Vụ cháu bé tử vong trong bể phốt ở xã Vĩnh Thái, huyện Vĩnh Linh: Cần làm rõ sự thật khách quan để tránh oan sai

Hiện trường nơi phát hiện thi thể nạn nhân, một phần nắp bể phốt bị tháo dỡ nhưng không rõ nguyên nhân, ai tháo dỡ và chưa tìm được nắp bể phốt. Ảnh: LM

Diễn biến vụ việc

Trường Mầm non xã Vĩnh Thái tại thôn Đông Luật được xây dựng vào năm 2006, sau nhiều năm sử dụng đã xuống cấp, không đảm bảo an toàn. Năm 2016, UBND huyện Vĩnh Linh ra Quyết định số 1179 về việc phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng công trình: Cộng đồng phòng chống thiên tai - Trường Mầm non Vĩnh Thái tại thôn Đông Luật và do Ban Quản lý dự án Đầu tư và Xây dựng huyện Vĩnh Linh làm chủ đầu tư; vị trí trên đường liên xã thôn Đông Luật, xã Vĩnh Thái cách trường cũ 300 m về phía Đông Bắc. Công trình hoàn thành sau một năm xây dựng, đưa vào sử dụng và Trường Mầm non xã Vĩnh Thái (cũ) chuyển về dạy và học tại địa điểm mới. Ngày 25/6/2018, Hiệu trưởng Trường Mầm non Vĩnh Thái có tờ trình xin UBND huyện Vĩnh Linh thanh lý các hạng mục xây dựng tại Trường Mầm non Vĩnh Thái (cũ) do bị xuống cấp trầm trọng, không đảm bảo an toàn cho công tác chăm sóc giáo dục trẻ và không sử dụng nữa.

Ngày 16/7/2018, UBND huyện Vĩnh Linh ra Quyết định số 1711 về việc thành lập Hội đồng định giá thanh lý tài sản Trường Mầm non Vĩnh Thái gồm các 8 thành viên, trong đó ông Ngô Thế Thanh, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thái làm Chủ tịch hội đồng. Chi tiết đính kèm Quyết định 1711 là “Danh mục đề nghị thanh lý (tháo dỡ)” do Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Vĩnh Linh ban hành gồm có 6 hạng mục: Phòng học cụm 2 (2 phòng); phòng học cụm 2 (2 phòng); sân bê tông cụm 2; nhà bếp cụm 2; nhà kho cụm 2; cổng, tường rào.

Căn cứ quyết định và hạng mục tháo dỡ, Hội đồng định giá thanh lý tài sản đã tiến hành phiên họp vào ngày 30/7/2018 lập “Biên bản định giá tài sản số 01/BB-TL” đã xác định công việc tháo dỡ và vật liệu thu hồi số tiền thanh lý tài sản phế liệu có giá trị 17.050.000 đồng. Số tiền này được khấu trừ cho chi phí tháo dỡ. Theo Quyết định 1711 và “Biên bản định giá tài sản” của Hội đồng định giá xác định hạng mục công trình tháo dỡ của Trường Mầm non Vĩnh Thái là toàn bộ công trình xây dựng trên đất; phần công trình xây dựng trong lòng đất như móng nhà, hệ thống thoát nước, cấp nước và hầm bể phốt không thuộc hạng mục tháo dỡ.

Công việc tháo dỡ công trình được Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thái giao nhiệm vụ cho công chức địa chính xã Vĩnh Thái Ngô Thế Sang thực hiện; đơn vị trực tiếp tháo dỡ là Công ty TNHH MTV QT Tú Tiến. Việc tháo dỡ được thực hiện từ ngày 20/12 - 25/12/2018 và hai bên tiến hành thanh lý hợp đồng. Hơn một tháng sau, vào lúc 19 giờ 30 phút ngày 28/1/2019, người dân địa phương phát hiện thi thể cháu Nguyễn Văn Tr., 7 tuổi, học sinh lớp 1B, Trường Tiểu học Vĩnh Thái nằm trong bể phốt Trường Mầm non Vĩnh Thái (đã tháo dỡ). 9 tháng sau, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Vĩnh Linh ra quyết định khởi tố vụ án hình sự và các quyết định khởi tố bị can đối với các ông Ngô Thế Thanh và Ngô Thế Sang về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Nhiều tình tiết quan trọng chưa được làm rõ

Ngày 30/3/2020, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Vĩnh Linh ban hành Bản Kết luận điều tra vụ án hình sự đề nghị truy tố số 12/ĐTTH với nhận định hành vi vi phạm: Ngô Thế Sang thực hiện việc tháo dỡ khi chưa có phương án, giải pháp tháo dỡ được duyệt, đảm bảo an toàn và bảo vệ môi trường theo quy định; Ngô Thế Thanh thiếu trách nhiệm, không kiểm tra đôn đốc Ngô Thế Sang trong thực hiện nhiệm vụ tháo dỡ công trình.

Tuy nhiên, trong quá trình điều tra các bị can liên tục kêu oan và cho rằng nhiều tình tiết trong vụ án chưa được làm rõ, đặc biệt là nguyên nhân tử vong của nạn nhân.

