Vụ tham ô tài sản ở huyện Tuy An: Có bỏ lọt tội phạm?

Bị cáo Tỉnh (bìa trái) và những người có quyền và nghĩa vụ liên quan tại phiên xử phúc thẩm. Ảnh: VĂN TÀI

Để thất thoát hàng trăm triệu đồng, nhưng chỉ có kế toán bị truy tố xét xử về tội tham ô tài sản, còn người đứng đầu chủ tài khoản và thủ quỹ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự… Điều này khiến dư luận cho rằng, phải chăng các cơ quan tiến hành tố tụng có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm?

Lập khống chứng từ thanh toán

Theo hồ sơ vụ án, Khối Dân vận - Mặt trận huyện Tuy An gồm có các cơ quan: Ủy ban MTTQ huyện Tuy An, Ban Dân vận, Huyện đoàn, Hội LHPN, Hội Nông dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Người cao tuổi, Hội Cựu thanh niên xung phong và Hội Tù chính trị yêu nước. Công tác quản lý tài chính của khối do Ủy ban MTTQ huyện Tuy An đảm trách (kể cả quản lý sử dụng Quỹ Vì người nghèo).

Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện làm chủ tài khoản, một phó chủ tịch Mặt trận được ủy quyền làm chủ tài khoản 2, một kế toán và một thủ quỹ thuộc biên chế của Ủy ban MTTQ huyện. Nguồn kinh phí hoạt động của khối do ngân sách huyện cấp theo từng chương trình riêng biệt cho 9 cơ quan của khối. Riêng Quỹ Vì người nghèo thu từ nguồn đóng góp của các cơ quan, đơn vị, tổ chức xã hội và nhân dân…

Ngày 8/1/2008, UBND huyện Tuy An có Quyết định 52 bổ nhiệm ông Nguyễn Ngọc Tỉnh giữ chức vụ kế toán khối Vận. Tiếp đó, ngày 28/7/2014, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ huyện có Quyết định 79 bổ sung, thay thế thành viên bộ phận giúp việc Ban vận động “Ngày vì người nghèo” huyện Tuy An và quyết định ông Nguyễn Ngọc Tỉnh làm thành viên thay thế bà Nguyễn Thị Mai Hương đã nghỉ hưu.

Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ kế toán từ năm 2010-2016, Nguyễn Ngọc Tỉnh đã có hành vi tham ô tài sản, nâng khống lương cá nhân, lập khống chứng từ thanh toán, thu hồi tạm ứng của các cá nhân, không nhập quỹ bỏ ngoài sổ sách chiếm đoạt, làm thủ tục thanh toán hai lần các khoản chi phí như mua nước uống, công cụ thi đấu, mua hóa đơn khống xăng và văn phòng phẩm về thanh quyết toán. Từ đó, chiếm đoạt số tiền hơn 214 triệu đồng nguồn quỹ ngân sách và Quỹ Vì người nghèo sử dụng cá nhân.

Ngày 26/4/2019, TAND huyện Tuy An, đưa vụ án ra xử sơ thẩm và tuyên phạt bị cáo Nguyễn Ngọc Tỉnh 7 năm 6 tháng tù về tội tham ô tài sản. Về trách nhiệm dân sư, TAND huyện tuyên buộc bị cáo và những người có quyền và nghĩa vụ liên quan bồi thường, nộp ngân sách toàn bộ số tiền chiếm đoạt cho Khối Dân vận - Mặt trận.

Nhiều ý kiến khác nhau

Sau khi bản án sơ thẩm đã tuyên, ngày 3/5/2019, bị cáo Nguyễn Ngọc Tỉnh kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm và đề nghị xem số tiền bị cáo chiếm đoạt, trách nhiệm bồi thường thiệt hại, các tình tiết giảm nhẹ và xin giảm nhẹ hình phạt. Tiếp đó, ngày 14/8/2019, bị cáo Tỉnh kháng cáo bổ sung và kiến nghị khởi tố nguyên 2 thủ quỹ là Phạm Thị Thu Trang, Thiều Thị Thu Vân và ông Phạm Sơn Thông (nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện Tuy An).

