Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung: Thách thức phát triển bền vững

Hội nghị được tổ chức tại Quảng Trị. 1/14 địa phương đang chịu ảnh hưởng cả biến đổi khí hậu

Ngày 14/7, tại TP. Đông Hà (tỉnh Quảng Trị), Ban Kinh tế TW phối hợp với Bộ Xây dựng, Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) và UBND tỉnh Quảng Trị tổ chức hội thảo “Quy hoạch và phát triển đô thị bền vững vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung (BTB&DHMT)”.

Tốc độ đô thị hóa cao hơn mức trung bình cả nước

Hội thảo góp phần triển khai thực hiện Nghị quyết 06-NQ/TW Bộ Chính trị về "Quy hoạch, xây dựng, quản lý và phát triển bền vững đô thị Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045" và Nghị quyết 148/NQ-CP về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 06-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Theo Bộ Xây dựng, quá trình đô thị hóa đang gia tăng trên khắp thế giới. Đến năm 2050, khoảng 70% nhân loại sẽ sống ở các đô thị. Việt Nam cũng nhằm trong xu thế chung của khu vực và thế giới.

Tính đến hết tháng 5/2023, hệ thống đô thị toàn quốc có 898 đô thị. Tỷ lệ đô thị hóa năm 2022 đạt khoảng 41,7%. Khu vực đô thị đã chiếm tỷ trọng chi phối trong tổng GDP quốc gia.

Vùng BTB&DHMT gồm 14 tỉnh ven biển với tổng số lượng đô thị là 210 đô thị, công tác quản lý phát triển đô thị thời gian qua cũng đã có được nhiều kết quả tích cực.

Mặc dù có tỉ lệ đô thị hóa thấp hơn tỉ lệ trung bình của cả nước, nhưng những năm gần đây tốc độ đô thị hóa toàn vùng đã đạt trung bình khoảng 1,2%/năm, cao hơn tốc độ đô thị hóa trung bình của cả nước (khoảng 1%). Các đô thị lớn là trung tâm tỉnh lỵ đóng vai trò động lực phát triển không chỉ trong tỉnh mà trong cả vùng miền Trung.

Nhiều khó khăn thách thức…

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Trưởng Ban Kinh tế TW Nguyễn Đức Hiển đã đặc biệt lưu ý đến khó khăn của vùng BTB&DHMT.

Phó Trưởng Ban Kinh tế TW Nguyễn Đức Hiển

Theo ông, đây là vùng đất có khí hậu khắc nghiệt, “sáng chắn bão giông, chiều ngăn nắng lửa”. Đặc biệt, dưới tác động của biến đổi khí hậu với cường độ, tần suất của loại hình thiên tai ngày càng khốc liệt, khó dự đoán hơn, đe dọa nghiêm trọng tới cuộc sống người dân và quá trình phát triển đô thị, là một trong những nơi dễ bị tổn thương nhất trước các tác động của biến đổi khí hậu.

Theo kịch bản biến đổi khí hậu, 1,53% diện tích ven biển vùng BTB & DHMT bao gồm hành lang kinh tế ven biển, đô thị, khu vực trọng điểm nông nghiệp có nguy cơ bị ngập lụt, xâm nhập mặn; Tình trạng nguồn nước vừa thiếu vừa thừa nước gây ra lũ lụt, sạt lở đất vào mùa mưa, hạn hán vào mùa khô dẫn đến hơn 269.000 ha đất bị sa mạc hóa do thiếu nước.

Theo Nhóm Tài nguyên nước 2030 (2030-WRG1 - quỹ thuộc Ngân hàng Thế giới) và tính toán cân bằng nước đến năm 2030, vùng BTB&DHMT sẽ thiếu hụt khoảng 2,1 triệu m3 nước, đặc biệt nghiêm trọng vào mùa khô.

Thông tin tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho biết, 12/14 tỉnh trong vùng với 37 đô thị ven biển được xác định sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, trọng tâm là nguy cơ ngập, lụt, suy giảm nguồn nước do xâm thực mặn, là thách thức lớn cho mục tiêu phát triển bền vững.

“Đây là vùng có địa hình bị phân chia rõ rệt khu vực ven biển ở bờ Đông và khu vực miền núi, dốc ở bờ Tây, ảnh hưởng rất nhiều đến công tác đầu tư xây dựng, phát triển hệ thống hạ tầng đô thị. Các đô thị hạt nhân, trung tâm cấp vùng chủ yếu nằm phía Đông, ven biển, thuận lợi hơn trong phát triển so với các đô thị phía Tây…”- Thứ trưởng phân tích.

Giải pháp

Từ thực tiễn phát triển của hệ thống các đô thị trong những năm qua, với những thuận lợi, khó khăn, tại Hội nghị Bộ Xây dựng đề xuất một số giải pháp để phát triển đô thị vùng BTB&DHMT.

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn

Theo đó, các địa phương cần tiếp tục quán triệt và tập trung triển khai các quan điểm chỉ đạo của Đảng và Nhà nước đối với vùng, tập trung thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ giải pháp trong quy hoạch và phát triển đô thị theo tinh thần các Nghị quyết của Bộ Chính trị, Chính phủ…

Đặc biệt, ưu tiên chú trọng thực hiện tốt công tác quy hoạch, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị. Tập trung xây dựng các chương trình phát triển đô thị để tích hợp nguồn lực thực hiện quy hoạch, đầu tư phát triển có trọng tâm, trọng điểm.

Tập trung đẩy mạnh việc kết nối hệ thống các đô thị hạt nhân và đô thị trung tâm cấp vùng trong vùng nói riêng và với hệ thống đô thị toàn quốc Bắc - Trung – Nam nói chung; hỗ trợ liên kết phát triển trục đô thị Đông - Tây. Các đô thị lớn (có hạ tầng hiện đại như Đà Nẵng, Huế, Khánh Hòa, Thanh Hóa, Vinh...) cần tiếp tục thúc đẩy đầu tư nâng cấp hệ thống mạng lưới kết cấu hạ tầng để nâng cao hơn nữa khả năng kết nối, trong vùng cũng như trên cả nước;

Ngoài ra, các đô thị lớn cần thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; hình thành nhiều các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu du lịch nghỉ dưỡng gắn liền đô thị tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, công ăn việc làm và tăng trưởng kinh tế đô thị;

Tăng cường quan tâm công tác quản lý đầu tư phát triển đô thị, chú trọng cho các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị và công trình hạ tầng xã hội; cải thiện chất lượng phục vụ; giải quyết các vấn đề kinh tế xã hội (như chỗ ở, việc làm...);

Cùng với đó, cần lựa chọn, khai thác và phát huy sự khác biệt của từng đô thị, để tạo sự đa dạng và hỗ trợ phát triển lẫn nhau.

Ví dụ, các đô thị như Huế, Hội An với yếu tố di sản hay Nha Trang, Phan Thiết.. với đường bờ biển dài và đẹp... cần được xây dựng thành những điểm đến, những đô thị di sản, du lịch tầm cỡ khu vực quốc tế.

Các đô thị ven biển các tỉnh Phú Yên, Ninh Thuận và Bình Thuận... cần được thúc đẩy để trở thành điểm đến thu hút nguồn đầu tư lớn cho các dự án năng lượng sạch (điện gió, điện mặt trời), đi kèm với đó là dịch vụ du lịch nghỉ dưỡng cao cấp. Sự đa dạng này chính là ưu điểm của hệ thống các đô thị khu vực Vùng BTB&DHMT.

Các đại biểu thảo luận bàn tròn

Thanh Thanh