Vươn mầm hạt giống hữu nghị Việt Nam-Cuba

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Bí thư thứ Nhất Đảng Cộng sản, Chủ tịch nước Cuba Miguel Diaz Canel Bermudez chứng kiến Lễ ký kết văn kiện hợp tác giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam và Bộ Nông nghiệp Cuba, tháng 9/2024. (Nguồn: TTXVN)

Ngắm nhìn cánh đồng lúa chín vàng rực cả một khoảng trời, khó có thể tưởng tượng khi thời điểm Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm trực tiếp đến thăm chỉ là những thửa đất trống không.

Nỗ lực biến “tấc đất thành tấc vàng” liên tục trong sáu tháng qua Dự án hợp tác trồng lúa tại Los Palacios, Pinar del Rio đã trở thành minh chứng sinh động cho tình hữu nghị Việt Nam-Cuba, cụ thể hóa các chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm sau chuyến thăm lịch sử tới Cuba tháng 9/2024.

Lời hứa thành hiện thực

Cuba, với dân số hơn 11 triệu người, có nhu cầu tiêu thụ khoảng 700.000 tấn gạo mỗi năm. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2009-2022, diện tích trồng lúa của Cuba chỉ đạt trung bình khoảng 135.000ha mỗi năm, với sản lượng khoảng 290.000 tấn gạo, đáp ứng chưa đến 50% nhu cầu gạo trong nước.

Trên cơ sở Thỏa thuận hợp tác nông nghiệp giữa hai Bộ Nông nghiệp được ký kết dưới sự chứng kiến của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm và Bí thư thứ Nhất Trung ương Đảng, Chủ tịch nước Cuba Miguel Diaz Canel vào tháng 9/2024, Công ty Agri VMA của Việt Nam đã triển khai ba mô hình thí điểm: Tự canh tác 1.000ha; hợp tác với đối tác Cuba cùng canh tác và giám sát, hỗ trợ kỹ thuật; bán vật tư đầu vào cho nông hộ Cuba tự canh tác và hỗ trợ kỹ thuật trong quá trình canh tác.

Sau hơn ba tháng triển khai, 16 ha đầu tiên trồng giống lúa CT16 trên tổng số 1.000 ha đã cho kết quả vượt mong đợi với năng suất bình quân 7,2-10 tấn thóc/ha (gấp ba lần năng suất trước đây). Nâng niu những hạt lúa chín vàng óng ánh trên tay, các kỹ sư nông nghiệp Việt Nam lẫn nông dân Cuba không khỏi xúc động, vui mừng vì những thỏa thuận được ký kết trên giấy nay đã thành hình, lời hứa đẩy mạnh sản xuất lúa gạo, từng bước đảm bảo an ninh lương thực tại Cuba của Việt Nam đã được thực hiện.

Không giấu nổi niềm vui, ông Dago Roberto bày tỏ: “Tôi là một trong những nông dân Cuba được chọn để triển khai mô hình hợp tác với Việt Nam. Với giống lúa của các bạn, tôi thật sự ngỡ ngàng khi vào vụ thu hoạch. Nông dân Cuba sẽ nhìn và thán phục kết quả này. Cảm ơn sự hỗ trợ và giúp đỡ kỹ thuật của Việt Nam”.

Trên thực tế, hành trình triển khai dự án gặp nhiều khó khăn, gập ghềnh do Cuba có diện tích đất nông nghiệp khá lớn, nhưng điều kiện thổ nhưỡng tại một số khu vực chưa phù hợp. Đặc biệt, hậu quả của lệnh cấm vận khiến việc nhập máy móc, vật tư nông nghiệp vào Cuba rất khó khăn và chi phí cao. Bên cạnh đó, do nguồn năng lượng, nhiên liệu thiếu thốn, gây tác động không nhỏ tới việc bảo đảm duy trì đầy đủ, kịp thời các yếu tố đầu vào trong quá trình triển khai dự án.

