 50 năm, quan hệ hai nước có những bước phát triển tốt đẹp trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt Mexico trở thành đối tác quan trọng hàng đầu của Việt Nam tại khu vực Mỹ Latin. Việt Nam là đối tác lớn thứ hai của Mexico trong khu vực ASEAN.

Đại sứ Nguyễn Văn Hải tiếp Chủ tịch Hạ viện Mexico (Nguồn: ĐSQ VN tại Mexico)

Quan hệ chính trị tin tưởng

Từ ngày thiết lập quan hệ ngoại giao đến nay, quan hệ trên phương diện chính trị giữa hai nước hết sức tốt đẹp. Mexico là một trong những nước tiến hành viện trợ cho Việt Nam tái thiết đất nước sau chiến tranh, con số lên tới hàng triệu USD lúc bấy giờ.

Năm 1979, lần đầu tiên Thủ tướng Phạm Văn Đồng thăm Mexico. Sau đó vào năm 2002, Thủ tướng Phan Văn Khải tiến hành thăm nước này. Tổng thống Mexico Enrique Penã Nieto đến thăm Việt Nam nhân dịp dự Hội nghị thượng đỉnh APEC tổ chức tại Đà Nẵng vào năm 2017.

Hai bên thường xuyên thực hiện trao đổi đoàn cấp cao nhằm thúc đẩy hợp tác hai bên, đồng thời thiết lập cơ chế tham khảo chính trị cấp Thứ trưởng Ngoại giao trong đó nhấn mạnh duy trì đối thoại ở cấp cao. Đáng chú ý, Tổng thống Mexico có thư mời Chủ tịch nước ta thăm cấp nhà nước tới Mexico (3/2023); cuộc gặp song phương giữa Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 tại Brazil (11/2024) và giữa Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn và Bộ trưởng Ngoại giao Mexico Alicia Barbena bên lề Phiên thảo luận chung cấp cao Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại New York (9/2023); các chuyến thăm Mexico của Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa (8/2023), Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng (9/2022), Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương Lại Xuân Môn (8/2022), Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Trần Đức Thắng (9/2022), Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập báo Nhân dân Lê Quốc Minh (9/2024), Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư tỉnh Lào Cai Đặng Xuân Phong (10/2024)…

Về phía Mexico có các chuyến thăm Việt Nam của Tổng Bí thư Đảng Lao động Mexico Alberto Anaya (12/2022), Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Đối ngoại đảng Cách mạng Thể Chế - PRI Sofia Carvajal Isunza (11/2024), Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao Mexico Carmen Moreno (thăm làm việc và tiến hành Phiên Tham khảo chính trị lần 7 giữa Bộ Ngoại giao hai nước vào tháng 3/2023), Tổng Vụ trưởng châu Á - Thái Bình Dương Bộ Ngoại giao Mexico Fernando Gonzales Saife (11/2022)…

Bên cạnh lĩnh vực chính trị, trong hợp tác an ninh-quốc phòng, hai bên đã thảo luận và hoàn tất Bản ghi nhớ Hợp tác nhằm trao đổi về một số kinh nghiệm về tăng cường năng lực phòng thủ quốc gia, tham gia gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, cứu hộ - cứu nạn, phòng chống tội phạm có tổ chức, xuyên quốc gia, hợp tác trong lĩnh vực công nghiệp quốc phòng. Tháng 12/2024, cơ quan Tùy viên Quốc phòng Việt Nam tại Mexico đã tổ chức khai trương và đi vào hoạt động.

Năm 2025, nhân dịp hai nước tiến hành nhiều hoạt động 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, lãnh đạo hai bên dự kiến có những chuyến thăm lẫn nhau với mục đích mở ra những hợp tác mới hiệu quả hơn trên các lĩnh vực, đặc biệt là thương mại.

Dấu ấn thương mại

Theo Đại sứ Việt Nam tại Mexico Nguyễn Văn Hải, kinh tế-thương mại và đầu tư giữa hai nước có những con số đầy ấn tượng. Mexico hiện là đối tác thương mại lớn thứ 2 của Việt Nam tại Mỹ Latinh, Việt Nam là bạn hàng lớn thứ 2 của Mexico trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Kể từ khi Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) chính thức có hiệu lực, trao đổi thương mại song phương hàng năm tăng khoảng 15%. Kim ngạch thương mại song phương năm 2024 đạt 6,41 tỷ USD (tăng 21,6% so với năm 2023), thặng dư phía Việt Nam đạt 4,5 tỷ USD. Tuy nhiên, theo thống kê của Mexico, thương mại hai chiều đạt hơn 15 tỷ USD (tăng 27,5% so với năm 2023). Để thúc đẩy hơn nữa kim ngạch thương mại, hai bên đã thiết lập cơ chế Ủy ban Hỗn hợp về hợp tác kinh tế, thương mại và đầu tư và đến nay đã tổ chức được 3 kỳ họp.

