Vụ thảm sát bí ẩn và 13 năm điều tra vô vọng

Ngày 5/9/2012, 4 người, gồm 3 thành viên trong một gia đình người Anh gốc Iraq và một tay đua xe đạp nghiệp dư người Pháp, được phát hiện bị bắn chết ở Chevaline (Pháp). Họ là Saad al-Hilli, 50 tuổi, vợ ông là Iqbal, 47 tuổi, và mẹ vợ 74 tuổi, bị bắn trong chiếc BMW của mình. Người đi xe đạp là dân địa phương tên Sylvain Mollier. Thi thể ông được phát hiện gần đó. Không rõ ông có liên quan gì đến gia đình al-Hilli.

Con gái lớn của gia đình al-Hilli là Zainab, khi đó 7 tuổi, bị đánh bằng báng súng và bị bỏ mặc đến chết. Cô bé sống sót nhưng bị thương nặng. Một cô con gái khác, khi đó mới 4 tuổi, được tìm thấy đang trốn dưới chân mẹ trong xe, không bị thương, theo Connexion France.

Hiện trường vụ án.

Gần 12 năm sau, hoàn cảnh và động cơ của các vụ giết người vẫn chưa được xác định. Tại hiện trường, cảnh sát tìm thấy các mẩu thuốc lá, quần áo, và mảnh báng súng lục bán tự động Luger. Khẩu súng này được sản xuất vào giữa những năm 1930 và được quân đội Thụy Sĩ sử dụng. Vì chỉ có 900 khẩu súng như vậy được chế tạo, các điều tra viên hy vọng điều này có thể giúp thu hẹp phạm vi tìm kiếm.

Theo tờ The Sun, gia đình Saad đi du lịch tới dãy Alps của Pháp. Vị kỹ sư người Anh gốc Iraq đã dừng chiếc BMW ở lề đường gần hồ Annecy, miền đông nước Pháp khi vụ việc kinh hoàng diễn ra.

Saad al-Hilli là ai?

Vào thời điểm xảy ra vụ sát hại, người ta cho rằng Saad có thể là mục tiêu chính do công việc của ông liên quan đến kỹ thuật hàng không vũ trụ và khoa học công nghệ. Cũng có những giả thuyết cho rằng xung đột tài chính gia đình có thể là động cơ cho một vụ ám sát. Sau vụ sát hại, anh trai của Saad là Zaid đã bị bắt vì bị nghi ngờ có âm mưu giết người liên quan đến tranh chấp thừa kế.

Tuy nhiên, Zaid luôn khẳng định mình vô tội và được minh oan. Ông thừa nhận có tranh cãi với em trai trước khi Saad qua đời, nhưng phủ nhận mọi cáo buộc rằng ông đã dàn xếp vụ giết người. Các điều tra ban đầu đặt Saad là mục tiêu chính của kẻ sát thủ chuyên nghiệp, nhưng các hướng điều tra khác lại cho rằng gia đình ông chỉ vô tình chứng kiến một vụ giết người khác.

Sự thật về vụ án ngày 5/9/2012 cho đến nay vẫn chưa được làm rõ, mặc dù có nhiều giả thuyết. Mỗi người lớn trong gia đình al-Hilli bị bắn hai phát vào đầu trong chiếc BMW. Tay đua xe đạp Sylvain Mollier bị bắn 7 phát ở cự ly cực gần, chỉ cách chiếc BMW một quãng ngắn. Một người Anh tên là Brett Martin đạp xe đến hiện trường, phát hiện vụ việc và báo cảnh sát.

Vào thời điểm bị sát hại, Sylvain, một thợ hàn đã ly hôn, vừa mới có con với Claire Schutz, một phụ nữ giàu có ở trong vùng. Gần một năm trước khi xảy ra vụ giết người, bà Schutz được thừa kế quyền sở hữu một nhà thuốc từ cha mẹ, trị giá khoảng 1,1 triệu bảng Anh. Claire, trẻ hơn Sylvain 16 tuổi, vừa mua cho ông chiếc xe đạp leo núi trị giá 4.000 bảng - chính là chiếc ông đang dùng khi bị giết cùng gia đình al-Hilli.

Một nguồn tin địa phương nói với The Sun: “Đã có lời đồn về việc Sylvain và Claire là một cặp đôi khá lạ lùng, nhưng họ vừa có con và vẫn ở với nhau khi ông ấy bị giết”. Claire đã mua cho bạn trai một chiếc xe đạp mới rất đắt tiền, và một thành viên trong gia đình đã gợi ý ông nên thử đạp cung đường đi qua Chevaline. Tuyến đường này ông không hề quen thuộc và thật kỳ lạ khi ông lại ở trên một con đường chưa từng đi bao giờ, đúng lúc gặp kẻ giết mình.

