Vụ hối lộ để được tiếp tục phá rừng: Tòa nhận định còn hành vi chưa được truy tố, xét xử
Hai bị cáo là Huỳnh Trọng Phỷ (sinh năm 1984, trú phường Ninh Giang, thị xã Ninh Hòa) - nguyên công chức kiểm lâm phụ trách địa bàn xã Ninh Ích, và Đoàn Văn Quang (sinh năm 1962, trú xã Vĩnh Phương, TP. Nha Trang) - người bị kết án về tội hủy hoại rừng, đều kháng cáo kêu oan nhưng tòa cho rằng, có dấu hiệu cho thấy các bị cáo đưa, nhận hối lộ không chỉ 1 lần.
Nhận tiền để… nộp phạt hành chính giùm?
Theo hồ sơ, khoảng tháng 5-2021, Quang thuê người vào khu vực rừng sản xuất do UBND xã Ninh Ích quản lý để chặt phá cây bụi, san ủi làm rẫy, mở đường và đào hồ chứa nước. Khi phát hiện khoảng 500m² rừng bị tác động và biết Quang thực hiện, Phỷ - lúc đó là kiểm lâm địa bàn đã không lập biên bản, không tham mưu xử lý vì cho rằng diện tích rừng bị ảnh hưởng nhỏ. Cuối năm 2021 (âm lịch), Quang đưa cho Phỷ 10 triệu đồng để tổ chức tiệc tất niên.
Tòa tuyên án.
Đến ngày 19-1-2022, đoàn kiểm tra liên ngành phát hiện vụ phá rừng quy mô lớn tại tiểu khu 103 xã Ninh Ích và tạm giữ xe máy múc của Quang. Chiều cùng ngày, Phỷ cùng một số người đến nhà Quang để yêu cầu Quang đưa xe máy múc về UBND xã tạm giữ. Ngày 20-1-2022, Phỷ lập biên bản tạm giữ xe máy múc của Quang. Đến chiều, Phỷ đến nhà Quang, đặt vấn đề “lo liệu” vì vụ việc nghiêm trọng. Chiều cùng ngày, Quang đưa cho Phỷ 50 triệu đồng (thực tế là 49,7 triệu đồng) với mong muốn không bị xử lý và được nhận lại phương tiện.
Vụ việc sau đó bị phát giác và các cơ quan tố tụng thị xã Ninh Hòa đã vào cuộc. Ngày 30-9-2024, Tòa án nhân dân thị xã Ninh Hòa tuyên phạt Phỷ 3 năm 6 tháng tù về tội nhận hối lộ; Quang 1 năm 3 tháng tù về tội đưa hối lộ. Tuy nhiên sau đó, cả 2 bị cáo đều kháng cáo kêu oan và cho rằng số tiền 49,7 triệu đồng đó là khoản “nhờ nộp phạt hành chính hộ” chứ không có mục đích gì khác.
Hủy bản án sơ thẩm
Tại phiên tòa phúc thẩm mới đây, cả hai bị cáo thừa nhận có giao nhận số tiền 49,7 triệu đồng và khẳng định lại, đó là khoản “nhờ nộp phạt hành chính hộ” chứ không phải hối lộ. Riêng khoản 10 triệu đồng được lý giải là tiền công Phỷ giới thiệu cho Quang mua đất rẫy tại TP. Nha Trang. Quang lý giải, trước đó do hiểu nhầm Phỷ nên mới khai không đúng để... trả thù.
Đánh giá về lời kêu oan của các bị cáo, hội đồng xét xử nhận định việc Quang nói khai sai vì hiểu nhầm Phỷ là hoàn toàn mâu thuẫn với tài liệu trong quá trình điều tra. Theo đó, cả 2 bị cáo từng khai không bị bức cung, nhục hình và khai rõ ràng mục đích đưa, nhận tiền là để tránh bị xử lý hành vi hủy hoại rừng và không bị tịch thu máy móc. Việc thay đổi lời khai chỉ xuất hiện sau khi Quang được tại ngoại. Nội dung lời khai này là không có căn cứ, bởi thời điểm Quang đưa tiền cho Phỷ thì đoàn kiểm tra mới lập biên bản để tiến hành xác minh, chưa có ai ra quyết định xử phạt hành chính.
Tòa cho rằng các tình tiết, tài liệu có trong hồ sơ đủ căn cứ xác định hành vi đưa, nhận hối lộ 49,7 triệu đồng là có thật. Ngoài ra, có dấu hiệu hành vi đưa, nhận hối lộ 10 triệu đồng vào cuối năm 2021 chưa được điều tra, truy tố, xét xử. Tòa phúc thẩm nhận định, việc tòa cấp sơ thẩm không xét xử hành vi đưa, nhận 10 triệu đồng là đúng quy trình tố tụng (vì hành vi này không bị truy tố, kể cả sau khi tòa sơ thẩm trả hồ sơ đề nghị xử lý). Tuy nhiên, có đủ cơ sở xác định việc Quang đưa 10 triệu cho Phỷ đã có dấu hiệu của tội đưa hối lộ, nhận hối lộ bởi vì mục đích của việc đưa, nhận tiền là rất rõ ràng. Trên thực tế, từ lúc nhận 10 triệu đồng, Phỷ - người được giao nhiệm vụ bảo vệ rừng đã bỏ mặc cho Quang phá rừng, khiến diện tích rừng bị hủy hoại tăng từ 600m2 lên đến 97.000m2 (theo bản án phúc thẩm ngày 18-3-2025 xét xử Quang về tội hủy hoại rừng).
Đại diện viện kiểm sát cũng đề nghị tòa hủy bản án sơ thẩm để điều tra, truy tố thêm hành vi đưa, nhận hối lộ 10 triệu đồng giữa Quang và Phỷ vào cuối năm 2021 (âm lịch). Thêm vào việc sau đó Quang và Phỷ đã đưa, nhận hối lộ 49,7 triệu đồng, nên cần truy tố cả 2 với tình tiết phạm tội 2 lần trở lên.
Từ những cơ sở trên, Tòa án nhân dân tỉnh quyết định hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra lại theo thủ tục chung.
