Vinh danh Di tích quốc gia Mộ và Nhà thờ Nguyễn Phi Sài: Tỏa sáng khí phách danh tướng thời Lê Trung Hưng

Đệ Tam Nguyễn Phi Sài (1558–1634), quê ở xã Đan Chế (nay thuộc xã Thạch Long), là một danh tướng thời Lê Trung Hưng, nổi danh với tài thao lược, trung quân ái quốc. Trong suốt hơn 45 năm phụng sự triều đình, ông luôn giữ vững khí tiết của một vị trung thần, hết lòng vì nước vì dân, lập nhiều chiến công hiển hách.

Lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Tĩnh trao Bằng xếp hạng Di tích quốc gia “Mộ và Nhà thờ Nguyễn Phi Sài” cho đại diện chính quyền địa phương và dòng họ Nguyễn Phi.

Với những đóng góp to lớn, ông được triều đình phong nhiều tước vị cao quý như: Võ quận công, Thiếu bảo, Trung quân Đô đốc phủ, Thượng tướng quân, Đặc tiến trụ quốc… và được thờ phụng với những mỹ tự trang trọng như “Quang Ý trung đẳng thần”, “Dực bảo Trung Linh phù chi thần”, “Đoan túc Dực bảo Trung hưng chi thần”… Sau khi mất, ông được truy phong, cấp ruộng và cho lập đền thờ tại quê nhà – một biểu tượng của lòng trung liệt và công lao to lớn đối với quốc gia.

Theo gia phả dòng họ, hậu duệ của Đệ Tam Đức tổ Nguyễn Phi Sài đã trải qua 19 đời kế tục, duy trì và phát huy truyền thống vẻ vang của tổ tiên. Trong thế kỷ XVII, có tới 7 người trong dòng họ được phong quận công – một minh chứng cho truyền thống hiếu học, cống hiến và tinh thần phục vụ đất nước.

Giám đốc Sở VH-TT&DL Nguyễn Viết Trường phát biểu tại buổi lễ

Trong hai cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc (1945–1975), dòng họ Nguyễn Phi đã tiếp nối truyền thống yêu nước, có 16 người con ưu tú hy sinh anh dũng, được công nhận là liệt sĩ; 2 bà mẹ được phong tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam Anh hùng; hàng trăm người là thương binh, bệnh binh. Những con số biết nói ấy không chỉ thể hiện lòng yêu nước sắt son mà còn là minh chứng sinh động cho sự gắn kết giữa lịch sử, gia tộc và vận mệnh quốc gia.

Trước những giá trị to lớn về lịch sử, văn hóa, tinh thần và kiến trúc, năm 2007, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã xếp hạng Nhà thờ Nguyễn Phi Sài là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh. Đến tháng 11/2024, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chính thức ban hành quyết định công nhận “Mộ và nhà thờ Nguyễn Phi Sài” là Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Lễ rước bằng xếp hạng di tích cấp quốc gia về nhà thờ dòng họ tại thôn Gia Ngãi 1, xã Thạch Long

Việc được công nhận là di tích cấp quốc gia không chỉ là niềm vinh dự của dòng họ Nguyễn Phi mà còn là niềm tự hào của nhân dân xã Thạch Long, huyện Thạch Hà và tỉnh Hà Tĩnh. Di tích này là một trong 93 di tích cấp quốc gia trên địa bàn tỉnh, góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống trong công cuộc xây dựng quê hương, đất nước.

Nhà thờ tại thôn Gia Ngãi 1, xã Thạch Long, huyện Thạch Hà

Ngay sau lễ đón nhận, chính quyền địa phương cùng con cháu dòng họ Nguyễn Phi đã tổ chức nghi thức rước bằng về nhà thờ tại thôn Gia Ngãi 1, xã Thạch Long – khép lại một ngày lễ trang trọng, đầy ý nghĩa, mở ra chương mới trong hành trình gìn giữ và tôn vinh di sản cha ông.

Trần Phong