Các công tố viên Pháp năm 2017 cho biết họ không có giả thuyết điều tra rõ ràng nào và gia đình Saad có thể đã bị tấn công một cách ngẫu nhiên, nhưng vụ án vẫn chưa khép lại. Khả năng có liên quan đến băng đảng đã được xem xét, cũng như giả thuyết về một kẻ giết người hàng loạt, nhưng do thiếu bằng chứng tại hiện trường, cảnh sát vẫn chưa thể xác định được một giả thuyết chủ đạo.

Một cựu điều tra viên trong vụ án tin rằng người đi xe đạp mới là mục tiêu thực sự của tay súng bí ẩn và gia đình người Anh gốc Iraq bị giết vì là nhân chứng của vụ ám sát. Cựu thám tử Preston nói rằng theo bằng chứng đạn đạo, người đi xe đạp bị bắn đầu tiên và cuối cùng, với 7 phát đạn, nhiều hơn bất kỳ ai trong gia đình al-Hilli.

Hai con gái của al-Hilli là những người sống sót trong vụ tấn công. Zainab lúc đó 7 tuổi, còn Zeena mới chỉ 4 tuổi. Sau cái chết của cha mẹ, hai chị em được người thân trong gia đình Al-Hilli nhận nuôi. Cả hai đều bị sang chấn quá nặng, không thể nhớ rõ những gì đã xảy ra. Các điều tra viên đã công bố bản phác họa mô tả một người đi xe máy được nhìn thấy gần hiện trường vụ án, nhưng họ không tìm thấy bằng chứng để buộc tội một người đàn ông bị bắt hai lần vào các năm 2015 và 2022.

Có một điều kỳ lạ: Chồng cũ của nạn nhân Iqbal, một nha sĩ người Mỹ tên James T, đã chết vì đau tim cùng trong ngày vợ cũ của ông ta bị giết, nhưng cảnh sát cho biết việc này không có liên hệ nào với vụ giết người. Một người Iraq được biết đến với tên Mr S bị bắt vì bị tình nghi liên quan. Anh này được cho là đã nói rằng mình được đề nghị “một khoản tiền lớn” để giết người Iraq sống ở Anh. Sau một thời gian cảnh sát xác minh, Mr S cũng được loại bỏ khỏi diện nghi phạm.

Saad al-Hilli.

Hung thủ là đặc nhiệm?

Vụ án xảy ra từ năm 2012 và tưởng chừng bế tắc thì 13 năm sau, một tia hy vọng lại lóe lên. Tháng 2/2025, một đơn vị điều tra án nguội có trụ sở tại Paris đã mở lại cuộc điều tra. Lần này các chuyên gia đặc biệt quan tâm đến giả thuyết cho rằng hung thủ là “một cựu binh dày dạn kinh nghiệm” được huấn luyện bởi lực lượng đặc nhiệm Thụy Sĩ, theo báo Le Parisien. Các điều tra viên Pháp tin rằng 4 nạn nhân là mục tiêu của một binh sĩ “mất kiểm soát” thuộc lực lượng đặc biệt, theo truyền thông địa phương.

Người ta cáo buộc rằng hung thủ có kỹ năng kết liễu nạn nhân ở cự ly gần rất thuần thục. Theo một chuyên gia, kỹ thuật đó là “đặc sản” của các thành viên Dard, lực lượng cảnh sát chống khủng bố tinh nhuệ của Thụy Sĩ. “Đây là kỹ năng được dạy ở Thụy Sĩ, không phải ở Pháp, hoặc người này là thành viên của một đơn vị đặc biệt”, ông nói.

Các nhà phân tích chỉ ra nhiều bằng chứng để củng cố giả thuyết này: trong chỉ 60 đến 90 giây, tay súng đã bắn 21 phát. Ba thành viên trong gia đình Al-Hilli mỗi người bị trúng hai đến 4 phát đạn, trong khi ông Mollier, người đi xe đạp, bị bắn 7 phát. Trong 21 phát súng bắn ra, 18 phát trúng mục tiêu, cho thấy tay súng có “sự điềm tĩnh cực độ và kỹ năng sử dụng vũ khí rất cao”. Và loại vũ khí được sử dụng, khẩu Luger PO6, không thường được các sát thủ chuyên nghiệp sử dụng, vì được xem là thường xuyên trục trặc. Điều này có thể là lý do khiến cô bé Zainab bị đánh vào đầu bằng báng súng sau khi đã trúng đạn vào vai, vì người ta tin rằng khẩu súng của kẻ giết người bị kẹt đạn.

Năm 2022, đã xuất hiện những chi tiết mới về vụ án. Cô bé Zainab, lúc này đã 16 tuổi, đã được các điều tra viên Anh phỏng vấn chi tiết. Trước đây cô từng nói thấy “một người xấu”, nhưng giờ Zainab đã cung cấp các chi tiết cụ thể hơn. Trong khi đó, nguồn tin thân cận với cuộc điều tra nói với Le Parisien rằng Brett Martin, người đàn ông Anh phát hiện các thi thể khi đang đạp xe, cũng bị coi là nghi phạm.

