Vision 2020- 'Quyền được nhìn' ở Việt Nam và toàn cầu

Ngày 18/2/1999, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Chương trình Phòng chống mù lòa quốc tế (IAPB) đã phát động Chương trình VISION 2020. Ở Việt Nam có tên là Tầm nhìn 2020: Quyền được nhìn. Đây là sáng kiến toàn cầu để loại trừ các nguyên nhân gây mù lòa có thể phòng tránh được. Mục đích của VISION 2020 là gây dựng được hệ thống chăm sóc mắt bền vững và linh hoạt bằng cách tập hợp được tất cả các dịch vụ chăm sóc hiện hành và đảm bảo các chăm sóc mắt mang tính toàn cầu có chất lượng cao. VISION 2020 có mục tiêu chính:

Kiểm soát được các bệnh tật ảnh hưởng tới mắt;

Phát triển được nguồn nhân lực chăm sóc mắt;

Chuẩn bị các kỹ thuật thích hợp và hạ tầng đầy đủ.

Báo cáo mới đây của WHO về Chương trình VISION 2020 cho thấy những kết quả rõ ràng của các nỗ lực loại trừ bệnh tật. Đó là:

Các cam kết quốc tế và tăng cường đầu tư đã dẫn tới cuộc điều tra các bệnh nhiễm trùng lớn chưa từng thấy - Dự án thiết lập bản đồ bệnh mắt hột toàn cầu (GTMP). Từ năm 2012 - 2016, GTMP đã sàng lọc được 2,6 triệu người mắc mắt hột từ 29 nước, xác định những địa dư nào cần can thiệp quy mô lớn. Từ năm 2016, Tripical Data đã trợ giúp bộ y tế nhiều nước làm điều tra tổng thể, lên kế hoạch và ứng dụng kiểm soát đầu ra. Dữ liệu thu được bởi GTMP và Tropical Data đã được chuyển thành các nguồn lực can thiệp trên quy mô lớn do WHO tiến hành với tổ hợp biện pháp: Phẫu thuật - Kháng sinh - Rửa mặt - Cải thiện môi trường (viết tắt tiếng Anh là SAFE), đã cung cấp 566 triệu liều kháng sinh và gần 1,5 triệu lần mổ quặm bắt đầu từ năm 2011.

Các thầy thuốc BV Mắt TW mổ mắt miễn phí cho người nghèo trên xe lưu động.

Bệnh mắt hột, bệnh lý viêm nhiễm hàng đầu gây mù lòa trên thế giới là một trong các mục tiêu cần thanh toán của chương trình này. Đã có những bước tiến không thể phủ nhận về việc thanh toán mắt hột kể từ khi chương trình được khởi động.Tháng 6/2019 WHO công bố nguy cơ mắc mắt hột đã giảm được 91%, từ 1,5 tỷ người năm 2002, chỉ còn 142 triệu trên toàn thế giới tại thời điểm công bố. Cũng trong thời gian đó số người cần mổ quặm do mắt hột - giai đoạn muộn của mắt hột giảm từ 7,6 triệu xuống 2,5 triệu, giảm đi 68%. Có 9 quốc gia đã đạt được tiêu chí loại trừ bệnh mắt hột.

Để đạt được mục tiêu của VISION 2020, gần đến thời điểm kết thúc, các nhiệm vụ và mục tiêu cần làm là:

Tăng cường hỗ trợ để có được hệ thống chăm sóc mắt năng động và bền vững: VISION 2020 đã cung cấp nhiều sáng kiến để đương đầu với các bệnh gây mù lòa có thể phòng tránh. Từ 4 giải pháp toàn cầu được chấp nhận năm 2003 đến nay đã thành 66 giải pháp toàn cầu trong kế hoạch toàn cầu 2014-2019, sau này được tăng cường thêm giải pháp toàn cầu (WHA) 51:11 nhằm loại trừ mắt hột. Nhóm giải pháp này được Liên hợp quốc (UN) hỗ trợ để giải quyết như các mục tiêu toàn cầu, bao gồm cả các nước đã có dịch vụ chăm sóc mắt bậc cao.

Cải thiện nguồn nhân lực, hạ tầng và kỹ thuật cho chăm sóc mắt: Trong những năm gần đây, chương trình đã tích hợp các chiến lược nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn nhân lực ngay cả ở những nước nghèo nhân lực. Thêm nữa, những phát kiến mới như phần mềm theo dõi mổ quặm, chương trình trợ giúp quốc gia theo dõi số lượng phẫu thuật của mỗi phẫu thuật viên...Có như vậy người giám sát có thể theo dõi sát và tăng cường đào tạo nếu thấy cần thiết.

BS. Hoàng Cương

((Theo BMC vision).)