Vượt rào cản xanh bằng tầm nhìn chiến lược và hành động cụ thể

Thực hiện ESG từ những việc cụ thể nhất

ESG là viết tắt của môi trường (Environmental), xã hội (Social) và quản trị (Governance), bao gồm những tiêu chí cụ thể mà các thị trường nhập khẩu hàng hóa lớn đòi hỏi doanh nghiệp sản xuất phải đáp ứng được.

Năm 2004, khái niệm ESG lần đầu tiên xuất hiện trong báo cáo của Liên hợp quốc và đến nay tổng tài sản ESG đã lên tới con số khổng lồ 41.000 tỷ USD. Con số này là minh chứng cho thấy ESG không còn là một khái niệm xa vời mà đã đi sâu vào từng doanh nghiệp, từng chiến lược kinh doanh, trở thành yếu tố bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và phát triển.

Muốn xuất khẩu được thì doanh nghiệp phải thực hành ESG

Các tiêu chuẩn ESG là những rào cản xanh mà các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam như châu Âu đang kiên quyết áp dụng. Điều này buộc các doanh nghiệp Việt muốn xuất khẩu phải tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về môi trường, từ quy trình sản xuất đến nguyên liệu đầu vào.

Bà Nguyễn Cẩm Chi, Giám đốc Khối tư vấn phát triển bền vững, Công ty TNHH Tư vấn và Quản lý MCG cho biết, với đa số doanh nghiệp, khi bắt đầu quá trình thực hành ESG, câu hỏi đầu tiên là: Có lợi ích gì?

Trên thực tế, chưa cần tính đến lợi ích thì doanh nghiệp ngày càng phải thực hiện ESG một cách bắt buộc, nếu không, sẽ không bán được hàng. Để thực hiện ESG, doanh nghiệp phải gỡ được những vướng mắc hiện nay về kiến thức, vốn đầu tư và dữ liệu.

Trong đó, về dữ liệu, cần phải vừa thực hiện nhiều việc cụ thể ở từng khâu vừa kết nối các khâu đó lại với nhau thành một chuỗi hình thành sản phẩm. Quá trình xây dựng và hình thành nền tảng dữ liệu phải làm đủ và đúng ngay từ đầu về ghi chép, tích lũy, hệ thống...để tránh tốn kém chi phí về sau.

Ví dụ với ngành hàng cà phê, khó khăn hiện nay là có đến một nửa số hộ trồng cà phê không đủ hồ sơ địa chính, tức là không chứng minh được mình đang trồng cà phê trên đất của mình nên khi đối tác yêu cầu truy xuất nguồn gốc thì không thể đáp ứng được.

Theo bà Chi, tất cả những điều đó giờ đây cả doanh nghiệp lớn và nhỏ đều phải làm. "Từng ngành từng nghề thì có những chứng chỉ bắt buộc, chứng chỉ ưu tiên, chứng chỉ điểm cộng...chia thành nhiều loại. Những chứng chỉ này không thể ngày một ngày hai mà có được mà phải có dữ liệu, nên sự chuẩn bị ở thời điểm này rất quan trọng với doanh nghiệp vì từ trước tới nay chưa ghi chép, đo lường, chưa quan tâm đúng mức"- bà Chi cho biết.

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, nhấn mạnh rằng ESG không chỉ là một khung đánh giá mà còn là một yếu tố quyết định sự bền vững của doanh nghiệp. Hay đơn giản và dễ thấy nhất là, cùng một ngành hàng, một nhóm doanh nghiệp thì doanh nghiệp nào sản xuất xanh, đáp ứng nhiều tiêu chí ESG nhất, sản phẩm của doanh nghiệp đó sẽ được các đối tác ưu tiên xem xét, lựa chọn.

ESG không phải là một khoản đầu tư tùy chọn mà là điều kiện tiên quyết để tồn tại trong thị trường toàn cầu.

Bà Vũ Kim Hạnh cho biết: "Các doanh nghiệp nhỏ và vừa giờ đây đã có sự chuyển biến trong nhận thức, biết ESG là cần, thậm chí thuê viết báo cáo ESG. Tuy nhiên, vấn đề là doanh nghiệp phải làm theo chiều sâu, tức là cần tổ chức hệ thống hoạt động đáp ứng các yêu cầu ESG. Doanh nghiệp phải có sự đầu tư thực chất về chiều sâu chứ không chỉ là đáp ứng về thủ tục giấy tờ…".

