Vụ nước suối vàng đục, cá chết hàng loạt: Mẫu nước thải vượt nhiều quy chuẩn

Ngày 28/7, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Nghệ An đã có báo cáo gửi UBND tỉnh này về việc kiểm tra xử lý vụ việc cá chết bất thường tại xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp.

Trước đó, vào ngày 2/7/2024, người dân phát hiện cá trong suối Nậm Huống chảy qua địa bàn xã Châu Thành (huyện Quỳ Hợp) chết hàng loạt. Người dân cho biết hiện tượng nước suối vàng đục xảy ra từ trước đó 2 ngày.

Dòng suối Bắc hợp lưu vào suối Nậm Huống trên địa bàn xã Châu Thành (huyện Quỳ Hợp, Nghệ An) đục vàng khiến cá chết hàng loạt.

Theo báo cáo của Sở TNMT, ngày 8/7, đơn vị này chủ trì phối hợp UBND huyện Quỳ Hợp và các xã Châu Thành, Châu Hồng đến kiểm tra thực tế công tác xử lý nước thải, chất thải rắn tại Công ty TNHH Thiếc Hà An. Thời điểm kiểm tra, Công ty Hà An đã dừng hoạt động từ 30/1 để hoàn thiện thủ tục pháp lý liên quan.

Trong ngày, Sở TNMT Nghệ An chủ trì, phối hợp với Trung tâm Quan trắc tài nguyên và Môi trường Nghệ An lấy mẫu nước thải tại hai khu vực ở Công ty thiếc Hà An gồm nước thải từ hầm lò đang lưu tại bể lắng trước khi bơm xả thải và nước mặt tại điểm khu vực hang casto thải vào đầu nguồn nước suối Bắc (xã Châu Thành, huyện Quỳ Hợp). Thời điểm lấy mẫu, Công ty thiếc Hà An không thực hiện bơm nước thải từ hầm lò vào xử lý tại các bể lắng hoặc xả thải vào nguồn suối Bắc.

Cơ quan chức năng đã tìm lên thượng nguồn dòng suối và phát hiện nước suối đục vàng bắt nguồn từ nước thải của Công ty thiếc Hà An.

Kết quả phân tích cho thấy, mẫu nước thải tại bể lắng có 2/16 thông số vượt quy chuẩn QCVN40:2011 cột A (gồm: Asen vượt 3,2 lần, sắt vượt 3,2 lần). Đối với mẫu nước mặt tại điểm khu vực hang casto thải ra đầu nguồn suối Bắc, so sánh với quy chuẩn QCVN 08:2023 về giới hạn tối đa các thông số ảnh hưởng tới sức khỏe con người cho thấy, có 5/8 thông số vượt quy chuẩn. Trong đó amoni vượt 1,71 lần; asen vượt 5,4 lần; cadimi vượt 18,56 lần; mangan vượt 23,7 lần; sắt vượt 16,34 lần.

Báo cáo nêu rõ, kết quả mẫu nước cho thấy nhiều thông số vượt quy chuẩn cho phép do Công ty Hà An bơm vào hang casto khai thác quặng thiếc rồi chảy ra đầu nguồn suối Bắc chính là một trong các nguồn đã làm ô nhiễm nguồn nước mặt ở khe suối tại thời điểm lấy mẫu.

Cơ quan chức năng lấy mẫu nước xét nghiệm và phân tích. Kết quả nhiều thông số vượt quy chuẩn.

Trong báo cáo, Sở TNMT Nghệ An yêu cầu Công ty thiếc Hà An thực hiện ngay các giải pháp đảm bảo an toàn, không để xảy ra sự cố, nhất là tại các bãi thải quặng đuôi, công trình xử lý nước thải từ quá trình khai thác, chế biến quặng thiếc; Sớm hoàn tất hồ sơ thủ tục liên quan của Dự án theo quy định Luật Bảo vệ môi trường và chỉ được hoạt động khi có đầy đủ hồ sơ, thủ tục liên quan.

Được biết, trước đó qua kiểm tra tại Công ty Hà An đã phát hiện một số tồn tại. Cụ thể, dù cơ quan chức năng chuyên môn đã đôn đốc, hướng dẫn nhưng Công ty này vẫn chưa hoàn thiện hồ sơ theo quy định về việc điều chỉnh mặt bằng tổng thể dự án khai thác mỏ thiếc gồm xây dựng thêm bãi thải quặng đuôi, khu xử lý nước thải sau tuyển, xưởng tuyển…

Nước thải từ hầm lò của Công ty Hà An bơm lắng lọc sơ bộ qua các bể lắng trước khi bơm vào hang casto và tự chảy ra ở đầu nguồn suối Bắc (hợp lưu vào suối Nậm Huống) không đúng với nội dung Giấy xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường của Sở TNMT.

Công ty Hà An giải trình, lượng nước phát sinh từ các hầm lò theo thực tế hoạt động rất lớn và vượt quá nhu cầu sử dụng trong quá trình tuyển quặng của Công ty; đồng thời, nước hầm lò hiện tượng bị nhiễm sắt, có độ pH thấp nên Công ty đã tiến hành xử lý nguồn nước này bằng vôi trước khi xả thải ra môi trường.

Các bãi thải quặng đuôi từ hoạt động chế biến quặng thiếc của Công ty Hà An chưa được lót đáy. Các công trình, thu gom xử lý nước thải và bùn thải tại khu vực lò số 6 có nguy cơ tràn bờ, thoát ra ngoài môi trường, nhất là trong trường hợp có mưa lớn dài ngày.

Ngọc Tú