Vùng Vịnh hướng tới đoàn kết và ổn định

Diễn biến tích cực đó có được sau một thời gian dài, kể từ tháng 6-2017, Saudi Arabia đứng đầu liên minh với 3 nước nói trên cắt đứt quan hệ ngoại giao và liên kết vận tải với Qatar. Saudi Arabia cáo buộc Qatar thân cận với Iran và hậu thuẫn các nhóm Hồi giáo cực đoan mặc dù Qatar kiên quyết phủ nhận.

Sự hòa giải giữa các quốc gia khu vực được đánh dấu bằng việc ký kết một thỏa thuận hướng tới "sự đoàn kết và ổn định" mang tên Tuyên bố Al-Ula. Tại hội nghị, lãnh đạo các nước thành viên khác của GCC, bao gồm Bahrain, Kuwait, Oman và UAE cũng bày tỏ thái độ thiện chí. Ngoại trưởng Saudi Arabia, ông Faisal bin Farhan al-Saud cho biết, các bên đã thể hiện ý chí chính trị và thiện chí bảo đảm thực thi thỏa thuận khôi phục quan hệ ngoại giao và các quan hệ khác, trong đó có quyết định nối lại các chuyến bay. Phát biểu tại họp báo sau hội nghị, Ngoại trưởng Saudi Arabia nêu rõ: “Những gì đã diễn ra trong ngày hôm nay... là sự khép lại toàn bộ những điểm khác biệt và hoàn toàn khôi phục các mối quan hệ ngoại giao”. Theo thỏa thuận này, các nước tham gia vào liên minh đối đầu với Qatar sẽ dỡ bỏ lệnh cấm vận suốt 3 năm qua đối với nước này.

Các nhà báo theo dõi Hội nghị thượng đỉnh GCC lần thứ 41 diễn ra tại Al-Ul, Saudi Arabia qua màn hình. Ảnh: AP.

Tổng thư ký Liên đoàn Arab (AL) Ahmed Aboul-Gheit đã lên tiếng hoan nghênh kết quả đạt được tại hội nghị thượng đỉnh GCC, trong đó hướng tới việc hàn gắn những bất đồng với Qatar. Theo ông Aboul-Gheit, bất kỳ động thái hiệu quả nào nhằm xoa dịu căng thẳng giữa các nước Arab và thúc đẩy trật tự chung đều đáng hoan nghênh vì điều này sẽ tăng cường sức mạnh và ảnh hưởng của tổ chức liên minh các nước Arab. Bầu không khí tích cực từ hội nghị thượng đỉnh GCC tại Saudi Arabia cần được thúc đẩy thông qua việc củng cố lòng tin. Tổng thư ký AL đánh giá cao nỗ lực của các quốc gia Arab có liên quan, nhằm chấm dứt những bất đồng trong bối cảnh người dân Arab đang trải qua thời điểm khó khăn và đối mặt với nhiều thách thức.

Theo Bộ trưởng Ngoại giao Saudi Arabia, thỏa thuận này sẽ được bảo đảm thực thi “bằng cả ý chí chính trị và niềm tin mạnh mẽ”. Ngoại trưởng Qatar, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al-Thani, sau đó cũng thông báo trên Twitter rằng các nhà lãnh đạo GCC đã “khép lại trang bất đồng... và tìm cách mở ra một trang mới”.

Kết quả hội nghị không gây quá nhiều bất ngờ bởi trước đó đã có những tín hiệu tích cực như Saudi Arabia sẽ mở cửa trở lại biên giới cả đường bộ, đường không với Qatar và Qatar thông báo Quốc vương Sheikh Tamim bin Hamad Al-Thani đã lên đường tham dự hội nghị GCC.

Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman cho rằng, các nước GCC đang có nhu cầu bức thiết về hợp tác “nhằm thúc đẩy phát triển khu vực và đối phó với những thách thức chung”. Rõ ràng, các nước thành viên GCC hơn lúc nào hết nhận thấy tầm quan trọng của việc hợp tác thay cho đối đầu, trong bối cảnh khu vực đang xuất hiện nhiều biến động khó lường có thể ảnh hưởng tới các nước thành viên, bao gồm những diễn biến liên quan đến Iran. Kết quả bầu cử Tổng thống Mỹ đã ngã ngũ và Washington chuẩn bị có chính quyền mới trong khi những bất đồng giữa Washington với Iran chưa có tín hiệu lắng dịu. Còn ngay tại khu vực, một loạt quốc gia đã lần lượt bình thường hóa quan hệ với Israel, hình thành một trục liên kết mới dù vẫn chưa định hình rõ nét.

Mặc dù Tuyên bố Al-Ula chưa được công bố nội dung chi tiết, nhưng các tín hiệu tích cực tại Hội nghị thượng đỉnh GCC cũng phần nào cho thấy những bế tắc và chia rẽ lâu nay ở khu vực sẽ tạm thời chấm dứt, mở ra thời kỳ hợp tác vì lợi ích chung của các nước ở khu vực. Theo một số nhà phân tích, khả năng tuyên bố này chỉ đề cập những vấn đề chung chung mang tính tạo tiền đề, khó có thể nêu ra những giải pháp cụ thể cho hàng loạt vấn đề mà khu vực đang phải đối mặt. Nhưng dù sao, kết quả của hội nghị cũng là một diễn biến đáng hoan nghênh ở khu vực luôn tiềm ẩn những nguy cơ khó lường, đe dọa tới hòa bình và ổn định ở khu vực cũng như toàn thế giới.

XUÂN PHONG