VKSND cấp cao tại TP HCM quyết tâm bảo vệ kháng nghị

Trong thời gian qua, VKSND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh (Viện cấp cao 3) đã ban hành nhiều kháng nghị, thế nhưng quá trình bảo vệ kháng nghị không tránh khỏi những khó khăn như áp lực từ dư luận, sự cản trở từ các bên liên quan, hoặc những vướng mắc về pháp lý liên quan đến quan điểm giải quyết vụ án. Vì vậy, có những kháng nghị khi đưa ra xét xử không được TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh chấp nhận.

Toàn cảnh một phiên tòa phúc thẩm lần hai ngày 25/3/2025.

Tuy nhiên, không dừng lại ở đó, Viện cấp cao 3 đã kiên trì, quyết tâm bảo vệ công lý, kịp thời báo cáo VKSND tối cao. VKSND tối cao đã ban hành kháng nghị và được Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao chấp nhận. Sau đó, hồ sơ được chuyển về TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh để xét xử phúc thẩm lại. Tại phiên tòa kháng nghị của Viện cấp cao 3 đã được chấp nhận, điển hình là vụ án ông Nguyễn Thế Anh T. kiện UBND quận.

Nội dung vụ án thể hiện: Ngày 4/1/2014, ông Nguyễn Thế Anh T. ký hợp đồng công chứng số 151 nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất lúa của hộ bà Trần Thị T. với diện tích 4.603m² tại phường. Trong đó có 3.393m² thuộc thửa đất số 93 và thửa đất số 94, cùng tờ bản đồ số 11. Hộ bà T. được công nhận quyền sử dụng đất tại giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số N184948 ngày 30/5/2001, riêng phần đất biền rạch xung quanh phần đất ông T. nhận chuyển nhượng không được công nhận.

Ngày 25/5/2016, ông T. tiến hành san lấp với diện tích đất biền rạch nêu trên và lập hàng rào xung quanh phần đất này nên xảy ra tranh chấp với bà Nguyễn Thị H. Căn cứ vào biên bản hòa giải do UBND phường lập ngày 12/1/2017, UBND quận cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số CK085738 ngày 23/1/2018 (viết tắt giấy chứng nhận số CK085738), đối với diện tích 1.510m² đất trồng cây hàng năm cho bà Nguyễn Thị H., bao gồm cả phần diện tích đất biền rạch đang tranh chấp với ông T..

Đồng chí Nguyễn Đình Cúc, Phó Viện trưởng Viện cấp cao 3 và các Kiểm sát viên tham dự phiên tòa.

Ngày 3/7/2018, bà Nguyễn Thị H. được UBND quận chấp nhận chuyển mục đích sử dụng 1.129,5m²/1.510m² đất trồng cây hàng năm sang đất ở và được cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số CL080879. Ông T. không đồng ý về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất này cho bà H., nên đã kiến nghị và được UBND quận trả lời tại công văn số 3568/UBND-TNMT ngày 14/11/2019 có nội dung không chấp nhận kiến nghị của ông T.. Ông T. khởi kiện yêu cầu Tòa án hủy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất số CL080879 ngày 3/7/2018 do UBND quận cấp cho bà Nguyễn Thị H..

Tại bản án hành chính sơ thẩm, TAND cấp thành phố đã quyết định bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện ông Nguyễn Thế Anh T.. Sau đó, Viện trưởng Viện cấp cao 3 ban hành quyết định kháng nghị phúc thẩm đối với bản án hành chính sơ thẩm này.

Ngày 20/11/2020, người khởi kiện ông Nguyễn Thế Anh T. kháng cáo đối với bản án hành chính sơ thẩm nêu trên.

Tại Bản án hành chính phúc thẩm số 424/2021/HC-PT ngày 22/11/2021 của TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã quyết định không chấp nhận Quyết định kháng nghị phúc thẩm số 02/KNPT-VC3-V3 ngày 9/12/2020 của Viện trưởng Viện cấp cao 3 và kháng cáo của người khởi kiện ông Nguyễn Thế Anh T. Giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Ngày 18/7/2022, Viện trưởng Viện cấp cao 3 có báo cáo, đề nghị Viện trưởng VKSND tối cao ban hành kháng nghị đối với bản án phúc thẩm trên. Ngày 28/5/2024, Viện trưởng VKSND tối cao ban hành Quyết định kháng nghị giám đốc thẩm số 01/QĐ-VKS-HC kháng nghị đối với bản án hành chính phúc thẩm số 424/2021/HC-PT của TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh.