Dự án có được thuận lợi to lớn là sự ủng hộ từ lãnh đạo cấp cao hai nước. Tổng Bí thư Tô Lâm và Chủ tịch Diaz Canel đã đặt nền móng chính trị vững chắc, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho hợp tác nông nghiệp song phương. Bên cạnh đó, quyết tâm và tâm huyết của đội ngũ cán bộ nhân viên và chuyên gia của Agri VMA, cũng như sự quan tâm chặt chẽ, hỗ trợ thường xuyên của các bộ ngành Cuba đã tạo động lực trực tiếp cho dự án. Trên hết, tình cảm đoàn kết, hữu nghị truyền thống đặc biệt giữa nhân dân hai nước đã giúp dự án nhận được sự tin tưởng tuyệt đối từ người dân Cuba, vượt qua mọi khác biệt về ngôn ngữ và văn hóa canh tác.

Trong quá trình triển khai, Chủ tịch Diaz Canel đã chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và các bộ ngành liên quan tạo mọi điều kiện thuận lợi, đồng thời nhiều lần làm việc với doanh nghiệp Việt Nam và trực tiếp thăm dự án. Đây là lần đầu tiên Cuba giao đất canh tác cho một doanh nghiệp nước ngoài. Đồng thời, Cuba triển khai thực hiện các cam kết giải quyết các kiến nghị của doanh nghiệp Việt Nam sau chuyến thăm lịch sử của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm.

Đại sứ Lê Quang Long (thứ hai, từ trái sang) thăm cánh đồng lúa tại tỉnh Pinar del Rio. (Nguồn: TTXVN)

Để thúc đẩy tiến độ dự án hợp tác trọng điểm này, Đại sứ Việt Nam tại Cuba Lê Quang Long cho biết, Đại sứ quán đã tổ chức họp định kỳ hàng quý với Agri VMA và các doanh nghiệp Việt Nam, tìm hiểu thông tin, tiếp nhận các kiến nghị của doanh nghiệp và làm việc với các bộ ngành của bạn để tháo gỡ những khó khăn trong quá trình triển khai dự án.

Thành công này không chỉ cho thấy nỗ lực của doanh nghiệp Việt Nam trong việc hiện thực hóa cam kết cấp cao; vượt qua mọi thách thức về đất đai nghèo dinh dưỡng, thiếu máy móc, vật tư nông nghiệp và nhiên liệu, mà còn là biểu tượng của tinh thần đoàn kết anh em đặc biệt Việt Nam-Cuba trong giai đoạn mới. Sự đồng hành, đoàn kết vượt khó ấy thể hiện quyết tâm của hai bên trong việc thực hiện các thỏa thuận cấp cao và biến nông nghiệp thành “trụ đỡ” trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội Cuba đến năm 2030.

Khởi đầu cho tương lai

Vụ thu hoạch đầu tiên đã chứng minh rằng, Cuba hoàn toàn có khả năng tự sản xuất lúa gạo tại chỗ, góp phần nâng cao khả năng bảo đảm an ninh lương thực nhờ công nghệ, kỹ thuật Việt Nam, mở ra hướng hợp tác mới “doanh nghiệp - nông dân” bền vững. Đây là tiền đề để hai bên nhân rộng mô hình hợp tác này ngay trong năm 2025, hướng tới mục tiêu mở rộng trên tất cả các địa phương của Cuba về lâu dài.

Kỹ sư Phạm Ngọc Tú, Trưởng nhóm chuyên gia Việt Nam, chia sẻ: “Năng suất của vùng này trước đó chỉ đạt từ 3-4 tấn thóc/ha, nhưng hiện năng suất đạt 7,2-10 tấn thóc/ha. Đó là một thành quả chứng minh cho các bạn Cuba thấy sự hiệu quả và cách chăm sóc cây lúa. Nhóm chuyên gia chúng tôi đã truyền đạt cho người nông dân Cuba cách bón phân, canh tác và chăm sóc cây lúa để từ mô hình này nhân rộng nhiều hơn”.

