Wirecard: 'Đế chế' sụp đổ và những bê bối khuynh đảo giới tài chính Đức

'Đế chế' công nghệ tài chính Đức Wirecard nay chỉ còn là quá khứ. (Nguồn: Reuters)

Giữa tháng 6/2020, những biến đổi gây sốc ồ ạt đến với Wirecard - một công ty công nghệ tài chính (fintech) nổi tiếng của Đức: Ngày 19/6, giá cổ phiếu Wirecard giảm hơn 50%. Ngày 22/6, con số này lại tụt thêm 45%.

Nguyên nhân của việc này là Wirecard dính vào nhiều bê bối tài chính nghiêm trọng. Sau khi thông tin lỗ hổng tài khoản Wirecard được công bố bởi các kiểm toán viên của Ernst&Young - công ty kiểm toán hàng đầu Anh quốc, những bí mật đen tối đằng sau cái tên Wirecard dần được hé lộ. Ngay lập tức, Giám đốc điều hành (CEO) của Wirecard là Markus Braun đã bị bắt vì vô số tội danh sai phạm vào ngày 23/6.

Hàng tỷ USD ‘không cánh mà bay’

Theo nghiên cứu của Ernst&Young, lỗ hổng trong bảng cân đối kế toán của Wirecard chỉ trị giá bằng 1/4 số tài sản mà họ có. Đây chính là điểm nghi vấn lớn nhất dẫn tới câu hỏi: Liệu Markus Braun đang có làm ăn phi pháp?

Sau một thời gian điều tra kỹ lưỡng, thực sự không khó để các nhà kiểm toán của Ernst&Young phát hiện sai phạm và truy vấn Wirecard. Đối diện với sức ép dư luận, Wirecard không thể giải thích cho lỗ hổng 2,1 tỷ USD xuất hiện trong bảng cân đối kế toán của mình.

Với vị trí CEO tại Wirecard, Markus Braun được trả khoảng 3 triệu USD mỗi năm. Ông này đã sử dụng hàng triệu USD tiền riêng và mượn khoảng 150 triệu USD từ Ngân hàng Deutsche để đầu tư vào Wirecard.

Bằng vị thế của mình, “ông trùm tài chính” Markus Braun đã thực hiện khai khống cho Wirecard 2,1 tỷ USD. Như vậy, để thu hút thêm các nhà đầu tư và khách hàng, ông đã thổi phồng tài sản và doanh thu của công ty thông qua các giao dịch giả với cái gọi là bên “mua thứ ba” để tạo nên vỏ bọc một công ty vững mạnh về tài chính.

“Bên mua thứ ba” mà Wirecard khai khống chính là hai ngân hàng ở Philippines. Trước phát hiện sai phạm của Wirecard, chính phủ Philippines đã phải vào cuộc để làm rõ sự việc. Ngoài việc phủ nhận hợp tác với Wirecard, hai ngân hàng ở Philippines cũng cáo buộc công ty này sử dụng tên tuổi của mình để che đậy hành vi gian dối trong kinh doanh.

Thế nhưng trước khi bị bắt, Braun vẫn còn cho rằng những bê bối trên chỉ là do công ty của ông đang bị kẻ xấu lừa đảo. Chỉ cho đến ngày 22/6, khi Braun sa lưới, Wirecard đã phải thừa nhận số tiền trên có thể không tồn tại và rút lại báo cáo tài chính năm 2019 và quý I/2020.

Markus Braun, CEO của Wirecard đã bị cảnh sát thành phố Munich bắt giữ vào ngày 22/6 vì những cáo buộc lừa đảo tài chính. (Nguồn: Reuters)

Nghi vấn lừa đảo tài chính

Các câu hỏi về sự minh bạch của Wirecard bắt đầu nổi lên vào năm 2008, sau khi người đứng đầu một hiệp hội cổ đông tại Đức cáo buộc tài khoản chung của công ty vào năm 2007 không phản ánh đầy đủ tình hình tài chính và chứa đầy sai lệch.

Để đối phó, Wirecard đã thuê Ernst&Young để thực hiện một cuộc kiểm toán toàn diện và kết quả cho thấy không có sự bất thường. Vậy nhưng, người thực hiện báo cáo tài chính cho Wirecard năm đó đã bị truy tố và vào tù một thời gian ngắn, vì không tiết lộ việc rằng ông từng nắm giữ một ví trí ngắn hạn tại đây và thu được khá nhiều lợi nhuận khi giá cổ phiếu của công ty giảm.

