Vụ buôn bán gà lôi trắng: hình phạt có thể được giảm nhẹ đáng kể

Thái Khắc Thành và tang vật vụ án. Ảnh: CACC

Xử phạt 6 năm tù vì buôn bán gà lôi trắng

Mới đây, TAND khu vực 5 - Hưng Yên xét xử sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Thái Khắc Thành (SN 1980, trú tại xã Đô Lương, tỉnh Nghệ An) 6 năm tù và phạt bổ sung 30 triệu đồng về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm".

Theo hồ sơ, năm 2024, anh Thái Khắc Thành mua trên mạng xã hội 1 con gà lôi trắng (con trống) của một người không quen biết với giá 4,5 triệu đồng. Sau đó đổi một con chích chòe lửa của anh lấy hai con gà lôi mái về nuôi tại nhà, nhưng không đăng ký với cơ quan có thẩm quyền. Quá trình nuôi, hai con gà mái đẻ trứng và ấp nở ra được 10 gà lôi trắng con.

Tháng 3/2025, Thái Khắc Thành dùng tài khoản facebook "Thanh Oanh” đăng bán gà lôi con để lấy tiền. Ngày 26/3/2025, Thái Khắc Thành nhận tin nhắn từ tài khoản facebook “Quốc Huy” (chưa rõ thông tin) hỏi mua 10 cá thể gà lôi con. Cả hai thống nhất giá 500.000 đồng/con, tổng cộng 5 triệu đồng, thêm tiền công chăm thêm vài ngày 1 triệu đồng. Người này đặt cọc 2 triệu đồng và hẹn thời gian giao gà vào ngày 2/4/2025.

Sáng 1/4/2025, Thái Khắc Thành điện cho anh Thái Đình Sơn để thuê chở gà với tiền công 2,6 triệu đồng. Anh Sơn sẽ giao gà đến Thái Bình để giao cho Huy. Tối cùng ngày, Thái Khắc Thành bắt 10 cá thể gà lôi con cho vào 2 thùng giấy giao cho khách. Do đường xa, mắt kém nên anh Sơn nhờ anh Truyền đi giao giúp.

Khoảng 7h ngày 2/4/2025, khi anh Truyền chở 2 thùng gà đi đến đường ĐH07 thuộc địa phận thôn Quý Sơn, xã Song Lãng, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (cũ – nay thuộc xã Thư Trì, tỉnh Thái Bình) thì bị tổ công tác Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thái Bình yêu cầu kiểm tra và thu giữ 2 thùng gà.

Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Thái Bình đã khám xét khẩn cấp tại nơi ở của anh Thành và thu giữ 3 cá thể gà lôi trắng. Theo kết quả giám định, 10 cá thể động vật sống (con non) và 3 cá thể động vật sống là loài gà lôi trắng (tên khoa học: Lophura nycthemera), là loài chim hiện được ghi nhận trong phụ lục 1 - nhóm IB, Nghị định số 84/2021, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2019 về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).

Thái Khắc Thành sau đó bị truy tố về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm", theo điểm b, khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.

Sau khi vụ việc được báo chí đăng tải, ngày 13/8, Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân tỉnh Hưng Yên đã kháng nghị toàn bộ bản án, đề nghị hủy án sơ thẩm để điều tra lại. Cùng ngày, Tòa án Nhân dân tỉnh Hưng Yên thay đổi biện pháp ngăn chặn đối với bị cáo Thái Khắc Thành từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú, chờ xét xử phúc thẩm.

Hành vi của bị cáo có thể sẽ được xem xét lại

Theo luật sư Nguyễn Tiến Hùng, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, trước đó, gà lôi trắng nằm trong nhóm các loài động vật rừng thuộc nhóm IB theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP quy định về danh mục các loài, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.

Theo đó, động vật rừng thuộc nhóm IB bị nghiêm cấm khai thác, nuôi, buôn bán vì mục đích thương mại. Hành vi vi phạm có thể bị xử lý hình sự theo Điều 244 Bộ luật Hình sự 2015 về tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.

Trong vụ án của anh Thái Khắc Thành, anh này đã bị truy tố tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm theo điểm b, khoản 2, Điều 244 với khung hình phạt từ 5 – 10 năm.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025, Thông tư 27/2025/TT-BNNMT chính thức có hiệu lực, đưa gà lôi trắng từ nhóm IB (nghiêm cấm khai thác, sử dụng mẫu vật từ tự nhiên vì mục đích thương mại) xuống nhóm IIB (hạn chế khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại).

Tại khoản 3, Điều 7, Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 quy định: điều luật xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng, quy định một hình phạt nhẹ hơn, một tình tiết giảm nhẹ mới hoặc mở rộng phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn có điều kiện, xóa án tích và quy định khác có lợi cho người phạm tội, thì được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.

Như vậy, có thể hành vi của anh Thái Khắc Thành sẽ được xem xét lại. Cụ thể, hành vi vi phạm liên quan đến loài này (trong trường hợp vi phạm lần đầu) có thể bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt lên tới 300 triệu đồng đối với cá nhân theo quy định tại các điều 21, 22, 23 Nghị định 35/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp, sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 07/2022/NĐ-CP hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại điều 234 bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 về tội "Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã" với khung hình phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm, phạt tù lên đến 12 năm.

Trong vụ việc nêu trên, Thái Khắc Thành có nhiều tình tiết giảm nhẹ như bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn với mẹ già hơn 80 tuổi, vợ làm công nhân, 3 con nhỏ, nhân thân tốt, chưa từng vi phạm pháp luật, bố mẹ được Chủ tịch Nước tặng huy chương kháng chiến chống Mỹ.

Quá trình điều tra, gia đình bị cáo đã tự nguyện nộp số tiền thu lời bất chính 2 triệu đồng. Trường hợp này, hội đồng xét xử phúc thẩm có thể xem xét áp dụng chính sách mới kết hợp các tình tiết giảm nhẹ như: thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; phạm tội lần đầu; hoàn cảnh gia đình khó khăn; hợp tác với cơ quan chức năng trong việc xác định nguồn gốc và tình trạng các cá thể. Khi đó, hình phạt hoàn toàn có thể được giảm nhẹ đáng kể.

Minh Dương