Vợ chồng con trai ly hôn, ông bà có quyền nhận nuôi cháu nội không?

Bà Nguyễn Thị Hòa (60 tuổi, ở phường Cầu Giấy, Hà Nội) gửi câu hỏi nhờ giải đáp về quy định pháp luật.

Theo bà Hòa, vợ chồng con trai bà đang muốn ly hôn. Trước đó, con dâu bà thú nhận đã ngoại tình vì “mệt mỏi khi phải sống với người chồng say xỉn suốt ngày”.

Ảnh minh họa

Bà Hòa cho biết, con trai bà vốn hiền lành, chăm chỉ. "Nhưng từ ngày đi làm xây dựng xa nhà, nó nghiện rượu lúc nào không hay. Khi say nó thường lớn tiếng mắng chửi, thậm chí đánh vợ con. Con dâu chán chường, gần đây còn công khai có người khác", bà Hòa chia sẻ.

Hiện tại, điều khiến bà lo lắng nhất là cuộc sống của đứa cháu nội mới 5 tuổi ra sao nếu vợ chồng con trai ly hôn. Bà e ngại, con trai nghiện rượu, còn con dâu có thể sẽ lập gia đình mới, cả hai đều khó chăm sóc tốt cho cháu.

Bà Hòa băn khoăn, trong trường hợp này bà có được yêu cầu nhận nuôi cháu không?

Luật sư Lê Hằng (Công ty Luật TAT Law Firm) trả lời:

Tình huống của bà Hòa là vấn đề khá phổ biến trong các vụ ly hôn có yếu tố tranh chấp quyền nuôi con. Trước hết, dưới góc độ pháp lý, cần xem xét nguyên tắc chung khi cha mẹ ly hôn theo quy định tại Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014.

Cụ thể, khoản 1, 2 Điều 81 Luật này quy định: Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.

Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 7 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.

Dựa vào quy định trên, bà Hòa không đương nhiên được quyền nuôi cháu, vì quyền nuôi trước hết vẫn thuộc về cha hoặc mẹ. Tuy nhiên, cũng theo Luật Hôn nhân và Gia đình, trong trường hợp đặc biệt, ông bà có thể được giao quyền nuôi cháu.

Khoản 4 Điều 84 của Luật này nêu rõ: “Trong trường hợp cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con, thì Tòa án giao con cho người giám hộ theo quy định của Bộ luật Dân sự”.

Theo Điều 47 và Điều 52 Bộ luật Dân sự 2015, người giám hộ đương nhiên của người chưa thành niên là: anh, chị ruột; ông, bà nội; ông, bà ngoại; bác, chú, cậu, cô, dì ruột nếu có đủ điều kiện theo quy định.

Như vậy, trong trường hợp của bà Hòa - con trai mắc chứng nghiện rượu, thường xuyên có hành vi bạo lực; con dâu ngoại tình và có thể sắp tái hôn; cháu nội mới 5 tuổi - điều kiện nuôi dưỡng của cả cha lẫn mẹ đều không bảo đảm, có khả năng con sẽ bị bỏ bê.

Do đó, bà Hòa, với tư cách là bà nội, hoàn toàn có thể đề nghị Tòa án xem xét giao cháu cho mình trực tiếp nuôi dưỡng với tư cách người giám hộ hoặc người nuôi dưỡng thay thế theo quy định của pháp luật.

Tiến Dũng