Vốn mạo hiểm cho AI ở Trung Quốc vẫn chảy chậm dù DeepSeek khuấy đảo thế giới

Trung Quốc vẫn dẫn đầu châu Á về các thương vụ vốn mạo hiểm dành cho AI và học máy, nhưng Ấn Độ đang thu hút sự chú ý. Ảnh: Nikkei Asia / Reuters

Sự trỗi dậy bất ngờ của startup trí tuệ nhân tạo (AI) Trung Quốc vẫn chưa thể thúc đẩy các hoạt động đầu tư mạo hiểm ở đại lục, trong khi các quỹ chính phủ có sẵn nguồn vốn lớn. Trong khi đó, Ấn Độ có tiềm năng cạnh tranh với Trung Quốc khi giành vị trí thứ hai về vốn đầu tư mạo hiểm dành cho AI và học máy (machine learning) ở châu Á.

Quỹ mạo hiểm Trung Quốc không vội xuống tiền

Kể từ khi phát hành mô hình DeepSeek R1, hứa hẹn hiệu suất ngang bằng với mô hình lý luận o1 của OpenAI với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ, ngành AI của Trung Quốc đã trở thành tiêu điểm và là chủ đề bàn tán của giới công nghệ trên toàn cầu. Tuy nhiên, các nhà đầu tư mạo hiểm ở Trung Quốc dường như không quá vội vã xuống tiền.

Tính đến ngày 10-3, Trung Quốc đã ghi nhận 100 giao dịch trong lĩnh vực AI và học máy, với tổng giá trị là 917,8 triệu đô la. Thời điểm đó, dù còn đúng ba tuần nữa chấm dứt quí đầu tiên, tốc độ chảy của dòng vốn mạo hiểm nay vẫn kém xa so với 2,6 tỉ đô la từ 196 giao dịch được ghi nhận trong quí đầu 2024.

Theo Kyle Stanford, Giám đốc nghiên cứu vốn đầu tư mạo hiểm tại PitchBook, có lẽ còn quá sớm để nói rằng xu hướng đầu tư đã thay đổi do sự xuất hiện của DeepSeek. Thị trường vốn mạo hiểm của Trung Quốc vẫn đang suy giảm. Đầu tư vào AI tại đây chỉ bằng một nửa so với mức cao nhất vào năm 2021.

"Tôi tin rằng sự gia tăng đầu tư vào AI sẽ xuất hiện trong vài quí và vài năm tới. Còn hiện nay vẫn là quá sớm để nói rằng DeepSeek đã thay đổi hoạt động đầu tư mạo hiểm tại đại lục”, ông nói.

Một lý do khiến các nhà đầu tư mạo hiểm phản ứng yếu ớt có thể là hệ sinh thái đầu tư AI của Trung Quốc bị ảnh hưởng của các yếu tố địa chính trị.

Năm ngoái, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã ra lệnh cấm các cá nhân và công ty Mỹ đầu tư vào các doanh nghiệp Trung Quốc liên quan đến chất bán dẫn, chip AI và công nghệ lượng tử.

Dòng tiền từ Mỹ đầu tư vào AI tại Trung Quốc, về cơ bản, đã bị chặn đứng. Nguồn tài trợ cho các công ty AI vốn đòi hỏi “vốn đậm” đã trở nên "khá hạn chế", một nhà đầu tư mạo hiểm có trụ sở tại Bắc Kinh đã đầu tư vào công nghệ Trung Quốc trong hơn 20 năm qua nói với Nikkei Asia.

Đầu tháng 3 này, Zheng Shanjie, người đứng đầu Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc, tuyên bố Trung Quốc sẽ thành lập một quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia trong tương lai gần, sẽ huy động 1.000 tỉ nhân dân tệ (138 tỉ đô la) để đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao như AI.

Theo trang The Information, chính phủ Trung Quốc đã tham gia nhiều hơn vào hoạt động kinh doanh của DeepSeek kể từ khi công ty xuất hiện công khai vào tháng 1. Các quan chức tỉnh Chiết Giang đóng vai trò “bộ lọc” các nhà đầu tư tiềm năng.

"AI ngày càng trở thành một trò chơi cho các quỹ chính phủ ở Trung Quốc. Các nhà đầu tư tư nhân phải chịu rất nhiều sự giám sát và hạn chế, ngay cả đối với các quỹ nhân dân tệ trong nước. Quan trọng hơn, DeepSeek không thay đổi được quan điểm đầu tư cơ bản của chúng tôi về AI. Vẫn còn những câu hỏi về cách thức và thời điểm AI có thể được thương mại hóa ở quy mô lớn, và con đường dẫn đến lợi nhuận đang theo hướng nào”, đại diện một quỹ mạo hiểm tại Bắc Kinh nói.

Ấn Độ đang thu hút vốn mạo hiểm đầu tư cho AI trong năm 2025. Nguồn: Pitchbook

Ấn Độ vươn lên vị trí lớn thứ hai châu Á

Trong khi đó, Ấn Độ đã vượt qua Hàn Quốc và Nhật Bản để trở thành thị trường lớn thứ hai ở châu Á về các giao dịch AI. Tính đến ngày 10-3, Ấn Độ đã ghi nhận 53 giao dịch AI và học máy, có tổng giá trị là 222,8 triệu đô la. Hàn Quốc đã ghi nhận 95,1 triệu đô la từ 51 giao dịch trong lĩnh vực này, còn Nhật Bản có 39 giao dịch với tổng cộng 27,5 triệu đô la.

"Ấn Độ có tiềm năng trở thành thị trường vốn mạo hiểm lớn có thể cạnh tranh với Trung Quốc. Vì vậy khoảng cách rõ ràng giữa Ấn Độ và Nhật Bản không có gì đáng ngạc nhiên", Kyle Stanford của PitchBook nói.

Theo đó, Ấn Độ là thị trường đầu tư mạo hiểm lớn thứ hai ở châu Á, với dân số ngày càng tăng và kết nối di động ngày càng nhiều. Những yếu tố đó thúc đẩy đầu tư vào các lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng với nguồn nhân tài dồi dào. Nước này có số lượng sinh viên tốt nghiệp các chương trình STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán) cao thứ hai trên thế giới.

Trong khi đó, Nhật Bản có dân số già hóa và đang giảm dần, và theo truyền thống được xem là thị trường đầu tư mạo hiểm phát triển chậm hơn.

Theo Nikkei Asia

Ricky Hồ