Vỡ mộng 'du mục kỹ thuật số'

Sau 3 năm trở thành một "du mục kỹ thuật số" (digital nomad), Yuan Bingyan nhận ra rằng lối sống kết hợp "công việc với du lịch" mang đến nhiều rắc rối hơn là lợi ích.

Yuan bị sa thải vào cuối năm 2019, và ý tưởng về việc vừa du lịch khắp các quốc gia, vừa làm việc chợt đến khi cô đi dạo dọc bờ biển ở Malaysia.

Cô đã đọc nhiều bài đăng trên mạng xã hội mô tả cuộc sống hoàn hảo của giới du mục kỹ thuật số. Cô dùng số tiền còn lại với ý định kinh doanh online và bắt đầu "chuyến du ngoạn" của mình.

Yuan chuyển từ Thượng Hải đến Côn Sơn, một thành phố vùng ven nơi nhịp sống chậm hơn và giá thuê nhà rẻ. Tuy nhiên, chỉ một năm sau, niềm hứng thú của cô với lối sống mới phai nhạt.

Từ mức lương trung bình 30.000 nhân dân tệ/tháng (tương đương 4.230 USD), thu nhập của cô giảm mạnh, thậm chí có tháng không kiếm nổi đồng nào.

"Khi thu nhập và hoàn cảnh sống lao dốc, nỗi lo lắng lấn át niềm vui của tôi", cô nói với Sixth Tone.

Vỡ mộng

Cách đây 3 năm, du mục kỹ thuật số là lựa chọn nghề nghiệp đáng mơ ước nhất của người trẻ Trung Quốc. Trong thời kỳ đại dịch, khi làm việc từ xa được bình thường hóa, những người trẻ tuổi đã bỏ việc văn phòng và nhận ra là họ hoàn toàn có thể kiếm tiền qua mạng.

Họ du ngoạn từ nơi này đến nơi khác, khám phá đời sống nông thôn đến tận hưởng thú vui bên bờ biển. Một số người còn chuyển đến sống ở các quốc gia có chính sách thân thiện vùng Đông Nam Á và Nam Mỹ.

Trên mạng xã hội, dân du mục kỹ thuật số thể hiện mình là những người biết tận hưởng cuộc sống, nhưng rất ít ai sẵn sàng chia sẻ về chi phí để duy trì lối sống này, hay áp lực cảm xúc mà họ phải trải qua khi làm việc tự do.

Những "du mục kỹ thuật số" khiến người ta ghen tỵ khi vừa làm việc, vừa tận hưởng cuộc sống ở những vùng đất mới.

Yuan nhận ra mình gặp khó khăn trong quản lý thời gian và duy trì kỷ luật. Thời gian đầu, cô tập trung vào các hoạt động giải trí hơn là chuyện kinh doanh, coi đó như một cách hoàn hảo để cân bằng cuộc sống và công việc.

"Mỗi ngày, khi ngồi trên sofa để tận hưởng ánh nắng, tôi cảm thấy hạnh phúc", cô nhớ lại, kể thêm rằng đã bị kiệt sức vì công việc trước đó.

Khi trở thành du mục kỹ thuật số, Yuan phải vật lộn trước sự hỗn loạn của thói quen hàng ngày. Cô ngủ đến trưa rồi bắt đầu công việc lúc 15h chiều. Lượng khách hàng không ổn định, cuối cùng cô không còn khách hàng nào.

Những mộng tưởng về cuộc sống hoàn hảo dần vỡ vụn, và Yuan chính thức phải trở về thực tại vào tháng 3 năm ngoái.

"Trở thành du mục kỹ thuật số không tuyệt vời như tôi nghĩ. Thật tốt khi tôi được ra ngoài vui chơi trong lúc mọi người đang làm việc, nhưng đi kèm với nó là cảm giác bất an và lo lắng", cô thừa nhận.

Theo dữ liệu được thu thập vào tháng 9/2023 từ 348 thành viên của Digital Nomad Anji, một cộng đồng du mục kỹ thuật số ở Chiết Giang, 65% là những người du mục dưới một năm và 19% là sinh viên hoặc thất nghiệp.

Daniel Huang, người đồng sáng lập Dali Hub – một không gian làm việc chung dành cho những người du mục kỹ thuật số – nói với Sixth Tone rằng những người có khả năng theo đuổi lối sống này vốn đã thành công hoặc có công việc ổn định trong một công ty cho phép họ làm việc từ xa. Bởi vậy, rất ít người có thể duy trì lối sống như vậy lâu dài.

"Rất nhiều người trẻ đến đây vì họ vẫn đang trong giai đoạn khám phá hoặc tạm nghỉ ngơi. Phần lớn trong đó chỉ muốn trải nghiệm lối sống của một người du mục kỹ thuật số", Huang nói.