Mới đây, TAND tỉnh đưa vụ án ra xử phúc thẩm. Tại phiên xử, bị cáo Tỉnh vẫn giữ nguyên yêu cầu kháng cáo và thừa nhận đã chiếm đoạt ngân sách, Quỹ Vì người nghèo bằng phương thức, thủ đoạn như án sơ thẩm đã quy kết là đúng. Tuy nhiên, bị cáo Tỉnh thừa nhận trong số tiền chiếm đoạt hơn 214 triệu đồng có khoản tiền mua hóa đơn khống để thanh toán xăng hơn 68,9 triệu đồng và văn phòng phẩm 5,6 triệu đồng là làm theo sự chỉ đạo của lãnh đạo Ủy ban MTTQ huyện Tuy An về chi lễ, Tết cho cán bộ nhân viên cơ quan chứ không tiêu xài cá nhân.

Luật sư Ngô Minh Tùng (Văn phòng Luật sư số 1, Đoàn Luật sư Phú Yên), thì cho rằng: “Trong quá trình điều tra, các cơ quan tiến hành tố tụng đã có nhiều bản kết luận khác nhau về số tiền mà bị cáo chiếm đoạt. Bị cáo chỉ chiếm đoạt hơn 139 triệu đồng, còn 74,5 triệu đồng dùng chung cho cơ quan, nên không thể quy kết bị cáo chiếm đoạt 214 triệu đồng như cáo trạng và bản án sơ thẩm đã quy kết. Đồng thời, bà Trang đã bỏ ngoài sổ sách hơn 67 triệu đồng, bà Vân đã gây thất thoát, bỏ ngoài quỹ số tiền hơn 42,3 triệu đồng nhưng lại không bị xử ý hình sự.

Riêng ông Phạm Sơn Thông đã lợi dụng chức vụ quyền hạn, tự làm giả các thủ tục, giả mạo chữ ký giấy nhận tiền của ông Trần Kinh (xã An Dân, huyện Tuy An - đối tượng được chi hỗ trợ xây nhà Tình nghĩa), chiếm đoạt 30 triệu đồng cũng không bị xử lý theo quy định pháp luật nên có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm”.

Trong khi đó, theo chủ tọa phiên xử, thẩm phán Võ Nguyên Tùng, Chánh tòa Hình sự (TAND tỉnh), thì hành vi của bị cáo Nguyễn Ngọc Tỉnh xâm phạm quản lý tài sản công, làm mất niềm tin của quần chúng nhân dân đối với cơ quan Nhà nước. Tuy nhiên, bị cáo thành khẩn khai báo và nhìn nhận hành vi vi phạm pháp luật của mình, nhưng cấp sơ thẩm không áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo được hưởng là thiếu sót.

Về vấn đề xử lý trách nhiệm hình sự đối với Phạm Thị Thu Trang, Thiều Thị Thu Vân và Phạm Sơn Thông, hội đồng xét xử nhận thấy, Trang và Vân đã thiếu trách nhiệm trong việc quản lý quỹ, cho ứng quỹ không đúng nguyên tắc; thiếu kiểm tra ký duyệt nhiều chứng từ gây thất thoát tiền cho Nhà nước nhưng số tiền thiệt hại dưới 100 triệu đồng nên hành vi của ông Thông không đủ yếu tố cấu thành tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” nên không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với họ.

Kết thúc phiên xử, TAND tỉnh sửa án sơ thẩm, tuyên phạt bị cáo Tỉnh 7 năm tù về tội tham ô tài sản. Về trách nhiệm dân sự, TAND tỉnh buộc bị cáo và những người có quyền và nghĩa vụ liên quan bồi thường, nộp ngân sách toàn bộ số tiền chiếm đoạt cho Khối Dân vận - Mặt trận.

Dư luận thì cho rằng phải chăng trong vụ án này có dấu hiệu bỏ lọt tội? Bởi luật sư Nguyễn Hương Quê, Chủ nhiệm Đoàn Luật sư Phú Yên cho rằng, theo quy định pháp luật, những lý do mà các cơ quan tiến hành tố tụng ở huyện Tuy An miễn truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bà Vân, bà Trang và ông Thông không thuộc trường hợp được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự đối với sai phạm tham ô tài sản. Các tình tiết trên chỉ áp dụng giảm nhẹ hình phạt cho họ lúc xét xử chứ không phải là căn cứ để không truy cứu trách nhiệm hình sự.

Được biết, hiện bị cáo Tỉnh đã làm đơn kháng cáo xem xét giám đốc thẩm.

VĂN TÀI