Vô tư đốn cây làm củi, ai ngờ rước về 'báu vật' cấp quốc gia

Cây hỉ thụ (Camptotheca acuminata) là một loài cây quý hiếm chỉ có ở vùng đất Trung Quốc. Với vẻ đẹp tinh tế và giá trị dược liệu vượt trội, loài cây này đang thu hút sự chú ý của giới trẻ và các nhà nghiên cứu. Nhờ vào chất camptothecin được chiết xuất từ cây hỉ thụ, có đặc tính chống ung thư mạnh mẽ, loài cây này đã thu được sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng y học toàn cầu.

Cây hỉ thụ có thân gỗ, rụng lá, với vỏ màu xám hay xám nhạt, và bề mặt cây được xẻ dọc thành những rãnh nông. Trưởng thành, cây thường cao hơn 20m, tạo thành một cảnh quan thơ mộng và hấp dẫn. Loài cây này phù hợp với khí hậu ấm và ẩm, không chịu được lạnh và khô cằn, nơi có nhiệt độ trung bình hàng năm từ 13°C đến 17°C và lượng mưa trên 1.000 mm.

Tại vườn thực vật tỉnh Quý Châu, Trung Quốc, hai cây hỉ thụ tuổi thọ 115 năm mọc cạnh nhau, khoảng cách giữa chúng chưa đầy hai mét.

Đặc điểm nổi bật của cây hỉ thụ là những bông hoa trắng trong trẻo, giống như những bông bồ công anh, nở rộ trong tháng 7 và tháng 8. Đến tháng 9, cây bắt đầu kết quả, tạo thành những quả giống như phiên bản thu nhỏ của buồng chuối, vô cùng thu hút.

Từ hàng trăm năm trước, cây hỉ thụ đã được sử dụng trong y học Trung Hoa như một loại dược liệu quý. Tuy nhiên, ít người chú ý tới giá trị và tiềm năng của "báu vật" trong lĩnh vực y học hiện đại. Nhưng vào năm 2018, các nhà nghiên cứu tại Viện Ung thư Roswell Park (Mỹ) đã khám phá ra camptothecin, chất tự nhiên có trong cây hỉ thụ, có khả năng chống ung thư mạnh mẽ.

Đây là một khám phá đột phá, mở ra triển vọng phát triển liệu pháp chống ung thư mới.

Hơn nữa, vào ngày 25/2/2022, một nghiên cứu đăng trên tạp chí PLOS Biology đã chỉ ra rằng camptothecin còn có khả năng kích hoạt chuỗi phản ứng ngăn cơn đói tự nhiên, đưa ra hy vọng mới trong việc phát triển liệu pháp chống béo phì.

Ngoài tác dụng trong y học, cây hỉ thụ còn mang lại giá trị trang trí và kinh tế cao. Nhờ sự sinh trưởng nhanh chóng và năng suất cao, cây hỉ thụ được trồng để làm cây bóng mát, cây phủ đường phố và cây trồng gây rừng. Quả của cây chứa dầu béo được sử dụng trong công nghiệp. Gỗ nhẹ và mềm của cây hỉ thụ được sử dụng để sản xuất giấy, ván ép và trang trí nội thất.

Mặc dù được đánh giá cao về giá trị và tiềm năng, cây hỉ thụ vẫn đối mặt với nguy cơ bị hủy hoại do chặt phá rừng và khai thác trái phép. Năm 1999, loài cây này đã được liệt kê trong danh sách thực vật hoang dã cần bảo vệ cấp II quốc gia, nhưng sau đó lại bị loại bỏ khỏi danh sách vào năm 2021. Điều này gây ra một lỗ hổng trong việc bảo vệ và phát triển bền vững cho loài cây quý này.

Từ việc bảo vệ cây hỉ thụ đến nghiên cứu về camptothecin, tất cả đều thể hiện một tương lai đầy triển vọng cho cây hỉ thụ. Qua việc tăng cường ý thức cộng đồng và nghiên cứu khoa học, hy vọng loài cây quý này sẽ tiếp tục tồn tại và phát triển, góp phần tích cực vào y học, kinh tế và bảo vệ môi trường.

Mời quý độc giả xem thêm video: Ngắm những loài cây có hình thù kỳ quái đến khó tin.

Thiên Trang (TH)