Chủ tịch Công ty Agri VMA Nguyễn Văn Quảng cho biết, dự kiến 1.000 ha lúa do công ty trồng sẽ cho sản lượng trên 10 tấn thóc/ha khi đi vào thu hoạch vào tháng Năm tới. Theo kế hoạch, Agri VMA tiếp tục triển khai hợp tác với các doanh nghiệp và nông dân Cuba trong năm 2025 với ba mô hình: Agri VMA tự canh tác 2.000ha; liên kết với doanh nghiệp Cuba trồng 1.000ha và bán vật tư nông nghiệp cho các hộ nông dân Cuba để họ tự canh tác trên diện tích 3.000ha. Toàn bộ diện tích canh tác 6.000ha này tiếp tục được triển khai tại tỉnh Pinar Del Rio, sử dụng giống lúa lai CT16.

Chung niềm tin vào những mùa vàng sắp tới, Chủ tịch Tập đoàn Nông nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp Cuba Oslando Linares Morell khẳng định: “Với sự thành công của mô hình hợp tác này, chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng ra trong thời gian tới và tiến tới mở rộng ra toàn bộ tỉnh Pinar del Rio”.

Người dân Việt Nam và Cuba vui mừng trước thành quả hợp tác nông nghiệp. (Nguồn: TTXVN)

Đại sứ Lê Quang Long đánh giá cao nỗ lực và năng lực của doanh nghiệp Việt Nam trong thúc đẩy và triển khai thực hiện các sáng kiến, mô hình mới để nâng cao năng suất và chất lượng gieo trồng góp phần vào kế hoạch tự chủ sản xuất, bảo đảm an ninh lương thực của Cuba. Đồng thời, nắm bắt cơ hội đầu tư tại một địa bàn mặc dù còn nhiều khó khăn nhưng đầy tiềm năng phát triển. Việc các doanh nghiệp Việt Nam quan tâm tìm hiểu và đầu tư vào thị trường Cuba, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp, cũng thể hiện vai trò và trách nhiệm của doanh nghiệp chung tay phát triển mối quan hệ anh em, hữu nghị truyền thống đặc biệt Việt Nam-Cuba, đặc biệt trong bối cảnh nước bạn đang trải qua giai đoạn vô cùng khó khăn về kinh tế - xã hội.

Theo Đại sứ Lê Quang Long, thành công bước đầu của Công ty Agri VMA có ý nghĩa quan trọng, mở ra tiềm năng hợp tác mới trong nông nghiệp giữa Việt Nam và Cuba. Tuy nhiên, mô hình hợp tác này cần tiếp tục nhận được những hỗ trợ, tạo điều kiện về cơ chế của chính phủ hai nước để có thể được nhân rộng ra các địa phương khác tại Cuba. Đại sứ cũng bày tỏ hy vọng thời gian tới sẽ có thêm nhiều doanh nghiệp Việt Nam quan tâm và cùng tham gia thực hiện mô hình hợp tác này tại Cuba.

Chủ tịch Fidel Castro là lãnh đạo nước ngoài đầu tiên và duy nhất thăm vùng giải phóng Quảng Trị ngày 16/9/1973 và người dân Việt Nam luôn khắc ghi câu nói của ông: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình!”. Cho đến nay, hai người anh em cách xa nửa vòng Trái đất vẫn tiếp tục kề vai, sát cánh hỗ trợ nhau trong công cuộc xây dựng đất nước, phát triển kinh tế - xã hội.

Xuyên suốt từ quá khứ đến tương lai, tình hữu nghị thủy chung, sắt son vượt Thái Bình Dương ấy không ngừng được vun trồng bởi các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước. Từ cánh đồng Los Palacios, “hạt giống hữu nghị” đang vươn mầm mạnh mẽ, hứa hẹn một tương lai cùng phát triển, cùng thịnh vượng cho hai dân tộc Việt Nam và Cuba.

Thu Trang