Đã có sự hiện diện nhiều hơn của các công ty của hai nước ở các thị trường của nhau như khai trương trung tâm giải trí Kidzania của Mexico tại Lotte Hồ Tây. Tập đoàn bán lẻ lớn nhất Mexico Coppel đã nhiều lần vào Việt Nam để tìm kiếm đối tác nhập khẩu các sản phẩm giày dép, quần áo, đồ nhựa, cao su… Tập đoàn công nghệ FPT của Việt Nam mở chi nhánh tại thành phố Guadalajara. Tập đoàn Vinfast cũng đã sang Mexico khảo sát thị trường, tiến hành thủ tục thành lập công ty để xuất khẩu và phân phối xe điện sang Mexico và khu vực Trung Mỹ, trong đó tháng 10/2024 đã ký kết Biên bản ghi nhớ (MoU) với Hiệp hội Tài xế Durango để cung cấp 3.000 ô tô điện VF 5 và 300 xe buýt điện cho phía đối tác Mexico.

Bên cạnh đó, Đại sứ quán cũng đã phối hợp với chính quyền các bang của Mexico như Chihuahua, Sinaloa, Colima, Queretaro, Quintana Roo, San Luis Potosi để tổ chức các hội thảo xúc tiến thương mại, đầu tư, tuyên truyền quảng bá về đất nước, con người Việt Nam.

Theo đánh giá của phía Mexico, thị trường Việt Nam mang đến nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp của nước này. Gần đây, một số doanh nghiệp của Mexico cũng đã bắt đầu đến Việt Nam để tìm kiếm cơ hội đầu tư. Để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp Mexico, Đại sứ quán Mexico tại Việt Nam đã phối hợp biên soạn cuốn sách “Hướng dẫn kinh doanh tại Việt Nam cho các doanh nghiệp Mexico”, trong đó xác định những lĩnh vực mà Mexico có nhiều cơ hội để thâm nhập thị trường Việt Nam như sản phẩm dược phẩm và thực phẩm, gia công kim loại…Chính phủ Việt Nam cũng có nhiều chính sách ưu đãi đối với thị trường khu vực Mỹ Latinh trong đó có Mexico.

Giao lưu nhân dân phát triển

Hiện nay, Đại sứ quán Mexico tại Việt Nam đã tích cực thúc đẩy hợp tác giao lưu nhân dân giữa hai nước. Đại sứ quán đã phối hợp với các ban ngành, tổ chức xã hội tổ chức các cuộc giao lưu văn hóa, giới thiệu đặc sắc của văn hóa Mexico tới người dân Việt Nam. Ngoài ra, Đại sứ quán chú trọng tới việc hợp tác với các trường đại học lớn của Việt Nam, trong đó có một số dự án phát triển sáng kiến hợp tác với các khoa tiếng Tây Ban Nha tại các trường Đại học Hà Nội và Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn thành phố Hồ Chí Minh. Các chương trình trao đổi sinh viên giữa các trường Đại học của hai nước bắt đầu được quan tâm với sự tham gia ngày càng nhiều của sinh viên hai nước.

Sự kiện văn hóa Việt Nam tại Mexico.

Khách du lịch Mexico đến du lịch Việt Nam ngày càng tăng. Bởi lẽ, Việt Nam có sự hấp dẫn riêng của một quốc gia đang phát triển với nhiều danh lam thắng cảnh, di tích văn hóa đã trở di sản thế giới. Trung bình mỗi năm có khoảng hơn 15.000 khách du lịch Mexico tới Việt Nam.

Tại Mexico, chính quyền các cấp của Mexico đã tạo điều kiện thuận lợi tốt nhất cho hoạt động hợp tác với Việt Nam. Các công trình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh được xây dựng ở nhiều nơi như Thủ đô Mexico, thành phố Acapulco, Bang Guerrero, thành phố Guadalajara, Bang Jalisco…là thể hiện sinh động cho tình cảm đặc biệt của nhân dân và chính phủ Mexico đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh nói riêng và dân tộc Việt Nam nói chung, trở thành biểu tượng của tình hữu nghị tốt đẹp giữa hai quốc gia.

Một số sự kiện như ¨Tuần Việt Nam¨ , ¨Ngày Việt Nam¨ ở Mexico, Triển lãm tranh Việt Nam, lễ hội quảng bá giới thiệu ẩm thực, văn hóa Việt Nam, hội thảo về Chủ tịch Hồ chí Minh, triển lãm về văn hóa của nền văn minh Olmeca… được nhân dân hai nước quan tâm, góp phần nâng cao hiểu biết lẫn nhau, tăng cường sự gắn kết.

Hai nước có rất nhiều tiềm năng hợp tác trong nhiều lĩnh vực. Một quan chức của Mexico cho rằng hai nước cần nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược, bởi điều này sẽ giúp quan hệ thương mại hai nước có bước phát triển đột phá, đóng góp vào sự phát triển chung của mỗi nước. Đặc biệt, năm nay, hai bên sẽ tổ chức nhiều hoạt động nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, bằng sự nỗ lực chung, hợp tác trong nhiều lĩnh vực của hai nước sẽ có những kết quả thực chất.

Bùi Hùng/VOV