Viện cấp cao 3 tổ chức họp rút kinh nghiệm sau phiên tòa.

Ngày 8/7/2024, TAND tối cao ban hành Quyết định giám đốc thẩm số 17/2024/HC-GĐT chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng VKSND tối cao, hủy Bản án hành chính phúc thẩm số 424/2021/HC-PT của TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh. Giao hồ sơ cho TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm lại vụ án theo đúng qui định của pháp luật.

Sau ba lần hoãn phiên tòa, tại phiên tòa xét xử phúc thẩm ngày 25/3/2025, Đại diện Viện cấp cao 3 là Kiểm sát viên cao cấp Vũ Thanh Sơn đã phát biểu quan điểm của Viện cấp cao 3 với các lý lẽ như sau:

Việc UBND quận xác nhận tại đơn đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 2/12/2017 của bà H. đối với diện tích 1.510m² đất là do bà H. sử dụng từ năm 1975, sử dụng ổn định cho đến nay, hiện tại không tranh chấp khiếu nại tại địa phương là không đúng với quá trình sử dụng đất thực tế của bà H. và ông T.

Vì vậy, UBND quận cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho bà H. là không đúng theo quy định tại Điều 21 Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai. Do đó, đề nghị Hội đồng xét xử chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện cấp cao 3 và kháng cáo của người khởi kiện ông Nguyễn Thế Anh T.; sửa Bản án hành chính sơ thẩm số 1908/2020/HC-ST ngày 09/11/2020 của TAND thành phố theo hướng chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện ông Nguyễn Thế Anh T..

Qua xem xét các chứng cứ và các nhận định phân tích nêu trên của Kiểm sát viên, Hội đồng xét xử phúc thẩm của TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh đã tuyên xử chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng Viện cấp cao 3 và kháng cáo của người khởi kiện ông Nguyễn Thế Anh T.; sửa Bản án hành chính sơ thẩm số 1908/2020/HC-ST ngày 9/11/2020 của TAND thành phố theo hướng chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của người khởi kiện ông Nguyễn Thế Anh T..

Kiểm sát viên Vũ Thanh Sơn kiểm sát việc xét xử tại phiên tòa.

Viện cấp cao 3 đã phối hợp với TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm đối với vụ án nêu trên với sự tham dự của đồng chí Nguyễn Đình Cúc – Phó Viện trưởng Viện cấp cao 3, đồng chí Nguyễn Văn Đảm - Viện trưởng Viện kiểm sát án hành chính, kinh doanh thương mại và đông đảo Kiểm sát viên, Kiểm tra viên các ngạch.

Sau khi kết thúc phiên tòa, ngày 28/3/2025, đơn vị đã tiến hành họp, rút kinh nghiệm chung theo hướng dẫn của Ngành. Qua thảo luận tại buổi họp, Lãnh đạo Viện cấp cao 3 đã kết luận những ưu điểm và các vấn đề cần phải rút kinh nghiệm đối với cán bộ công chức nghiên cứu hồ sơ, cũng như biểu dương tinh thần đấu tranh của Kiểm sát viên tại phiên tòa để thôi thúc, tạo động lực nâng cao hơn nữa trình độ, năng lực chuyên môn, rèn luyện tính kiên trì, đấu tranh đến cùng của cán bộ, Kiểm sát viên trong đơn vị để bảo vệ công lý và bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa.

Như vậy, sau gần 5 năm kiên trì đấu tranh, Viện cấp cao 3 đã bảo vệ thành công Kháng nghị đối với vụ án nêu trên. Điều này không chỉ khẳng định quan điểm chỉ đạo đúng đắn Lãnh đạo Viện cấp cao 3; sự đồng lòng của cán bộ, Kiểm sát viên; mà còn thể hiện sự quyết tâm, bản lĩnh và tinh thần đấu tranh không mệt mỏi của Kiểm sát viên tại phiên tòa.

Qua vụ án điển hình nêu trên, có thể thấy rằng Kháng nghị là một công cụ pháp lý quan trọng nhằm khắc phục những sai sót trong hoạt động xét xử của Tòa án. Khi phát hiện bản án hoặc quyết định của Tòa án có dấu hiệu vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, Viện Kiểm sát có quyền kháng nghị để yêu cầu xét xử lại theo trình tự phúc thẩm hoặc giám đốc thẩm, tái thẩm. Viện cấp cao 3 luôn xác định đây không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhằm bảo vệ công lý, giữ gìn niềm tin của nhân dân vào hệ thống tư pháp và hơn hết là bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa./.

Phi Sơn - Chử Định