Vợ ông trùm AI Trung Quốc bị phát hiện giao dịch bí mật số cổ phiếu trị giá 21 triệu USD

Dawning Information Industry Co (hay Sugon) đã mô tả cách bà Zhang Dihua bỏ túi 590.000 nhân dân tệ từ 232 giao dịch trong khoảng thời gian từ ngày 3.3.2023 đến ngày 14.3.2024. Cổ phiếu của Dawning Information Industry Co đã tăng hơn 50% trong khoảng thời gian này. Đó là thời điểm các nhà đầu tư đổ tiền vào các công ty dự kiến sẽ thúc đẩy làn sóng phát triển AI khắp Trung Quốc, vốn đang trong cuộc đua công nghệ với Mỹ.

Dawning Information Industry Co đã tiết lộ vụ việc này sau cuộc điều tra từ sàn giao dịch chứng khoán. Công ty đã xin lỗi nhưng nhấn mạnh rằng bà Zhang Dihua giữ bí mật chuyện giao dịch 150 triệu nhân dân tệ cổ phiếu công ty với chồng mình là Chủ tịch Li Guojie.

Cổ phiếu Dawning Information Industry Co đã tăng tới 4,1% hôm 12.4. Các cơ quan quản lý Trung Quốc đã cam kết sẽ xử lý triệt để những giao dịch nội gián và bất thường khác vẫn tồn tại trên các sàn giao dịch còn non trẻ, trong một môi trường kinh doanh thường đề cao các mối quan hệ. Giao dịch nội gián là hành vi sử dụng, tiết lộ thông tin nội bộ, chưa công khai để mua bán chứng khoán nhằm mục đích vụ lợi cho bản thân hoặc người khác.

Việc Dawning Information Industry Co tiết lộ hành động của bà Zhang Dihua có thể sẽ làm hoen ố hình ảnh một trong những nhân vật có ảnh hưởng nhất Trung Quốc trong lĩnh vực AI nói riêng và công nghệ nói chung.

Được hỗ trợ bởi Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, Dawning Information Industry Co là một trong số ít các công ty trong nước đang phát triển chip và máy chủ hiệu suất cao cho các dự án do chính phủ tài trợ.

Mỹ đã trừng phạt Dawning Information Industry Co vào năm 2019 vì vai trò trong việc phát triển siêu máy tính cho quân đội Trung Quốc, cắt đứt sự tiếp cận của công ty này với phần mềm và linh kiện Mỹ.

Dawning Information Industry Co là một trong số nhiều hãng công nghệ hàng đầu Trung Quốc bị Mỹ đưa vào danh sách đen thương mại.

Ông Li Guojie (80 tuổi) giữ chức Chủ tịch Dawning Information Industry Co trong thập kỷ qua, là một học giả nổi tiếng và thành viên của Học viện Kỹ thuật Trung Quốc từ năm 1995. Li Guojie, nhà khoa học máy tính được đào tạo tại Đại học Purdue (Mỹ), đã dẫn dắt Dawning Information Industry Co vượt qua thời kỳ bùng nổ điện toán được thúc đẩy bởi những nỗ lực của Trung Quốc nhằm thay thế công nghệ Mỹ.

Gần đây hơn, các nhà đầu tư xác định Dawning Information Industry Co là một trong những công ty có tiềm năng chiến thắng trong lĩnh vực AI.

Giao dịch của bà Zhang Dihua diễn ra khoảng hai tuần trước khi cổ phiếu Dawning Information Industry Co bắt đầu tăng giá mạnh, đạt đỉnh điểm vào khoảng tháng 6.2023. Sau đó, cổ phiếu tăng thêm 83% từ tháng 2.2024 đến ngày 11.3.2024, khi sự phấn khích với nội dung do AI tạo ra lại nhen nhóm. Hành động của bà Zhang Dihua bị một nhà quản lý công ty coi là giao dịch ngắn hạn.

Dawning Information Industry Co cho biết bà Zhang Dihua đã nộp lại toàn bộ lợi nhuận theo luật chứng khoán. Tuy nhiên, công ty nhấn mạnh rằng các giao dịch này không phải là giao dịch nội gián dựa trên thông tin cá nhân vì Chủ tịch Li Guojie không được hỏi ý kiến.

