Vĩnh Long hiện đại hóa hệ thống thủy lợi, kiểm soát nguồn nước ngọt

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long, hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh những năm qua được quan tâm đầu tư với quy mô ngày càng lớn. Toàn tỉnh hiện có 9.797 công trình cống, trong đó 646 cống đầu mối và 9.151 cống tạm, cống có khẩu độ dưới 1,5m; 10.193 tuyến kênh các loại với tổng chiều dài hơn 13.160km; 683 tuyến bờ bao dài trên 4.650 km; cùng 3 hồ chứa nước ngọt có dung tích từ 30.000m³ đến trên 811.000m³. Ngoài ra, hệ thống đê biển trải dài hơn 160 km, gồm 82,54 km thuộc địa bàn Bến Tre trước đây và 77,58 km thuộc địa bàn Trà Vinh trước đây.

Cống 10 cửa tại tỉnh Trà Vinh trước đây - nay là Vĩnh Long là một trong những công trình thủy lợi hiện đại, tiêu biểu.

Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 9 đã hoàn thành, đưa vào sử dụng 2 cống Tân Phú và Bến Rớ, đồng thời triển khai 6 cống còn lại. Nhiều dự án trọng điểm cũng đang được thực hiện như: hoàn thiện đê bao sông Măng Thít (giai đoạn 2) gắn với kè sông Hậu, đê bao dọc sông Hậu, hệ thống cống ngăn mặn giữ ngọt khu vực cù lao, kênh thủy lợi Cái Cá - Mây Tức…

Song song, tỉnh đầu tư 2 hồ chứa nước ngọt quy mô lớn gồm hồ Láng Thé 10 triệu m³ và hồ Lạc Địa 2,3 triệu m³ (thuộc 2 tỉnh Trà Vinh và Bến Tre trước đây), dự kiến hoàn thành năm 2026, góp phần chủ động nguồn nước ngọt, phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho người dân Đồng bằng sông Cửu Long.

Ông Lâm Văn Tân - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long nhấn mạnh, hệ thống thủy lợi tại địa phương giữ vai trò then chốt, không chỉ bảo đảm sản xuất nông nghiệp mà còn cải thiện môi trường sinh thái và nâng cao chất lượng sống của người dân. Những năm qua, việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật đã giúp nâng năng lực tưới tiêu chủ động, đáp ứng khoảng 80% diện tích canh tác; đồng thời nâng cao tỷ lệ người dân nông thôn được sử dụng nguồn nước sinh hoạt hợp vệ sinh, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Chủ động nguồn nước ngọt cho sản xuất và đời sống Đồng bằng sông Cửu Long.

Theo đó, hệ thống cống đầu mối, đê biển, đê sông và bờ bao nội đồng không chỉ kiểm soát mặn, ngọt hóa hàng ngàn hecta đất nông nghiệp, mà còn tạo điều kiện đa dạng hóa cây trồng, cải tạo môi trường, áp dụng tiến bộ kỹ thuật nâng giá trị sản xuất. Đồng thời góp phần quan trọng trong phòng chống và giảm nhẹ thiên tai.

Đến nay, ngành thủy lợi tỉnh đã được đầu tư nhiều dự án, công trình quan trọng, góp phần nâng cao năng lực tưới tiêu, phục vụ nuôi trồng thủy sản và cấp nước sinh hoạt cho người dân nông thôn. Tuy nhiên, hệ thống vẫn còn hạn chế khi chưa khép kín hoàn toàn, nhiều cống lớn chưa được đầu tư, khiến tình trạng xâm nhập mặn tiếp tục xảy ra, ảnh hưởng lớn đến sản xuất và đời sống.

Đặc biệt, giai đoạn 2015 - 2025, do lượng nước thượng nguồn sông Mê Kông giảm và không ổn định, xâm nhập mặn diễn biến phức tạp, gây nhiều khó khăn cho công tác ứng phó và triển khai các công trình thủy lợi. Để khắc phục khó khăn, Tỉnh ủy và UBND tỉnh Vĩnh Long chỉ đạo các ngành, địa phương triển khai giải pháp công trình, từng bước hoàn thiện hệ thống thủy lợi nhằm kiểm soát nguồn nước ngọt, phòng chống thiên tai, hạn mặn, triều cường, góp phần ổn định đời sống và phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, tỉnh kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương tiếp tục hỗ trợ đầu tư khép kín hệ thống đê, nâng cao hiệu quả các công trình thủy lợi, bảo đảm nguồn nước ngọt cho sản xuất và dân sinh trong mùa khô.

Bảo đảm nguồn nước ngọt cho sản xuất và dân sinh mùa khô.

Người đứng đầu ngành nông nghiệp và môi trường tỉnh cho biết thêm, để phát huy hiệu quả ngăn mặn, trữ ngọt và điều tiết nguồn nước, ngành thủy lợi tỉnh cần mở rộng không gian quản lý, ứng dụng đồng bộ khoa học công nghệ, nhất là giải pháp cấp nước sạch phù hợp cho vùng sâu, vùng xa và khu dân cư thưa thớt.

“Thời gian tới, ngành nông nghiệp tỉnh sẽ đẩy nhanh tiến độ các công trình thủy lợi đa mục tiêu, bảo đảm nguồn nước cho sản xuất và dân sinh; đồng thời triển khai tốt kế hoạch phòng chống thiên tai, thường xuyên kiểm tra các tuyến đê, kè, khu vực có nguy cơ sạt lở để kịp thời tham mưu, xử lý”, ông Lâm Văn Tân nhấn mạnh.

Theo Hội Thủy lợi Việt Nam, sau 80 năm phát triển, ngành đã hình thành hệ thống hạ tầng quy mô lớn với hơn 86.000 công trình, gồm 7.315 hồ chứa, gần 20.000 trạm bơm, 27.754 cống, khoảng 291.000km kênh mương và hơn 9.000km đê điều. Nhiều công trình tiêu biểu như Bắc Hưng Hải, Dầu Tiếng, Cái Lớn - Cái Bé không chỉ bảo đảm an ninh lương thực mà còn góp phần phòng chống thiên tai, cải tạo đất, phát điện, cấp nước sinh hoạt và cải thiện môi trường.

Trí Trần