Vương quốc Anh xây dựng chiến lược giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc

Cuộc đại tu theo kế hoạch sẽ nhằm thực hiện các kết quả của “Dự án phòng thủ”- một “cuộc tập trận nội bộ” để đảm bảo Anh giữ quyền tiếp cận với các hàng hóa quan trọng trong khi đa dạng hóa các mối quan hệ thương mại của nước này. Dự án được thực hiện dưới sự giám sát của Bộ trưởng Ngoại giao Dominic Raab, đã nhấn mạnh chủ yếu về việc tăng cường liên kết thương mại của Anh sau Covid-19 nhưng cũng sẽ dẫn đến việc sản xuất một số hàng hóa quan trọng được đưa trở lại Vương quốc Anh, sau khi dịch bệnh đã phơi bày sự phụ thuộc của Anh đối với hàng nhập khẩu.

Nhưng một chủ đề lặp đi lặp lại tại các cuộc thảo luận trong Chính phủ Anh là cần phải giảm sự phụ thuộc của Anh vào thương mại với Trung Quốc, nguồn nhập khẩu lớn thứ hai, sau Đức. Cuộc khủng hoảng Covid-19 đã buộc các bộ trưởng trong chính phủ của Thủ tướng Boris Johnson phải đối mặt với việc thiếu nguồn cung cấp y tế quan trọng trong nước, như thiết bị bảo hộ, vắc-xin và một số hóa chất, sau đại dịch dẫn đến tình trạng thiếu hụt toàn cầu. Nhưng “Dự án phòng thủ” cũng xem xét nhu cầu đảm bảo Anh có thể cung cấp các thiết bị quan trọng khác trong tương lai như máy biến áp và bộ viễn thông, rất quan trọng đối với an ninh quốc gia. Chính phủ Anh đang tìm cách phát triển chuỗi cung ứng không phụ thuộc vào Trung Quốc tại các khu vực có rủi ro thấp hơn, sau khi Bắc Kinh có động thái thắt chặt kiểm soát Hồng Kông và việc xử lý khủng hoảng Covid-19 càng làm gia tăng căng thẳng với Anh. Anh có thể xây dựng mối liên kết thương mại với các nước châu Á khác.

Tỷ lệ nhập khẩu của Anh từ các nước trong năm 2019

Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Anh Liz Truss đang nghiên cứu khả năng thỏa thuận thương mại tự do với Ấn Độ, đồng thời đã bắt đầu các cuộc đàm phán về FTA với Nhật Bản, như một phần trong nỗ lực toàn cầu nhằm tăng cường chuỗi cung ứng hậu Brexit. Tăng cường quan hệ thương mại với Ấn Độ, nhà cung cấp thuốc lớn nhất thế giới như paracetamol, được coi là rất quan trọng; khi ngay thời gian đầu của đại dịch, New Delhi đã hạn chế xuất khẩu một số loại thuốc và thành phần chung được sử dụng trong đó. Ngành công nghiệp hóa chất Vương quốc Anh đang đối thoại với các bộ trưởng về việc sản xuất lại một số sản phẩm chung, làm giảm sự phụ thuộc của nước này vào Ấn Độ và Trung Quốc đối với các thành phần dược phẩm hiện nay.

Trong các lĩnh vực có rủi ro cao hơn - như công nghệ và các sản phẩm khác có thành phần bảo mật – Chính phủ Anh đang tập trung nỗ lực hợp tác với các quốc gia có chung chí hướng để phát triển các lựa chọn thay thế cho công nghệ do tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei cung cấp. Mặc dù điều đó có thể liên quan đến các đối tác an ninh của Vương quốc Anh, là Mỹ, Canada, New Zealand và Australia - chiến lược “Dự án phòng thủ” cũng đã nhấn mạnh tầm quan trọng chiến lược của việc hợp tác với EU27 sau Brexit. Chính phủ Anh cũng đã bắt đầu xác định các lĩnh vực mà Anh sẽ cần đảm bảo nguồn cung cấp quan trọng trong “nền kinh tế xanh”, bao gồm cả việc đảm bảo sự sẵn có của lithium được sử dụng trong pin.

Khi “Dự án phòng thủ” đã hoàn tất, Anh sẽ không áp dụng chiến lược của riêng mình đối với hàng hóa quan trọng, Chính phủ Anh cũng đang lên kế hoạch tăng cường các cơ sở cảng tại Harwich, Essex, để tránh tắc nghẽn thương mại tiềm năng trên tuyến đường Dover-Calais. Anh nhận thức được rằng tuyến đường eo hẹp quan trọng rất dễ bị gián đoạn - ví dụ như bị phong tỏa bởi ngư dân Pháp, các cuộc đình công hoặc kiểm tra hải quan mới sau Brexit - và muốn xây dựng các tuyến đường thay thế. Bộ trưởng Văn phòng Nội các Anh Michael Gove thừa nhận hồi tháng trước rằng, các kiểm tra hải quan và quy định mới do Brexit áp đặt đối với thương mại với EU có thể buộc một số doanh nghiệp Anh phải nhìn lại cách tổ chức chuỗi cung ứng.

Trong khi Vương quốc Anh đang tìm cách ký kết các thỏa thuận thương mại mới với Mỹ, Nhật Bản và các nước khác, thì tác động chung của Brexit và Covid-19 sẽ cho thấy một số thay đổi ở Anh. Vì Covid-19 mà còn vì những thay đổi khác đang xảy ra về mặt công nghệ, Anh đang thấy các quốc gia phải đánh giá khả năng phục hồi như thế nào, dù chưa rõ ràng, nhưng hình dạng của nền kinh tế Anh, giống như hình dạng của các nền kinh tế trong EU, sẽ phải thay đổi.

Brexit có thể cho phép Anh tự do hơn trong việc sử dụng viện trợ nhà nước để khuyến khích các công ty Anh sản xuất các sản phẩm quan trọng, trong khi Chính phủ Anh đã bảo lưu quyền buộc các công ty Anh phải sản xuất các sản phẩm nhạy cảm nhất. Ủy ban Đối ngoại của Hạ viện Anh cho rằng, Anh nên nhập khẩu ít hơn từ Trung Quốc, và đó là cách mà Anh hợp tác với những nước khác, cho dù đó là với Nhật Bản hay Pháp. Mọi quốc gia sẽ xem xét cách thức chuẩn bị trong tương lai sau khi rút kinh nghiệm từ đại dịch, sự phức tạp của hệ thống thương mại toàn cầu có nghĩa là chuỗi cung ứng quốc tế không thể không chuyển đổi.

Phản ứng của Thủ tướng Boris Johnson đối với vận hành “Dự án phòng thủ” có thể sẽ được đưa ra trong những tuần tới khi công bố kế hoạch phục hồi sau Covid-19, bao gồm cả việc sản xuất tại Midlands và phía bắc nước Anh. Các quan chức Chính phủ Anh đã tổ chức các cuộc đối thoại với các doanh nghiệp và các nhóm thương mại về khả năng phục hồi và đa dạng của chuỗi cung ứng ở Anh, với trọng tâm là làm thế nào để giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ một quốc gia hay khu vực nào. Họ cho biết vẫn chưa có bất kỳ cuộc thảo luận cụ thể nào về sự thay đổi trọng tâm sản xuất nhưng các bộ trưởng trong Nội các Anh cũng đang xem xét những thay đổi rộng lớn hơn đối với chiến lược công nghiệp của Vương quốc Anh.

Duy Hưng