Vướng mắc trong việc xử lý thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu

Lực lượng Bộ đội Biên phòng thu giữ thuốc lá ngoại nhập lậu (Ảnh tư liệu)

Lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng, Quản lý thị trường (QLTT)... của tỉnh tập trung đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; tích cực tuần tra, mật phục bắt buôn lậu khu vực biên giới (trong đó có buôn lậu thuốc lá). Ngành chức năng kiểm tra, phát hiện, xử lý nhiều vụ vận chuyển thuốc lá ngoại nhập lậu khá tinh vi bằng xe mô tô, ô tô khách, ô tô tải, xuồng ghe. Theo lãnh đạo Cục QLTT tỉnh Đồng Tháp, từ tháng 6/2018 đến nay, Cục QLTT tỉnh chủ động kiểm tra 645 vụ vận chuyển, kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu. Qua đó, phát hiện, lập biên bản vi phạm, xử lý 305 vụ với 125 đối tượng. Trong đó, phạt tiền 123 vụ (646 triệu đồng), buộc nộp lại số tiền tương đương phương tiện bị tịch thu là gần 1,6 tỷ đồng; tịch thu vắng chủ 182 vụ, tang vật và phương tiện tịch thu gồm 52.919 bao thuốc lá điếu, 24 xe mô tô, ước trị giá trên 800 triệu đồng.

Ngày 26/4/2018, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 20/2018/QĐ-TTg “Quy định việc thực hiện tiêu hủy thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu là thuốc lá giả, thuốc lá không đảm bảo chất lượng và thí điểm bán đấu giá thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu đảm bảo chất lượng để xuất khẩu ra nước ngoài” (gọi tắt là Quyết định 20). Qua thực tiễn, việc xử lý thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu theo Quyết định 20 trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Đến nay, ngành chức năng vẫn chưa thực hiện tiêu hủy hay tiến hành bán đấu giá đối với thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu. Ông Nguyễn Minh Trung - Cục trưởng Cục QLTT tỉnh Đồng Tháp, thông tin: “Hiện có gần 53.000 bao thuốc lá điếu nhập lậu các loại do Cục QLTT tỉnh bắt giữ, tịch thu vẫn còn tồn đọng tại kho, chưa thể xử lý. Cục không có kho chứa, phải thuê kho bên ngoài để chứa thuốc lá cùng nhiều tang vật, phương tiện vi phạm hành chính khác. Chi phí thuê kho từ tháng 6/2018 đến nay tốn kém rất nhiều”.

Điều kiện tiên quyết để xử lý thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu bằng hình thức tiêu hủy hoặc bán đấu giá là phải xác định, chứng minh được thuốc lá đảm bảo chất lượng hay không. Cục trưởng Cục QLTT tỉnh Đồng Tháp Nguyễn Minh Trung cho biết: “Việc kiểm tra, xác định thuốc lá điếu nhập lậu còn chất lượng phải do cơ quan chuyên môn thực hiện nhưng hiện nay, trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp chưa có cơ quan chuyên môn làm nhiệm vụ này. Nếu thành lập Hội đồng xác định chất lượng thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu thì những thành viên của hội đồng cũng chỉ đánh giá bằng cảm quan, nhìn bằng mắt thường, không có thiết bị hoặc phương tiện hỗ trợ nên khó xác định chính xác chất lượng của thuốc lá”.

Bên cạnh đó, một số khó khăn khác khi thực hiện Quyết định 20 cũng được UBND tỉnh nêu ra. Cụ thể, hiện chưa có quy định thành phần, chỉ tiêu cụ thể đối với thuốc lá điếu nhập lậu để làm căn cứ cho đơn vị chuyên môn có chức năng đánh giá thuốc lá điếu nhập lậu còn chất lượng bán đấu giá xuất khẩu ra nước ngoài. Các ngành chức năng tỉnh Đồng Tháp chưa nắm được doanh nghiệp nào đủ điều kiện tham gia đấu giá thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu còn chất lượng để xuất khẩu. Đồng thời, trên thuốc lá nhập lậu không ghi ngày sản xuất và hạn sử dụng nên không có căn cứ để xác định thuốc lá còn giá trị sử dụng hay không. Mặt khác, nếu lấy mẫu thuốc lá để cơ quan chuyên môn kiểm nghiệm thì chỉ đánh giá được chất lượng của sản phẩm đưa kiểm nghiệm. Các cây thuốc, bao thuốc lá còn lại không có căn cứ kết luận chất lượng, do sản phẩm không có ngày sản xuất nên không thể lấy mẫu đại diện cho lô hàng để kiểm nghiệm chất lượng.

Theo ông Phạm Thiện Nghĩa - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (gọi tắt Ban Chỉ đạo 389) tỉnh Đồng Tháp, UBND tỉnh đã báo cáo Bộ Tài chính tình hình thực hiện Quyết định 20. Đồng thời, đề nghị Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sớm quy định, hướng dẫn chỉ tiêu chất lượng thuốc lá nhập lậu bị tịch thu để cơ quan chuyên môn làm căn cứ xác định; chỉ định cơ quan chuyên môn xác định thuốc lá điếu nhập lậu còn chất lượng để bán đấu giá xuất khẩu ra nước ngoài; cung cấp danh sách các doanh nghiệp có đủ điều kiện xuất khẩu thuốc lá điếu nhập lậu ra nước ngoài.

Từ ngày 15/6/2018 đến 15/2/2020, các lực lượng chức năng tỉnh Đồng Tháp phát hiện, lập biên bản vi phạm, xử lý 1.388 vụ vận chuyển, kinh doanh thuốc lá điếu nhập lậu. Tang vật tịch thu, tạm giữ hơn 715.800 bao thuốc lá điếu các loại; khởi tố 17 vụ với 22 đối tượng về tội vận chuyển hàng cấm là thuốc lá ngoại nhập lậu. Do vướng mắc trong thực hiện Quyết định 20/2018/QĐ-TTg nên gần 2 năm qua, tất cả hơn 715.800 bao thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu vẫn còn tồn đọng, cất giữ trong kho, chưa thể tiến hành xử lý.

N.AN