Áp lực gia đình và xã hội

Những "nhà thám hiểm" trẻ tuổi còn chịu áp lực từ xã hội và kỳ vọng của gia đình. Các bậc cha mẹ Trung Quốc mong con mình sẽ kiếm được một công việc ổn định rồi kết hôn, sinh con. Lối sống của dân du mục kỹ thuật số thì đi ngược lại điều đó.

Tháng 8/2022, Wang Dingke - giám đốc điều hành một công ty ở Quảng Châu - quyết định nghỉ việc để đi khám phá thế giới với tư cách một du mục kỹ thuật số. Gia đình cô không hề biết chuyện này.

Wang đã cố gắng tìm kiếm các mô hình kinh doanh qua mạng, nhưng nỗ lực đó không thành công. "Tôi không tìm ra mô hình nào ổn định", cô gái 26 tuổi nói.

Nhiều người vỡ mộng sau khi theo đuổi lối sống tự do.

Khi tiền tiết kiệm cạn dần, không còn đủ để chi trả, cô phải nhận việc làm thêm để trang trải cho chuyến phiêu lưu của mình. Tháng 10/2022, cô làm việc ở một quán trà vùng Tây Bắc Trung Quốc. Tiết kiệm đủ tiền, cô lại lên đường.

Tuy nhiên, 4 tháng sau, cô lại hết tiền nên phải nhận làm quản lý cho một nhà trọ ở tỉnh Tứ Xuyên. Những công việc bán thời gian này giúp Wang kiếm được 5.000 nhân dân tệ (khoảng 700 USD) mỗi tháng, cùng thức ăn và chỗ ở miễn phí.

"Tôi không quan tâm liệu mình có thu nhập ổn định hay không, vì tôi cảm thấy dù thế nào thì mình vẫn tồn tại được. Tôi thực sự thích cuộc sống như vậy - đi du lịch, lang thang một mình", Wang bày tỏ.

Gia đình Wang không biết về cuộc sống thực sự của con gái. Cha mẹ cô thúc giục con kết hôn và sớm ổn định cuộc sống.

Sau 439 ngày, cô từ bỏ lối sống du mục kỹ thuật số và kiếm được một công việc bình thường.

"Tôi thấy mình chịu áp lực phải đáp ứng kỳ vọng của cha mẹ. Tôi phải kiếm một công việc phù hợp, có thu nhập ổn định, tìm được chàng trai tối để kết hôn và sinh con", cô tâm sự.

Trở về thực tại

Nhưng rất khó để quay lại cuộc sống trước đây. Cả Wang và Yuan đều gặp trở ngại khi tìm kiếm công việc toàn thời gian.

Wang cố né tránh chuyện từng là du mục kỹ thuật số trong các cuộc phỏng vấn, nhưng một số nhà tuyển dụng đã nhận thấy khoảng trống trong hồ sơ của cô.

"Họ nói rằng tôi đã rời khỏi 'hệ thống' khoảng một năm nay, điều đó khiến họ e ngại không biết tôi có đáp ứng được các yêu cầu của công ty hay không".

Cuối cùng, Wang phải chấp nhận mức lương thấp hơn nhiều so với trước đây.

Không dễ để bắt nhịp lại với thị trường lao động sau khi làm việc tự do.

Còn với Yuan, mức lương của cô cũng bị giảm một nửa. "Đây là mức lương thấp nhất tôi từng nhận được. Nhưng có lẽ đó là cái giá của sự tự do", cô nói.

Fu Ye là một trong những dân du mục kỹ thuật số đời đầu ở Trung Quốc. Cô đã "lên đường" được 5 năm. Cô đã đi đến hơn 20 quốc gia, làm việc với tư cách là nhà văn tự do, người viết blog và một số vai trò khác.

Fu hiểu những vấn đề mà những người du mục kỹ thuật số gặp phải, bao gồm quản lý thời gian và cảm xúc, cũng như nhiều thay đổi trong mô hình xã hội và công việc.

"Người ta thường chỉ nhìn thấy những mặt tích cực. Một số người quyết định bốc đồng, bất ngờ từ chức rồi tuyên bố sẽ thành du mục kỹ thuật số mà không biết điều gì đang chờ mình phía trước", Fu nói.

Mặc dù đã quay lại làm việc toàn thời gian, Wang dự định sẽ tiếp tục cuộc sống du mục một lần nữa khi kiếm đủ tiền và mở rộng các kỹ năng.

Với Yuan, cô hài lòng với cuộc sống hiện tại. Hiện là quản lý nội dung, cô biết ơn cảm giác ổn định và an toàn mà công việc này mang lại. "Tôi không còn quá căng thẳng vì biết thu nhập của mình sẽ ổn định".

Cô cho biết thêm sức khỏe thể chất lẫn tinh thần đã được cải thiện, dù cô phải thức dậy lúc 6h sáng và di chuyển 50 km để đi làm mỗi ngày.

Đinh Phạm