Vượt qua nút thắt giá FIT: EVN đề xuất hướng xử lý cho các dự án đã có CCA

Ngày 01/8/2025, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã ban hành Văn bản số 104/EVN-KDMBĐ (VB104) gửi Bộ Công Thương về việc thực hiện Nghị quyết 233/NQ-CP ngày 10/12/2024 của Chính phủ. Văn bản này đề xuất phương án tháo gỡ vướng mắc liên quan đến cơ chế giá FIT cho các dự án năng lượng tái tạo có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu đấu nối (CCA) được cấp sau thời điểm công nhận vận hành thương mại (COD).

Điểm nổi bật trong VB104 là việc EVN đề xuất cho phép các dự án đã có CCA, dù được cấp sau COD, vẫn được hưởng giá FIT từ thời điểm COD theo đúng hợp đồng mua bán điện (PPA) đã ký. Động thái này cho thấy EVN đã chọn cách tiếp cận thận trọng nhưng mang tính xây dựng, đề cao nguyên tắc tôn trọng hợp đồng, bảo đảm tính ổn định của chính sách và duy trì niềm tin của các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Qua đó, có thể thấy được quan điểm của EVN về việc xem việc cấp CCA sau COD là vấn đề thủ tục hành chính, không phải căn cứ để xem xét lại giá FIT. Đây được xem là bước chuyển tích cực khác biệt so với một số hướng xử lý trước đây, khi một số quan điểm cho rằng phải tính lại giá FIT dựa vào ngày cấp CCA.

Theo VB104, EVN cũng đề xuất phân nhóm các dự án NLTT để xác định hướng xử lý cụ thể:

Nhóm 1: Dự án có liên quan đến bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật - thực hiện theo đúng các bản án, quyết định đó.

Nhóm 2: Dự án còn lại - được phân loại dựa trên tình trạng CCA để áp dụng biện pháp phù hợp.

Việc EVN phân nhóm các dự án như trên cho thấy cách tiếp cận có trật tự và linh hoạt: vừa đảm bảo tuân thủ pháp luật đối với các trường hợp đã có phán quyết, vừa tạo cơ sở xử lý linh hoạt cho các dự án còn vướng mắc thủ tục hành chính, qua đó thể hiện thiện chí tháo gỡ và duy trì niềm tin của nhà đầu tư.

Mặc dù VB104 mới chỉ là kiến nghị của EVN gửi đến Bộ Công Thương, song VB 104 được đánh giá là tín hiệu tín cực, cho thấy EVN không coi việc cấp CCA sau COD là cơ sở để “hồi tố” giá FIT.

Hướng đi này cũng phù hợp với Nghị quyết 68-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, nhấn mạnh nguyên tắc “không hồi tố các quy định pháp luật để xử lý bất lợi cho doanh nghiệp”, đồng thời thể hiện nỗ lực của EVN trong việc duy trì môi trường đầu tư ổn định, minh bạch và có trách nhiệm.

Phản hồi trước đề xuất của EVN, nhiều nhà đầu tư năng lượng tái tạo đã thể hiện sự thiện chí hợp tác. Tại cuộc họp ngày 4/9/2025 giữa nhóm đầu tư năng lượng tái tạo và Công ty Mua Bán Điện (EPTC), các nhà đầu tư thống nhất rằng họ sẽ không khiếu nại, không khởi kiện và không yêu cầu lãi chậm trả, với điều kiện là EVN/EPTC thanh toán đầy đủ các khoản công nợ theo hợp đồng PPA đã ký kết trước ngày 31/10/2025. Đề xuất này cho thấy tinh thần hợp tác và chia sẻ rủi ro từ phía doanh nghiệp, sẵn sàng đồng hành cùng EVN nếu có cam kết rõ ràng và hành động dứt khoát. Nếu được thực hiện nghiêm túc, thỏa thuận này không chỉ giúp giảm rủi ro tranh chấp pháp lý, mà còn ổn định tâm lý thị trường và củng cố niềm tin của cộng đồng đầu tư trong và ngoài nước.

Hiện nay, khi ngày 31/10/2025 đang tới gần, các nhà đầu tư trong và ngoài nước đều đang trông đợi quyết định chính thức của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về vấn đề giá FIT/CCA, cũng như việc thanh toán các khoản công nợ còn tồn đọng như đã được thảo luận trong cuộc họp ngày 04/9/2025. Đây là yếu tố then chốt để đảm bảo cơ sở pháp lý rõ ràng, tránh phát sinh khiếu nại, khiếu kiện, đồng thời duy trì niềm tin và khuyến khích dòng vốn tiếp tục đổ vào lĩnh vực năng lượng tái tạo tại Việt Nam, một thị trường vốn được đánh giá là đầy tiềm năng trong khu vực.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh lộ trình chuyển dịch năng lượng theo các cam kết từ Quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), động thái của EVN và sự đồng thuận từ cộng đồng doanh nghiệp có thể coi là bước đi mang tính bước ngoặt. Đây là thời điểm quan trọng để Chính phủ và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền có những quyết sách kịp thời, nhất quán và quyết đoán, tạo bệ phóng cho nền kinh tế xanh, giúp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế, thu hút dòng vốn đầu tư chiến lược, và đảm bảo mục tiêu phát triển năng lượng bền vững, tự chủ và hiện đại.

PV