Ông Martin, cựu sĩ quan Không quân Hoàng gia Anh, nay 66 tuổi, là người đầu tiên phát hiện Zainab đang loạng choạng gần chiếc BMW. Các điều tra viên Pháp cho biết, trong buổi thẩm vấn, Zainab đã cung cấp "lời khai có độ chính xác hiếm thấy". Cô kể lại rằng cả gia đình đang trong kỳ nghỉ, và lái xe qua vùng núi gần làng Chevaline. Họ dừng lại bên “một con đường nhỏ đầy ổ gà”, và Zainab bước ra khỏi xe cùng cha mình. Cô thấy người đi xe đạp Sylvain Mollier, và khi các thành viên khác trong gia đình đang xuống xe thì “tiếng súng vang lên”. Cha mẹ cô la lên, yêu cầu cô quay lại xe. Nhưng ngay sau đó, kẻ nổ súng túm lấy Zainab từ phía sau. Ban đầu cô nghĩ là cha mình, nhưng sau đó thấy làn da trắng và tay trần của kẻ tấn công. Hắn mặc quần dài và áo khoác da. Zainab bị đánh bằng báng súng và bất tỉnh với nhiều thương tích ở mặt.

Tờ Le Parisien đã có được tài liệu chưa từng công bố, cho thấy hung thủ có thể là người không quen biết các nạn nhân. Ông Martin khai với cảnh sát rằng ông thấy một người đi xe máy rời khỏi hiện trường. Lời khai của ông Martin về “người đi xe máy bí ẩn” được cho là rất quan trọng, nhưng theo Le Parisien, cảnh sát nghi ngờ ông Martin cố tình “hướng cuộc điều tra theo giả thuyết sai”. Cảnh sát cũng thắc mắc vì sao ông Martin mang quần áo đẫm máu về Anh để giặt, trong khi ông có nhà thứ hai ở gần Chevaline có máy giặt.

Tuy nhiên, ông Martin nói với The Sun rằng ông được phép bay về Anh mà không cần giao nộp quần áo đi xe hôm đó. Cảnh sát đã điều tra cuộc sống của ông Martin nhưng không tìm thấy bất kỳ mối liên hệ nào với vụ án mạng.

Brett Martin.

Vì sao vụ án bế tắc?

Dù có không ít chứng cứ vật lý được thu thập tại hiện trường, vụ thảm sát Chevaline năm 2012 đến nay vẫn chưa có lời giải. Điều đó đặt ra câu hỏi: phải chăng có điều gì đó đã và đang bị che giấu?

Hơn một thập kỷ trôi qua, không có cáo buộc nào được đưa ra và anh trai nạn nhân al-Hilli là Zaid, nay 65 tuổi, cáo buộc cảnh sát Pháp “che đậy một cách quỷ quyệt” và tắc trách. Về khía cạnh mâu thuẫn và dấu hiệu che giấu, có sự xung đột giữa các giả thuyết điều tra. Giả thuyết ban đầu cho rằng gia đình al-Hilli là mục tiêu chính vì liên quan đến công việc kỹ thuật hàng không vũ trụ hoặc mâu thuẫn tài sản. Nhưng song song đó lại có hướng cho rằng người đi xe đạp, ông Sylvain Mollier, mới là mục tiêu thực sự, còn cả gia đình bị thủ tiêu vì là nhân chứng không mong muốn. Nếu gia đình là mục tiêu chính, tại sao Mollier lại bị bắn tới 7 phát, nhiều hơn tất cả những người khác?

Nếu Mollier là mục tiêu, vì sao hung thủ lại mất công kết liễu từng người trong xe bằng nhiều phát vào đầu? Chính sự mâu thuẫn đó khiến vụ án bị mắc kẹt giữa các hướng điều tra không thể chứng minh được. Thậm chí có dấu hiệu cảnh sát Pháp cố tình giữ kín thông tin. Một nghi phạm bị bắt hai lần vào các năm 2015 và 2022 và được thả ra mà không có lời giải thích rõ ràng. Anh trai nạn nhân cáo buộc cảnh sát “che đậy quỷ quyệt”, dù mang tính cá nhân, nhưng không phải không có cơ sở, nhất là khi truyền thông Pháp cũng từng lên tiếng về sự mờ ám này.

Hướng điều tra mới chỉ ra khả năng hung thủ là cựu binh từng được huấn luyện bởi lực lượng đặc nhiệm Thụy Sĩ nổi tiếng tinh nhuệ. Nếu giả thuyết này đúng, vụ án không chỉ là án mạng mà là vấn đề liên quan đến an ninh - tình báo - chính trị. Việc một thành viên đặc nhiệm mất kiểm soát và sát hại dân thường sẽ là cơn địa chấn ngoại giao, và chính điều đó có thể lý giải vì sao các bên liên quan, bao gồm cả Pháp, không muốn công khai toàn bộ sự thật.

Nguyễn Xuân Thủy