Vụ nước đập dâng Ngàn Trươi chuyển màu: Dừng xả đột ngột

Sau khi xả hơn 12 tiếng đồng hồ, hệ thống xả nước tại đập dâng này đã dừng đột ngột.

Việc xả kiệt đập dâng Vũ Quang được thực hiện vào sáng sớm ngày 30/7, đến 21h tối cùng ngày, lệnh dừng xả đập được UBND tỉnh Hà Tĩnh phát ra, yêu cầu Ban quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 (đơn vị vận hành) dừng ngay việc xả nước đập dâng.

Phương án xả đập dâng do Ban quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 đề xuất, được sự chấp thuận của Cục trưởng Cục Quản lý công trình (Bộ NN&PTNT) và Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Lê Đình Sơn tại cuộc làm việc ngày 28/7. Mục đích của việc xả kiệt đập dâng là để xem dưới lòng đập có những gì và tìm nguyên nhân dẫn đến nước chuyển màu bất thường. Việc xả nguồn nước đỏ đục này không hề có đánh giá tác động môi trường hay thông báo cho người dân cho vùng hạ du.

Sau hơn 12 tiếng đồng hồ, nguồn nước đỏ đục, bốc mùi hôi thối đã nhuộm đỏ dòng sông Ngàn Trươi, chảy qua địa bàn các xã Hương Minh, Hương Thọ (huyện Vũ Quang). Sau đó, nhập với sông Ngàn Sâu tiếp tục chảy qua các xã: Đức Liên, Đức Hương, Đức Bồng, Đức Lĩnh, Đức Giang, Ân Phú (huyện Đức Thọ). Từ huyện Đức Thọ, nước xuôi theo Sông La chảy ra các tuyến kênh nhánh chảy về các huyện Can Lộc và Thạch Hà.

Người dân vùng hạ du dọc 3 con sông này không hề nhận được thông báo nào về việc xả đập dâng. Mặc dù nguồn nước đỏ đục từ đập dâng khi hòa vào nước sông thì màu đỏ không còn sánh đậm như ban đầu nhưng người dân vẫn nhận thấy sự bất thường. Tuy nhiên, do không nhận được cảnh báo nào từ cơ quan chức năng nên người dân vẫn vô tư mò hến, cho trâu, bò uống nước, tắm lội trên sông. Các hoạt động nuôi trồng thủy sản cũng diễn ra bình thường.

Ông Nguyễn Thiều Quang, Chủ tịch UBND huyện Vũ Quang cho biết: Khi xả nước từ đập dâng đổ về sông Ngàn Trươi, người dân lo lắng, bất an nên kiến nghị lên chính quyền đề nghị tạm ngừng việc xả đập. Huyện đã đề nghị dừng xả nên đơn vị vận hành đã quyết định dừng xả trong ngày 30/7.

Nước tại sông Ngàn Trươi bị nhuộm đỏ chỉ sau 3 tiếng đồng hồ xả đập dâng.

Vị Chủ tịch UBND huyện Vũ Quang cũng đề nghị cơ quan chức năng sớm tìm ra nguyên nhân, có giải pháp xử lý nguồn nước chuyển màu. Kiểm nghiệm nguồn nước, đặc biệt là nước sinh hoạt để có thông báo rộng rãi cho người dân được biết là nguồn nước này có an toàn hay không. Tuy nhiên, ông Nguyễn Thiều Quang tỏ ra khá chủ quan khi nhận định: “Lượng nước xả không nhiều nên chưa ảnh hưởng gì đến đời sống người dân. Bằng cảm quan và chưa có hiện tượng cá chết nên khả năng an toàn vẫn còn cao” – ông Quang nói.

Ông Lê Văn Hùng, Chủ tịch UBND xã Đức Liên (huyện Vũ Quang) xác nhận, xã không nhận được báo cáo nào liên quan đến lịch trình xả nước đập dâng. Khi nước chuyển màu bất thường chảy qua địa bàn, người dân khá hoang mang vì không biết nguyên nhân vì sao. “Nguồn nước này dân chỉ dùng để tắm rửa cho trâu bò. Về mùa nắng này, trẻ con có tập bơi trên sông chứ không sử dụng cho ăn uống, sinh hoạt cũng như tưới tiêu” – ông Hùng cho hay.

Tuy nhiên, Chủ tịch UBND xã Đức Liên cho biết, địa phương có nhận được báo cáo của Phòng TNMT huyện về diễn biến của việc nước đập dâng Vũ Quang chuyển màu bất thường. “Khi nhận được thông báo của Phòng TNMT, xã đã thông báo trên hệ thống phát thanh, cảnh báo người dân hạn chế sử dụng nước sông Ngàn Trươi”, Chủ tịch UBND xã Đức Liên cho biết thêm.

Liên quan đến sự việc, ông Nguyễn Hữu Phúc, Giám đốc Công ty thủy lợi Bắc Hà Tĩnh cho hay, công ty không sử dụng nguồn nước xả đập dâng vào ngày 30/7 để tưới cho cây trồng. “Nước xả đáy đập dâng qua sông Ngàn Trươi, đổ ra các sông khác chứ không qua hệ thống kênh Linh Cảm. Nguồn nước phục vụ cho tưới tiêu đã kết thúc vào ngày 29/7. Nước lúc đó cũng đã chuyển màu đỏ đục, khi điều tiết về đồng ruộng người dân có chút lo ngại. Công ty đã có văn bản kiến nghị đến Sở NN-PTNT và UBND tỉnh Hà Tĩnh”, ông Phúc nói.

Nước rút, màu đỏ đục bám vào hai bên thành kênh.

Xả đập dâng Vũ Quang của dự án Ngàn Trươi – Cẩm Trang là một trong những phương án được cơ quan chức năng Hà Tĩnh đưa ra để truy tìm thủ phạm gây ra hiện tượng nước chuyển màu. Chưa có đánh giá tác động môi trường cũng như không thông báo cho vùng hạ du mà đã vội vàng xả hàng triệu m3 nước ô nhiễm từ đập dâng xuống vùng hạ du, “bức tử” các con sông lớn. Điều này không chỉ làm người dân hoang mang hơn mà còn được cho là hành động mạo hiểm.

Hạnh Nguyên