Dawning Information Industry Co cho biết sẽ tiến hành đào tạo liên quan cho các cán bộ điều hành. Theo công ty, Li Guojie cùng vợ ông sẽ tuân thủ luật pháp và các quy định.

Bên ngoài văn phòng của Dawning Information Industry Co ở quận Hải Điền, Bắc Kinh, thủ đô Trung Quốc - Ảnh: Internet

Đây được xem là một vụ bê bối trong lĩnh vực công nghệ Trung Quốc, song vẫn chưa nghiêm trọng bằng việc hai cựu lãnh đạo Ningbo Semiconductor International Corporation bị kết án tù vì biển thủ công quỹ.

Hồi tháng 2, Ningbo Semiconductor International Corporation (NSIC), công ty con của SMIC, cho biết sẽ không khoan nhượng với hai cựu lãnh đạo, gồm cả người sáng lập và cựu chủ tịch Herb Huang He, người bị kết án 4 năm tù vì biển thủ công quỹ.

Trong một trong những cuộc chiến nội bộ đầy kịch tính và bí ẩn nhất, Herb Huang He đã bị NSIC tước quyền vào mùa hè năm ngoái vì biển thủ công quỹ, sau đó bị tòa án địa phương kết án 4 năm tù hồi tháng 11.2023.

Herb Huang He có bằng tiến sĩ về khoa học và kỹ thuật vật liệu và bằng MBA của Đại học Minnesota (Mỹ), từng được coi là người hùng trong ngành bán dẫn Trung Quốc. Việc ông bị NSIC phế truất rồi ngồi tù sau đó là câu chuyện cảnh báo về những lợi ích phức tạp trong ngành công nghiệp bán dẫn ở Trung Quốc.

Thông qua tuyên bố hôm 20.2, NSIC tiết lộ thông tin về việc Herb Huang He và Wang Ying (cựu giám đốc tài chính của công ty) bị kết án 4 năm tù trong phán quyết sơ thẩm về các cáo buộc gồm cả nhận hối lộ.

NSIC cho biết đã “liên tục đưa ra tuyên bố với các bên liên quan rằng công ty sẽ không tham gia bất kỳ thỏa thuận hay thỏa hiệp nào với Herb Huang He và Wang Ying” vì họ “không khoan nhượng” với hoạt động phạm tội.

Hầu hết chi tiết về vụ án và việc số tiền bị chiếm dụng như thế nào vẫn chưa được tiết lộ, vì Tòa án Ningbo (Ninh Ba) chưa công bố hồ sơ vụ án.

Theo trang LinkedIn của Herb Huang He, doanh nhân này làm việc ba năm tại nhà sản xuất ổ cứng Seagate Technology (Mỹ) trước khi gia nhập SMIC (hãng sản xuất chip số 1 Trung Quốc) vào năm 2002. Ông tập trung vào cảm biến hệ thống vi cơ điện tử (MEMS), bộ nhớ CMOS và mạch tích hợp 3D trong 14 năm tại SMIC trước khi thành lập NSIC vào năm 2016.

NSIC là nhà thiết kế chip hàng đầu Trung Quốc, tập trung vào chất bán dẫn quy trình đặc biệt. Theo trang web chính thức của NSIC, công ty chủ yếu tham gia vào lĩnh vực truyền thông và thiết bị đầu cuối di động 5G, thiết bị gia dụng thông minh và điều khiển công nghiệp, internet vạn vật công nghiệp và điện tử y tế.

SMIC đã cắt giảm tỷ lệ sở hữu cổ phần trong NSIC xuống còn khoảng 16%. Các nhà đầu tư khác vào NSIC gồm China IC Capital (quỹ đầu tư thuộc sở hữu hoàn toàn của SMIC), quỹ công nghiệp Ningbo Senson Electronics và Hua Capital.

Ngoài ra, NSIC còn nhận được khoản đầu tư 500 triệu nhân dân tệ (69 triệu USD) từ quỹ National Integrated Circuit Industry Investment, hay còn gọi là Quỹ lớn (Big Fund) của Trung Quốc.

Sơn Vân