Vướng mắc khiến cán bộ không dám làm nằm trong sự mâu thuẫn của luật

Bảo vệ người dám nghĩ, dám làm là bất khả thi?

Tranh luận với đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh), đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) nhất trí rằng đang có một nhóm cán bộ, công chức sợ sai, đùn đẩy trách nhiệm. Nhưng đại biểu Trần Hữu Hậu đưa ra những phân tích sâu hơn về nguyên nhân dẫn tới tình trạng cán bộ, công chức sợ sai, đùn đẩy trách nhiệm như thế.

Quang cảnh phiên họp sáng 31-5.

Đại biểu Trần Hữu Hậu (Tây Ninh) cho rằng, nếu trong thực thi công vụ, để làm tốt chức trách nhiệm vụ của mình mà có các quy định, hành lang pháp lý rõ ràng, phù hợp thì chắc chắn rằng phần đông công chức, viên chức sẽ chỉ cần nỗ lực, sáng tạo, tìm ra cách làm hiệu quả hơn, không có gì phải sợ.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay, trong không ít việc, nếu quyết định thực hiện để đáp ứng những yêu cầu của thực tiễn, để đem đến hiệu quả cho dân, cho nước thì phải vi phạm các quy định hiện hành, pháp luật của Nhà nước. “Do vậy, những người thấy làm sai quy đinh, sai luật, dù vì lợi ích chung mà không biết sợ thì có lẽ là “điếc không sợ súng” hoặc thiếu ý thức tổ chức kỷ luật”, đại biểu Trần Hữu Hậu nói.

Từ đó, đại biểu Trần Hữu Hậu nêu ý kiến, việc bảo vệ người dám nghĩ, dám làm có vẻ bất khả thi, bởi trong nhiều trường hợp như vậy là bảo vệ việc làm sai quy định, trái pháp luật. Khi ấy lại cần có việc bảo vệ người bảo vệ người dám nghĩ dám làm. Cứ theo bậc thang thì có thể phải lên đến Quốc hội, vì cái vướng mắc làm cho họ không dám nghĩ, dám làm nằm trong sự chưa phù hợp, sự mâu thuẫn của các luật hiện hành.

Đại biểu Trần Hữu Hậu phát biểu.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) cho rằng hiện có 2 nhóm cán bộ sợ trách nhiệm. Một là cán bộ suy thoái về tư tưởng chính trị, cán bộ né tránh, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, sợ sai, cán bộ không muốn làm vì không có lợi ích gì. Hai là những cán bộ sợ vi phạm pháp luật nên không dám làm.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn đề nghị Quốc hội, Chính phủ cần quan tâm tập trung nghiên cứu, rà soát, sửa đổi, bổ sung đầy đủ các nội dung quy định của pháp luật, đặc biệt là các văn bản dưới luật, đảm bảo tính chặt chẽ, thống nhất, dễ áp dụng. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhiều hơn nữa. Nếu thực hiện tốt công việc này sẽ giảm bớt áp lực, gánh nặng cho các cơ quan cấp trên, đồng thời tăng cường trách nhiệm cho các địa phương và cơ quan cấp dưới. Muốn vậy, cần xác định việc nào thuộc trách nhiệm của địa phương, mạnh dạn phân quyền cho địa phương làm, địa phương sẽ chịu trách nhiệm trước pháp luật. Đồng thời, tiếp tục tăng cường kiểm tra, giám sát để hướng dẫn, nhắc nhở, đôn đốc thực thi công vụ có hiệu quả.

“Cũng vì thế, việc cấp dưới hỏi xin ý kiến cấp trên, chờ chỉ đạo của cấp trên, thậm chí được giao nhiệm vụ rõ ràng rồi, nhưng càng đi sâu vào thực hiện càng thấy vướng, nên lại chuyển ngược lên cấp trên xin ý kiến rồi mới làm trở thành phổ biến”, đại biểu Trần Hữu Hậu phân tích.