Nói về nguyên nhân tử vong của nạn nhân, luật sư Lê Văn Hiến (làm việc tại Công ty Luật Văn Hiến) cho rằng: Theo kết luận giám định “nguyên nhân cái chết của cháu Nguyễn Văn Tr. là chết ngạt nước, thời gian chết trước 6 tiếng kể từ thời điểm giám định”. Tuy nhiên, quá trình giám định không phẫu thuật tử thi nhằm thu thập dấu vết, hình ảnh, mẫu vật làm căn cứ cho công tác giám định là một thiếu sót nghiêm trọng. Do không mổ tử thi nên không kiểm chứng màng dịch phổi và nội tạng của nạn nhân có chứa nước hay không? Nếu có chứa nước thì loại nước trong bể phốt hay là loại nước một nơi khác? Điều này có thể suy đoán nạn nhân tử vong ở một nơi khác, bể phốt có thể là nơi để phi tang.

Tình tiết quan trọng khác là phải làm rõ ai đã tháo một phần nắp bể phốt để xem xét trách nhiệm. Bởi, theo danh mục đề nghị tháo dỡ, các công trình dưới lòng đất như móng nhà, hệ thống cấp, thoát nước, bể phốt không thuộc hạng mục tháo dỡ. Và sau khi hoàn thành việc tháo dỡ bể phốt vẫn còn đậy nắp nguyên vẹn, không có chỗ hở để người rơi xuống. Tuy nhiên, điều này chưa được cơ quan điều tra làm rõ vì hiện nay một phần nắp bể phốt do ai đó tháo đi vẫn chưa được tìm thấy.

Quá trình điều tra, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an huyện Vĩnh Linh không tiến hành thực nghiệm điều tra được quy định tại Điều 204 Bộ luật Tố tụng hình sự là thiếu căn cứ nhận định diễn biến và nguyên nhân vụ tai nạn. Chính vì vậy, kết luận điều tra cho rằng nạn nhân vào khu vực này tìm sắt phế liệu nên rơi xuống bể phốt dẫn đến tử vong là có tính phán đoán, suy diễn, không khách quan.

Bên cạnh đó, kết luận điều tra không làm rõ nạn nhân vắng đến lớp buổi chiều ngày 28/1/2019 thì nạn nhân vào khu vực trường mầm non cũ với mục đích để làm gì? Cùng đi với ai hay chỉ đi một mình? Bể phốt lúc nạn nhân đến trong tình trạng như thế nào? Nạn nhân rơi xuống bể phốt do nguyên nhân chủ quan từ bản thân hay có một tác động ngoại lực nào khác?... Tất cả các vấn đề này cần mô tả để đánh giá quá trình, diễn biến, hoàn cảnh, nguyên nhân, điều kiện dẫn đến cái chết của nạn nhân.

Ngoài ra, cho rằng nạn nhân đi vào khu vực trường mầm non cũ khi đang quá trình tháo dỡ là không đúng. Bởi việc tháo dỡ kết thúc vào chiều ngày 25/12/2018, và sau 32 ngày tức lúc 19 giờ 30 phút ngày 28/1/2019 mới phát hiện thi thể nạn nhân trong bể phốt. Như vậy, khi dựng lại giả định tố tụng sẽ cho thấy cái chết của nạn nhân không liên quan đến hành vi tháo dỡ.

Tránh oan sai, tránh bỏ lọt tội phạm

Ngoài những tình tiết trên thì một số thông tin về tình trạng sức khỏe, tâm sinh lý của nạn nhân cũng là yếu tố cần lưu ý khi xem xét vụ án một cách toàn diện. Theo Hiệu trưởng Trường Tiểu học Vĩnh Thái Dương Vĩnh Bắc: Nạn nhân là học sinh chậm phát triển, mới nói bập bẹ vài từ vào cuối học kỳ 1; khi ở trường nạn nhân có những biểu hiện khác so với các bạn cùng lớp như chui vào thùng rác công cộng của trường nhiều lần, tự do đi lại trong lớp, tự do đi vào lớp khác, không tham gia các hoạt động chung của lớp, thường xuyên nghỉ học không có lý do; ở nhà cũng hay đi lang thang, nhiều lần người nhà phải đi tìm…

Trong quá trình điều tra, các bị can Ngô Thế Thanh, Ngô Thế Sang liên tục kêu oan và kiến nghị cơ quan điều tra làm rõ những vấn đề kể trên nhưng không được thực hiện. Thiết nghĩ, những tình tiết kể trên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là mấu chốt của vấn đề nhưng chưa được làm sáng tỏ có thể gây oan sai cho người vô tội, điển hình như những vụ án gần đây trên địa bàn bàn đã từng xảy ra dẫn đến khiếu kiện kéo dài. Bên cạnh đó, sự thật khách quan của vụ án được làm rõ sẽ tránh bỏ lọt tội phạm. Chính vì vậy, các cơ quan chức năng cần xem xét, điều tra làm rõ những kiến nghị của các bị can để tìm ra sự thật khách quan của vụ án, có những chứng cứ vững chắc để buộc tội.

Trong một diễn biến mới nhất, ngày 6/4/2020, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Vĩnh Linh có Thông báo số 198/TB-VKS, đồng ý xem xét các kiến nghị kể trên trong quá trình giải quyết vụ án, nhằm đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bị can và đã gia hạn thời gian truy tố đến hết ngày 29/4/2020.

Lê Minh