Tầm nhìn chiến lược cho cả quá trình

Cả chuyên gia tư vấn trong lĩnh vực ESG và các doanh nghiệp lớn đã từng bước thực hiện ESG từ nhiều năm nay đều khẳng định, thực hành ESG là một quá trình. Lãnh đạo doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng trong việc định hướng và phát triển ESG. Từ nhận thức của lãnh đạo doanh nghiệp về ESG mới có thể đi đến xây dựng chiến lược và kiên quyết đầu tư để thực hiện.

Phúc Sinh Group là doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu cà phê, hồ tiêu vào thị trường châu Âu, Mỹ. Ngay từ năm 2010, doanh nghiệp này đã thực hiện các tiêu chí ESG, đồng thời liên tục cập nhật và đầu tư để đạt được các yêu cầu mới nhất của thị trường.

Hiện tại, toàn bộ chuỗi sản xuất với sản lượng mỗi năm khoảng 80.000 tấn cà phê và 30.000 tấn hồ tiêu của Phúc Sinh Group đều đạt tiêu chí ESG của thị trường châu Âu và Mỹ.

Theo ông Nguyễn Duy Tâm, Giám đốc ESG của Phúc Sinh Group, thực hiện ESG không chỉ giúp sản phẩu xuất khẩu được mà giá trị sản phẩm cũng được nâng lên, được đón nhận tốt hơn. "Phúc Sinh đầu tư nguồn nhân lực tự làm ESG, đồng thời với thuê tư vấn và kết nối với địa phương. Chúng tôi tùy vào năng lực, nội lực của mình để triển khai. Lộ trình ban đầu tùy thuộc vào người lãnh đạo doanh nghiệp, định hướng và đầu tư như thế nào, có kế hoạch rõ ràng, cụ thể. Lãnh đạo của chúng tôi kiên định làm ESG và chúng tôi dành nguồn tài chính của mình để làm từng bước một"- ông Tâm chia sẻ.

Cà phê được thu hoạch chín đến 95% để đảm bảo yêu cầu xuất khẩu

Để doanh nghiệp tồn tại, phát triển bền vững, lãnh đạo cần vạch ra chiến lược dài hạn và kế hoạch thực hiện chiến lược đó. Trước yêu cầu của thị trường hiện nay, cả chiến lược và kế hoạch của doanh nghiệp đều phải gắn với ESG.

Gần đây nhất, Công ty TNHH Tư vấn và Quản lý MCG đã làm một nghiên cứu với trên 100 báo cáo thường niên và báo cáo phát triển bền vững của các doanh nghiệp niêm yết trên sàn chứng khoán Việt Nam và rất đáng mừng là về ESG thì đã đều sử dụng các chuẩn báo cáo của quốc tế chứ không chỉ là lập báo cáo vì bắt buộc.

Bà Nguyễn Cẩm Chi cho biết thêm: "ESG không còn là xu hướng hay lựa chọn nữa mà đã trở thành bắt buộc. Chiến lược của doanh nghiệp phải gắn với phát triển bền vững, phải đưa ra khung hành động, kế hoạch hành động, sau đó bắt đầu triển khai. Quan trọng nhất với lãnh đạo doanh nghiệp là cam kết thực hiện và có cách giám sát, do lường hàng năm xem doanh nghiệp thực hành ESG đến đâu. Cùng với cam kết từ doanh nghiệp và công nghệ để thực hành phát triển bền vững phải thực chất chứ không chỉ là báo cáo ESG".

Tổ chức sản xuất đáp ứng các tiêu chí ESG

Doanh nghiệp cần xác định việc thực hiện ESG không chỉ là một yêu cầu để xuất khẩu hàng hóa mà còn là một yếu tố quyết định đến sự phát triển bền vững của doanh nghiệp. Nếu không có ESG, sẽ không thể xuất khẩu, không thể tận dụng được những lợi ích dài hạn như tiết kiệm năng lượng và chi phí. Đồng thời, với khung pháp lý đang dần hoàn thiện và nhiều cơ hội hỗ trợ tài chính, doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng thích ứng và thực hiện ESG để tồn tại, phát triển mạnh mẽ trong thị trường quốc tế.

Minh Hạnh/VOV-TP.HCM