Theo đại biểu Trần Hữu Hậu, nhìn lại việc xây dựng, ban hành chính nghị định về khuyến khích, bảo vệ người dám nghĩ, dám làm dường như cũng gần như vậy. Về vấn đề này, Bộ Chính trị đã có Kết luận 14, Hội nghị Trung ương 6 đã có Nghị quyết 28, Quốc hội đã giao nhiệm vụ trong Nghị quyết 75 năm 2022, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ tại Phiên họp thường kỳ tháng 2 năm 2023 và Công điện 280 đã giao Bộ Nội vụ khẩn trương thực hiện dự thảo nghị định báo cáo Chính phủ trong tháng 6.

“Việc định hướng và chỉ đạo là rất rõ ràng. Nhưng sau 3 lần chỉnh sửa dự thảo và lấy ý kiến, Bộ Nội vụ thấy vướng rất nhiều quy định của pháp luật nên đang tham mưu, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội để có nghị quyết thí điểm khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm. Sau đó, Chính phủ mới ban hành nghị định”, đại biểu Trần Hữu Hậu nói.

Các cơ quan đều làm đúng, nhưng việc nóng hổi của dân, của nước lại đóng băng

Từ những phân tích trên, đại biểu Trần Hữu Hậu cho rằng, cần làm sao để cán bộ, công chức, viên chức các cấp không phải dám nghĩ, dám làm, không cần cấp trên phải khuyến khích, bảo vệ. Cán bộ, công chức, viên chức các cấp cần tập trung công sức và trí tuệ để năng động, sáng tạo thực hiện công việc của mình hiệu quả nhất cho dân, cho nước trong khuôn khổ các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Muốn như vậy, khi phát hiện luật, quy định chưa phù hợp thì tập trung sửa ngay với quy trình sao cho chặt chẽ, nhưng đơn giản, ngắn gọn.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì phiên họp.

Đại biểu Trần Hữu Hậu bày tỏ với phần trả lời chất vấn của Thủ tướng Chính phủ với câu hỏi của chính đại biểu: “Luật là do chúng ta. Trong thực tiễn đang vướng, mà vướng là do chúng ta đặt ra. Vậy thì chúng ta phải sửa”.

Tuy nhiên, đại biểu Trần Hữu Hậu nhấn mạnh, để sửa những bất hợp lý do chính chúng ta đặt ra lại quá khó khăn. Có không ít những vấn đề khi đưa ra bàn, mỗi cán bộ, mỗi cơ quan liên quan đều có lý lẽ của mình và dường như đều đúng. Đáng tiếc là trong không ít trường hợp, khi hầu hết các cá nhân, đơn vị liên quan đều đúng, đều cố gắng thực hiện tốt nhất, đúng nhất theo chức năng, quyền hạn của mình thì có những việc nóng hổi của dân, của nước bị đóng băng.

"Chúng ta không thể chấp nhận những hiện tượng phi logic, ngược quy luật như vậy. Cái đúng đi với cái đúng phải mang đến sự thông thoáng, phải giúp đất nước phát triển, đáp ứng sự mong mỏi của nhân dân. Cái đúng đi với cái đúng không thể dẫn tới sự trì trệ, đến việc làm nghèo đất nước", đại biểu Trần Hữu Hậu nói.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại phiên họp.

Chúng ta đã đưa ra được giải pháp đúng là ban hành nghị quyết của Quốc hội nhằm tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn, hay một luật sửa nhiều luật. Nhấn mạnh như vậy, đại biểu Trần Hữu Hậu đề nghị Quốc hội xem xét để có cách làm, trình tự, thủ tục phù hợp hơn nữa kịp thời tháo gỡ những vướng mắc phát sinh. Như vậy, cán bộ, công chức, viên chức bớt phải dám nghĩ, dám làm, tập trung sức lực, trí tuệ để năng động, sáng tạo làm tốt hơn chức trách, nhiệm vụ của mình trong sự thông thoáng của các quy định của pháp luật.

CHIẾN THẮNG