Viết tiếp những trang sử vẻ vang

Cuộc mít tinh phát động khởi nghĩa giành chính quyền do Mặt trận Việt Minh tổ chức tại Nhà hát Lớn Hà Nội ngày 19.8.1945. Ảnh tư liệu – TTXVN

74 năm đã trôi qua kể từ ngày nhân dân Việt Nam chính thức làm chủ đất nước, dẫu đường đi có nhiều gập ghềnh, chông gai, nhưng tinh thần quật khởi và giá trị kinh nghiệm lịch sử của Cách mạng Tháng Tám luôn là nguồn lực bồi đắp sức mạnh cho toàn Ðảng và toàn dân ta vững bước, viết tiếp những trang sử vẻ vang.

“Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do độc lập và sự thật đã trở thành một nước tự do độc lập”

Tháng Tám năm 1945, chớp thời cơ chiến lược “ngàn năm có một”, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân Việt Nam tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa “long trời, lở đất” giành chính quyền trong cả nước, tạo nên một bước ngoặt lớn trong sử dân tộc. Từ đây, nhân dân Việt Nam thoát khỏi thân phận nô lệ trở thành người chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình.

Đầu tháng 8.1945, Chiến tranh thế giới thứ hai đi đến những ngày cuối cùng. Ngày 13-8-1945, chính phủ Nhật hoàng tuyên bố đầu hàng không điều kiện phe đồng minh (đứng đầu là Mỹ và Liên Xô). Tin tức này nhanh chóng lan đi khắp mặt trận làm cho quân đội Nhật chiếm đóng ở Đông Dương mất tinh thần chiến đấu, chính phủ bù nhìn hoang mang cực độ.

Theo sự thỏa thuận của các nước Đồng minh thắng trận, quân đội Tưởng Giới Thạch (Trung Hoa dân quốc) sẽ tiến vào miền Bắc Việt Nam, quân đội Anh-Pháp sẽ vào miền Nam Việt Nam (lấy vĩ tuyến 16 phân chia) làm nhiệm vụ giải giáp quân đội Nhật, nhưng thực chất đều muốn thực hiện ý định tiêu diệt lực lượng cách mạng và Đảng Cộng sản Đông Dương, thành lập chính quyền tay sai phục vụ mưu đồ cai trị, nô dịch của chúng.

Trước tình hình đó, nhận định thời cơ đã đến, từ ngày 13.8 đến 15.8.1945, Đảng Cộng sản Đông Dương triệu tập Hội nghị toàn quốc tại Tân Trào (Tuyên Quang), quyết định phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước trước khi quân Đồng minh vào. Hội nghị quyết định thành lập Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc để kịp thời chỉ đạo thống nhất phong trào khởi nghĩa các địa phương. Tiếp ngay sau đó, ngày 16.8.1945, Đại hội quốc dân cũng họp ở Tân Trào, thông qua lệnh Tổng khởi nghĩa; bầu Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam (Chính phủ lâm thời) do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”.

Từ ngày 14.8, nhiều địa phương tuy chưa nhận được lệnh tổng khởi nghĩa, nhưng do nắm vững tinh thần các nghị quyết, chỉ thị trước đó và căn cứ vào tình hình thực tiễn đã chủ động, linh hoạt nổi dậy khởi nghĩa. Bốn tỉnh giành chính quyền sớm nhất là Hải Dương, Bắc Giang, Hà Tĩnh, Quảng Nam (ngày 18.8.1945). Cùng với đó, dưới sự lãnh đạo của Đảng, hơn 20 triệu nhân dân Việt Nam từ Bắc đến Nam đã đồng loạt đứng lên tiến hành cuộc tổng khởi nghĩa trên cả nước.

Tại Hà Nội, ngày 19.8, hơn 10 vạn dân Thủ đô tưng bừng khí thế đấu tranh xuống đường vũ trang thị uy, tổ chức mít tinh tại Quảng trường Nhà hát Lớn, cả thành phố đỏ rực cờ cách mạng. Lực lượng thành phố nhanh chóng chiếm phủ khâm sai, tòa thị chính, trại lính bảo an, sở cảnh sát... Trước khí thế trào dâng như “bão táp” của quần chúng, quân đội Nhật và chính quyền bù nhìn vội vã đầu hàng.

Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn ở Hà Nội có tác dụng cổ vũ to lớn phong trào cả nước. Ngày 23.8, khởi nghĩa thắng lợi ở Huế; ngày 25.8, nhân dân Sài Gòn giành quyền làm chủ, đánh đổ thành lũy cuối cùng của chế độ thực dân. Thắng lợi của các cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn có ý nghĩa quyết định đối với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám trong phạm vi cả nước. Trong vòng nửa tháng (từ ngày 14-28.8.1945), cuộc Tổng khởi nghĩa hoàn toàn thắng lợi. Từ giờ phút đó, lần đầu tiên trong lịch sử dân tộc Việt Nam, chính quyền cả nước thuộc về tay nhân dân.

Ngày 2.9.1945, tại vườn hoa Ba Đình lịch sử, trước hàng chục vạn đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ cách mạng lâm thời đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á, đồng thời trịnh trọng tuyên bố với thế giới: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do độc lập và sự thật đã trở thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do độc lập ấy”.

Mở ra kỷ nguyên mới cho đất nước

Thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là thắng lợi của sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, truyền thống yêu nước nồng nàn và ý chí quật cường của toàn thể nhân dân. Thắng lợi ấy cũng minh chứng cho bản lĩnh và trí tuệ của Ðảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn đường lối đấu tranh cách mạng đúng đắn với tầm nhìn chiến lược, sự nhạy bén, nắm bắt và chớp đúng thời cơ.

Hơn 70 năm đã trôi qua, chúng ta càng nhận thức sâu sắc hơn về tầm vóc, ý nghĩa lịch sử trọng đại của Cách mạng Tháng Tám 1945.

Thắng lợi ấy đã đập tan xiềng xích nô lệ của chủ nghĩa thực dân Pháp kéo dài hơn 80 năm, phát xít Nhật gần 5 năm và nỗi đau mất nước kéo dài gần một thế kỷ; đồng thời lật nhào chế độ phong kiến tồn tại cả ngàn năm, đưa Việt Nam từ vị trí là một nước thuộc địa trở thành một nước độc lập dưới chế độ dân chủ cộng hòa, đưa nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ thành người dân độc lập, tự do, làm chủ nước nhà.

Cách mạng Tháng Tám đã mở ra một kỷ nguyên mới: Kỷ nguyên giải phóng dân tộc gắn liền với giải phóng giai cấp công nhân và nhân dân lao động, kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Đây thực sự là bước nhảy vọt trong lịch sử tiến hóa của dân tộc Việt Nam.

Không chỉ là mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộcViệt Nam, Cách mạng Tháng Tám 1945 còn là sự kiện mang tầm vóc thời đại, có ý nghĩa quốc tế sâu sắc. Lần đầu tiên trong lịch sử có một dân tộc nhỏ bé đã tự đấu tranh giải phóng khỏi ách đế quốc thực dân. Đây là nguồn cổ vũ, động viên to lớn đối với các dân tộc thuộc địa, nhân dân bị áp bức, bóc lột trên thế giới đấu tranh giành độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.

74 năm đã trôi qua kể từ ngày nhân dân Việt Nam chính thức làm chủ đất nước, dẫu đường đi có nhiều gập ghềnh, chông gai, nhưng tinh thần quật khởi và giá trị kinh nghiệm lịch sử của Cách mạng Tháng Tám luôn là nguồn lực bồi đắp sức mạnh cho toàn Ðảng và toàn dân ta vững bước, viết tiếp những trang sử vẻ vang.

Ðó là cuộc kháng chiến trường kỳ, anh dũng, kiên cường chống các thế lực đế quốc ngoại xâm, lập nên những chiến công hiển hách. Đó là cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược, mà đỉnh cao là Chiến thắng Ðiện Biên Phủ năm 1954 chấn động địa cầu; là cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ, kết thúc oanh liệt bằng cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thu non sông về một mối; là công cuộc đổi mới, xây dựng và phát triển đất nước với những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử...

Việt Nam, từ một nước kém phát triển trở thành nước đang phát triển; kinh tế tăng trưởng khá. Chính trị-xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được tăng cường; văn hóa, xã hội phát triển; dân chủ xã hội chủ nghĩa được phát huy và ngày càng mở rộng. Công tác xây dựng Ðảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền và cả hệ thống chính trị được đẩy mạnh. Quan hệ quốc tế ngày càng mở rộng, đi vào chiều sâu, vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao...

Phát huy tinh thần và những giá trị của Cách mạng Tháng Tám, kiên định mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu và hành động phá hoại của các thế lực thù địch, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc.

Theo TTXVN