Mảng kinh doanh chính của Wirecard là cung cấp dịch vụ thanh toán trực tuyến và mạng di động và không ngừng đẩy mạnh mở rộng thị trường trong nhiều năm qua, tỏ rõ tham vọng “đánh chiếm” thị trường châu Á qua nhiều thương vụ sáp nhập. Từ năm 2010, Wirecard đã tiến hành một loạt hoạt động thâu tóm các công ty công nghệ thanh toán vô danh ở châu Á.

Từ năm 2011 đến 2014, công ty huy động được 500 triệu euro từ các cổ đông và bắt đầu mở rộng thị trường mạnh mẽ. Wirecard sau đó mua lại các công ty thanh toán nhỏ của bên thứ ba trên khắp châu Á, thu hút nhiều nhà đầu tư hơn và đồng thời, nâng giá cổ phiếu lên cao.

Vụ bê bối tài chính tập trung vào các tài khoản ký quỹ được thiết lập bởi một số doanh nghiệp, cho phép Wirecard hoạt động ở các quốc gia và thành phố mà họ không có giấy phép kinh doanh, bao gồm Singapore, Indonesia, Malaysia, Dubai và nhiều nơi khác. Thế nhưng công ty bất ngờ cho biết rằng các quỹ có thể “chưa bao giờ tồn tại”.

Nghi ngờ ngày một tăng lên khi Wirecard mua một doanh nghiệp fintech Ấn Độ với giá 340 triệu euro trong năm 2015. Năm đó, J Capital Research, nơi cung cấp dịch vụ tư vấn đầu tư, đã công bố một báo cáo nói rằng các hoạt động của Wirecard chi nhánh châu Á không phát triển tốt như những gì công ty này đã hứa với các nhà đầu tư.

Các nhà báo của tờ Financial Times đã thực hiện chuỗi bài viết, đặt câu hỏi về sự minh bạch của Wirecard. Đáng chú ý, tờ báo đã nêu ra nghi ngờ có một “lỗ hổng” 250 triệu euro dưới dạng các khoản phải thu trên bảng cân đối kế toán của Wirecard. Số tiền đó bằng đúng lợi nhuận 2012-2015 của Wirecard.

Bên cạnh đó, vào cuối năm 2019, khi các báo cáo về hành vi sai phạm của Wirecard ngày một nghiêm trọng, công ty đã trì hoãn báo cáo thường niên do EY thực hiện và thuê KPMG để làm một báo cáo kiểm toán độc lập và được đưa ra hồi tháng 4. Tuy nhiên, báo cáo này cũng không giúp giảm nhiệt tình hình khi KPMG thông báo, họ không thể xác minh sự tồn tại của doanh thu 1 tỷ euro mà Wirecard đạt được với các đối tác bên thứ ba trong giai đoạn 2016-2018.

Những chiêu "khủng bố" tinh thần

Theo New York Times, các nhà phân tích tài chính, quỹ phòng hộ và các cá nhân từng là khách hàng…, đa phần những người chỉ trích Wirecard mạnh mẽ, đều báo cáo rằng họ trở thành mục tiêu của một chiến dịch tấn công mạng kéo dài, và nghi ngờ thủ phạm chính là công ty fintech Đức.

Trong số đó có Matthew Earl, một nhà đầu tư và đồng tác giả của bản báo cáo công bố bởi Zatarra - một công ty nghiên cứu và điều tra tài chính, tuyên bố đã tìm ra bằng chứng rằng, đế chế Wirecard đang có những hoạt động rửa tiền. Ông Earl nghi ngờ Wirecard cố tình làm sai lệch lợi nhuận và bản cân đối kế toán của mình, một phần thông qua việc sáp nhập các công ty với giá cao ngất ngưởng.

Ngay sau khi đăng đàn báo cáo, ông Earl nói rằng mình đã bị bí mật theo dõi ở nhà cũng như nơi làm việc, và trở thành nạn nhân của một chiến dịch lừa đảo tinh vi qua email để thu thập thông tin cá nhân của ông cũng như gia đình mình. Tuy nhiên, Wirecard đã phủ nhận những hành vi sai trái bị cáo buộc trên.

Vụ án của Markus Braun với những chứng cứ không thể chối cãi vẫn là một trong những “cú sốc lớn” đối với giới tài chính Đức. Markus Braun nay đã rơi vào vòng lao lý, còn cái tên Wirecard danh tiếng một thời nay chỉ còn là những ý niệm. Câu chuyện về ông Braun và Wirecard hiện vẫn chưa “hạ nhiệt” và đây sẽ là một bài học đắt giá cho nước Đức về xây dựng một nền “tài chính sạch”.

Nga Nhi

Nga Nhi