Vĩnh Phúc: Đình Thổ Tang Vĩnh Tường đón nhận bằng Di tích quốc gia đặc biệt

Lãnh đạo huyện Vĩnh Tường đón nhận bằng Di tích Quốc gia đặc biệt đình Thổ Tang.

Ôn lại quá trình lịch sử hình thành, đặc biệt là về kiến trúc nghệ thuật đình Thổ Tang, ông Lê Chí Thái – Phó Chủ tịch thường trực UBND huyện Vĩnh Tường nêu rõ: Đình Thổ Tang thờ danh tướng Phùng Lân Hổ, có công đánh giặc Nguyên Mông ở thế kỷ XIII, là một trong số các ngôi đình cổ tiêu biểu của nghệ thuật kiến trúc đình làng Bắc bộ (thế kỷ thứ XVII) cùng với các ngôi đình nổi tiếng xứ Đoài như đình Tây Đằng, đình Chu Quyến, huyện Ba Vì; đình Mông Phụ ở làng cổ Đường Lâm, thị xã Sơn Tây (ngoại thành Hà Nội).

Lễ hội Đình làng Thổ Tang được tổ chức vào mùa xuân từ ngày 10 đến ngày 15 tháng giêng hàng năm. Ba cây đa tía trong khuôn viên sân Đình Thổ Tang cũng đã được công nhận là cây di sản Việt Nam.

Hiện nay, suốt một dải từ Dục Mỹ - Sơn Vi (Phú Thọ) đến Vĩnh Tường - Yên Lạc (Vĩnh Phúc) có hệ thống di tích thờ Phùng Lân Hổ. Ở Thổ Tang có Miếu Trúc, Đình Thổ Tang, Đình Phương Viên, trong đó Đình Thổ Tang là trung tâm để tổ chức lễ hội cùng những trò diễn, lễ hội tưởng niệm vị tướng tài Phùng Lân Hổ và cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm bảo vệ đất nước của dân tộc ta thời Trần.

Đình Thổ Tang có kiến trúc đồ sộ, làm kiểu chữ đinh gồm hai tòa Đại đình và Hậu cung. Năm 1964, hậu cung bị dỡ, mới phục hồi lại năm 1995. Đại đình gồm 5 gian, 2 dĩ với 60 chiếc cột làm bằng gỗ tốt, đại khoa, trong đó tứ trụ (4 cột) thì có 3 cột bằng gỗ lim, 1 cột bằng gỗ xoan. Cột cái có đường kính 0m80, cột con đường kính 0m61. Nền đình dài 25m80, rộng 14m20, bó đá xanh xung quanh…

Kết cấu bộ vì chính của Đình Thổ Tang theo kiểu thức “chồng rường – giá chương”, liên kết phía dưới theo lối” thượng chồng cốn, hạ kẻ - bẩy”, đây là kiểu kiến trúc khá đặc trưng cho các ngôi đình có niên đại sớm (thế kỷ XVII - XVIII). Ngoài kiến trúc cổ đồ sộ, gia cố bền chắc, Đình Thổ Tang còn được trang trí bằng nghệ thuật chạm khắc cực kỳ tinh tế, sinh động với nội dung phong phú sâu sắc.

Đỉnh cao trong nghệ thuật kiến trúc dân tộc ở đình Thổ Tang là mái cong hình thuyền; cấu trúc nhà sàn; kỹ thuật trong xây cất công trình gỗ; chọn hướng và thế đất; kiến trúc, tỷ lệ kiến trúc và con người; quá trình thích ứng với tự nhiên, khí hậu, thể hiện tư duy, thẩm mỹ, tâm lý của người Việt.

Ngoài ra, đình Thổ Tang còn lưu giữ một di sản mỹ thuật đồ sộ, là sự tiếp nối dòng chảy của mỹ thuật truyền thống, những khát vọng, mơ ước… của con người đương thời được phản ánh chân thực, sinh động, hồn nhiên qua những tác phẩm điêu khắc trên các thành phần kiến trúc. Trang trí kiến trúc ở đình Thổ Tang tập trung chủ yếu ở các kẻ hiên, kẻ, vì nách, đầu dư… với những đề tài chạm khắc khá phong phú và đa dạng.

Đồ án trang trí rồng chiếm số lượng lớn, bên cạnh các họa tiết hoa lá, mây nước cách điệu, ngoài ra còn những đề tài phản ánh sinh hoạt của con người hoặc hình tiên nữ cưỡi rồng, phượng. Các bức chạm khắc tiêu biểu như: “Tứ hiệu Thường Sơn” - hình bốn người đàn ông đang ngồi uống rượu quanh chiếc sập chân quỳ bên trên có để nậm rượu, hoa quả; Bức chạm đề tài đánh ghen, ba ông lão đánh cờ, cưỡi hổ, săn bắn, bơi thuyền, cảnh cày ruộng, đấu vật, tiên nữ múa, đá cầu, tập trận… và rất nhiều những hình ảnh thể hiện cuộc sống sinh hoạt hàng ngày./.

Lê Trang