Xã Yên Trạch, Thái Nguyên: Thoát nghèo từ mô hình nuôi ốc thương phẩm

Trên vùng đất cao của xã Yên Trạch, nơi hơn 90% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, mô hình nuôi ốc thương phẩm đang dần trở thành "cú hích" kinh tế mới, đem lại nguồn thu hiệu quả; đồng thời, góp phần vào công cuộc giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới.

Từ lâu, nhiều hộ dân tại xóm Đồng Phủ 1, xã Yên Trạch chủ yếu trồng lúa trên đất ruộng truyền thống. Nhưng thực tế cho thấy, hiệu quả kinh tế từ ruộng lúa rất hạn chế năng suất thấp, chi phí đầu tư cao, cùng với rủi ro thiên tai, sâu bệnh. Gia đình anh Nguyễn Công Hoan (dân tộc Tày) là một ví dụ điển hình. Trước đây, anh nuôi sống gia đình bằng lúa và trồng màu, nhưng thu nhập bấp bênh, khó ổn định.

Mô hình nuôi ốc thương phẩm mở hướng giúp người dân Yên Trạch vươn lên thoát nghèo.

Năm 2023, anh Hoan đã mạnh dạn vay 100 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách Xã hội Phú Lương để đầu tư làm ao nuôi ốc trên diện tích khoảng 2.000m2. Anh chia sẻ: “Lúc đầu cũng lo lắng vì chưa có kinh nghiệm, nhưng được cán bộ khuyến nông hướng dẫn kỹ thuật, mình dần tự tin hơn. Giống ốc con giá khoảng 2,2 triệu đồng/vạn con, nuôi khoảng 4-5 tháng là có thể thu hoạch”.

Theo anh Hoan, mỗi năm gia đình anh nuôi từ 1 đến 2 lứa ốc, tùy theo điều kiện thời tiết. Với giá bán hiện nay dao động từ 58.000-60.000 đồng/kg, sau khi trừ chi phí đầu tư, mỗi vụ anh thu lãi tương đương 9 tạ ốc thương phẩm, mang lại thu nhập hơn 50 triệu đồng/năm, cao gấp nhiều lần so với trồng lúa truyền thống.

Chị Nông Thị Trang Nhung, vợ anh Hoan là người đồng hành trong mô hình này. Chị cho biết, trước đây làm ruộng quanh năm cũng chỉ đủ ăn. Giờ vừa làm lúa, vừa nuôi ốc xen canh, hiệu quả kinh tế rõ rệt hơn. Gia đình dự định sắp tới sẽ mở rộng thêm ao nuôi, nếu được hỗ trợ vay vốn tiếp thì chắc chắn sẽ làm lớn hơn”.

Cùng với cây lúa, cây chè, cây gỗ, mô hình nuôi ốc thương phẩm tại Yên Trạch đang dần được nhân rộng trở thành hướng phát triển kinh tế mới cho người dân. Nhiều hộ dân nhận thấy nuôi ốc có ưu điểm như kỹ thuật không quá phức tạp, vốn đầu tư hợp lý, thời gian quay vòng nhanh và phù hợp với lao động nông thôn, đặc biệt là các hộ dân tộc thiểu số.

Theo thống kê của xã, từ năm 2022 đến năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm mạnh từ 20% xuống còn 6,76%, tương đương 372 hộ nghèo và cận nghèo. Đến tháng 10/2025, con số này tiếp tục giảm còn 4,90%, với 99 hộ nghèo (1,8%) và 165 hộ cận nghèo (3,0%), vượt 150% chỉ tiêu kế hoạch do tỉnh giao.

Rõ ràng, mô hình nuôi ốc không chỉ là sự đổi mới về sản xuất mà còn là một hướng đi hiệu quả trong việc giảm nghèo bền vững tại Yên Trạch.

Với nguồn vốn 100 triệu đồng, anh Hoan đã triển khai hiệu quả mô hình nuôi ốc thương phẩm.

Có thể nhận thấy hiệu quả rõ rệt từ nguồn vốn ưu đãi của Ngân hàng Chính sách Xã hội đã mở ra hướng phát triển mới, giúp cho nhiều hộ nghèo, cận nghèo trên địa bàn có điều kiện đầu tư, mở rộng sản xuất và cải thiện đời sống. Các mô hình kinh tế đã phát huy hiệu quả, giúp người dân từng bước vươn lên phát triển kinh tế gia đình, góp phần quan trọng vào mục tiêu giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới trên địa bàn.

Không chỉ dừng lại ở việc giúp người dân thoát nghèo, xã Yên Trạch đang định hướng phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa, bền vững và thân thiện môi trường. Cùng với cây chè, gỗ FSC, các sản phẩm nông nghiệp, thủy sản sạch đang được khuyến khích đăng ký OCOP.

Bên cạnh vốn, cán bộ khuyến nông xã thường xuyên tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật nuôi, cách lựa chọn giống, quản lý ao, phòng chống dịch bệnh, chăm sóc và thu hoạch. Sự kết hợp giữa vốn và kiến thức đã giúp bà con yên tâm mạnh dạn đầu tư.

Chủ tịch UBND xã Yên Trạch Nguyễn Thu Hương cho biết, trong giai đoạn 2026 - 2030, xã sẽ tiếp tục đẩy mạnh các mô hình sinh kế gắn với tiềm năng địa phương. Ngoài nuôi ốc, xã ưu tiên phát triển nuôi trâu, bò sinh sản; trồng cây thức ăn xanh, cây dược liệu và cây ăn quả phù hợp thổ nhưỡng.

Đồng thời, Yên Trạch sẽ tăng cường ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất, khuyến khích chuyển đổi số trong quản lý chăn nuôi và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Việc này không chỉ nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn giúp người dân tiếp cận thị trường hiện đại.

Xã cũng đề xuất các cấp thẩm quyền bố trí nguồn vốn ổn định, kịp thời giai đoạn 2026 - 2030 để tiếp tục hỗ trợ hộ nghèo, hộ mới thoát nghèo đầu tư vào sản xuất. Đây là yếu tố then chốt để Yên Trạch đạt mục tiêu giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Song song với hỗ trợ vốn, UBND xã chủ trương tổ chức nhiều lớp đào tạo kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học, phòng bệnh cho vật nuôi; chuyển đổi tư duy sản xuất từ nhỏ lẻ sang quy mô hàng hóa, ứng dụng kỹ thuật hiện đại.

Bên cạnh đó, xã phối hợp với Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp để hướng dẫn người dân cải tạo ao, phát triển mô hình nuôi, đồng thời tận dụng phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn cho vật nuôi, giảm chi phí và bảo vệ môi trường.

Mô hình nuôi ốc thương phẩm tại xã Yên Trạch là minh chứng cụ thể cho việc chuyển đổi sinh kế sáng tạo, gắn với tiềm năng địa phương. Từ ruộng lúa bấp bênh, nhiều hộ nghèo đã tìm thấy hướng đi mới, hiệu quả và bền vững. Sự hỗ trợ từ chính quyền, sự đồng hành của ngân hàng chính sách, cùng tinh thần dám nghĩ, dám làm của người dân đã biến mô hình đơn lẻ thành câu chuyện thành công đại diện cho nông nghiệp vùng cao.

Đồng Văn Thưởng