Vỡ trận vì Covid-19, Malaysia còn đối mặt hỗn loạn chính trường

Trong bối cảnh dịch Covid-19 ở Malaysia diễn biến xấu đi, Thủ tướng Muhyiddin Yassin phải đối mặt với làn sóng chỉ trích không chỉ từ phe đối lập mà ngay trong chính đảng của mình, với tiếng nói tiêu biểu là cựu Thủ tướng Najib Razak.

Ông Najib mãn nhiệm vào năm 2018 và phải đối mặt với án tù vì các cáo buộc liên quan đến vụ bê bối 1Malysia Development Berhad (1MDB) trị giá hàng tỷ USD.

Tuy nhiên, giữa làn sóng dịch Covid-19 đang quét qua Malaysia, chính trị gia 68 tuổi dần tìm lại sức ảnh hưởng trên chính trường khi đóng vai trò dẫn đầu làn sóng chỉ trích nhắm vào đường lối chống dịch của chính quyền Thủ tướng Muhyiddin Yassin.

Đòn công kích từ "phe đối lập"

Đợt bùng dịch thứ ba ở Malaysia lan nhanh với tốc độ chóng mặt từ tháng 5. Giới chức y tế Malaysia liên tiếp ghi nhận số ca nhiễm mới cao kỷ lục trong giai đoạn cuối tháng 5 - đầu tháng 6.

Số ca mắc Covid-19 mới trong 24 giờ ở Malaysia chạm đỉnh vào ngày 29/5 với 9.020 trường hợp. Con số này giảm xuống vào hai ngày sau đó với số ca nhiễm mới lần lượt là 6.999 và 6.824, trước khi cả nước rơi vào tình trạng “phong tỏa hoàn toàn” từ ngày 1/6.

Chính phủ Malaysia đã ban hành quy định buộc đóng cửa hầu hết cơ sở kinh doanh và cấm tụ tập hoặc ăn uống trong thời gian giãn cách xã hội. Chính quyền ông Muhyiddin Yassin đưa ra quyết định này trong bối cảnh hệ thống y tế công của Malaysia có dấu hiệu quá tải.

Malaysia phong tỏa toàn quốc từ ngày 1/6. Ảnh: Reuters.

Các nhà lãnh đạo phe đối lập như Anwar Ibrahim và Lim Guan Eng đã công kích Muhyiddin vì sự thiếu rõ ràng trong cách công bố quy định phong tỏa mới, theo South China Morning Post.

Tuy nhiên, những đòn công kích mạnh mẽ nhất được cho là xuất phát từ cựu Thủ tướng Najib. Trong bài phát biểu hôm 1/6, ông cáo buộc chính phủ cầm quyền đứng về phía các tập đoàn đa quốc gia vì vẫn cho phép một số lĩnh vực sản xuất tiếp tục hoạt động trong 14 ngày phong tỏa.

“Ai sẽ bảo vệ công lý cho hàng triệu công dân và thương nhân nhỏ. Họ không thể làm việc trong thời gian phong tỏa, trong khi các công ty lớn thuộc sở hữu của những tập đoàn đa quốc gia thì tiếp tục kiếm lời mà không bị gián đoạn”, ông Najib chất vấn.

“Lệnh cấm di chuyển là một sai lầm, đừng để đợt phong tỏa hoàn toàn biến thành cuộc cách ly xã hội nửa vời”, ông Najib viết trên Facebook, chĩa mũi công kích sang phía chính phủ.

Cựu Thủ tướng Malaysia Najib Razak. Ảnh: Tally Press.

Giới phân tích chính trị cho rằng những bình luận của ông Najib trực tiếp khiến người dân Malaysia cảm thấy chán nản với hệ thống chính trị vốn vận hành trì trệ của đất nước. Điều này đồng thời tô đậm hiện thực rằng chính quyền Thủ tướng Muhyiddin Yassin gần như không thể đưa Malaysia thoát khỏi cuộc khủng hoảng Covid-19.

Chuyên gia phân tích chính trị Pauline Leong nhận định rằng cựu Thủ tướng Najib đang đóng vai trò “phe đối lập” tốt hơn so với thời ông cầm quyền.

James Chin, học giả ở Đại học Tasmania của Australia, vốn có nhiều kinh nghiệm theo dõi tình hình Malaysia, cho rằng ông Najib đang truyền đạt lại sự bất mãn của quần chúng một cách chân thực.

Nhưng ông Chin cũng lưu ý mục tiêu của những lời chỉ trích nói trên chủ yếu phục vụ việc truyền tải thông điệp rằng ông Najib là người phù hợp hơn để lãnh đạo chính phủ trong thời kỳ khủng hoảng, chứ không phải thủ tướng đương nhiệm.

Cuộc nội chiến của đảng Dân tộc

Nỗ lực công kích chính quyền đương nhiệm cũng được cho là sẽ giúp nâng cao vị thế của chính trị gia 68 tuổi trong đảng Dân tộc Malaysia Thống nhất (UMNO), vốn đang bị chia thành thế chân vạc với sức ảnh hưởng thuộc về Thủ tướng Muhyiddin Yassin, ông Najib và Chủ tịch đảng Ahmad Zahid Hamidi.

“Tôi nghĩ nếu ông Najib tiếp tục duy trì áp lực lên thủ tướng đương nhiệm và chính quyền vẫn không thể cải thiện tình hình dịch, vị thế của ông Najib sẽ ngày càng được cải thiện đáng kể”, ông Chin nhận xét.

“Nếu nhìn nhận kĩ, ông ấy (Najib) vẫn là người tài năng nhất trong số các lãnh đạo chủ chốt của UMNO”, ông Chin nói thêm.

Thủ tướng Malaysia Muhyiddin Yassin. Ảnh: Bernama.

Về phía ông Muhyiddin, thủ tướng đương nhiệm của Malaysia hiện vẫn chưa công khai chống lại ông Najib. Tuy nhiên, Thủ tướng Muhyiddin đã nhận nhiều lời chỉ trích từ các quan chức chủ chốt trong chính phủ, điển hình như Bộ trưởng Tài chính Malaysia Tengku Zafrul Aziz.

Trong một cuộc phỏng vấn vào ngày 23/5 với giới truyền thông nhà nước Malaysia, Thủ tướng Muhyiddin nói rằng giới phê bình có thể tự do chĩa mũi dùi vào chính phủ vì đã để đất nước lâm vào tình cảnh hiện tại, song giải pháp cuối cùng vẫn đòi hỏi một cách tiếp cận với sự chung tay của “toàn xã hội”.

“Họ có thể đổ lỗi cho chính phủ. Họ có thể chỉ trích thủ tướng. Tôi chấp nhận chuyện đó. Hãy cứ gọi tôi là ‘thủ tướng ngu ngốc’, không vấn đề gì”, ông Muhyiddin nói. “Tôi biết mọi thứ hiện rất khó khăn. Dẫu vậy, đây là trách nhiệm chung của chúng ta, đòi hỏi cách tiếp cận không chỉ từ chính phủ mà là sự chung tay của toàn xã hội”.

“Cả nước phải xích lại gần nhau thì chúng ta mới có thể đẩy lùi dịch Covid-19”, Thủ tướng Muhyiddin khẳng định.

Đại Hoàng