Xác định mục tiêu cốt lõi là nâng cao tuổi thọ khỏe mạnh, giảm gánh nặng bệnh tật

Thảo luận tại tổ về Chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về chăm sóc sức khỏe, dân số và phát triển giai đoạn 2026 - 2035, các đại biểu Quốc hội Đoàn TP Hà Nội đánh giá cao các mục tiêu đặt ra, trong đó bám sát với định hướng tại Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân. Trong đó, tập trung cho y tế cơ sở, ưu tiên vùng khó khăn, gắn với chuyển đổi số và quản lý sức khỏe người dân theo vòng đời.

Bảo đảm cân đối các nguồn lực ngay từ đầu

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Nhị Hà cho rằng, dự thảo đặt ra các chỉ tiêu rất cao, trong bối cảnh y tế Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức từ việc già hóa dân số nhanh, tỷ suất sinh thấp, mất cân bằng giới tính khi sinh, các bệnh không lây nhiễm, tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi, béo phì cũng gia tăng, trong khi đó nhân lực y tế cơ sở vừa thiếu, vừa yếu, vừa chưa đồng bộ, chênh lệch tiếp cận dịch vụ y tế giữa đô thị, vùng nông thôn vẫn còn rất lớn.

Quang cảnh phiên thảo luận tổ của Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội. Ảnh: Như Ý

Góp ý vào chỉ tiêu cụ thể, nữ đại biểu nêu, dự thảo đưa ra mục tiêu “tỷ lệ xã, phường, đặc khu đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã là 90% vào năm 2030 và đạt 95% đến năm 2035”. Hiện nay, nhiều tỉnh, thành phố có nguồn ngân sách địa phương lớn đã hoàn thành mục tiêu này, thậm chí Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh đã đạt trên mức 95%, trong khi nhiều địa phương mới chỉ ở mức 70, 80%. Do đóm kiến nghị Bộ tiêu chí quốc gia về y tế xã cần phải thay đổi phù hợp với mô hình trạm y tế xã phường mới và Trạm y tế là đơn vị sự nghiệp công lập.

Bên cạnh về chỉ tiêu triển khai thực hiện dự phòng, quản lý, điều trị một số bệnh không lây nhiễm đầy đủ theo quy trình được hướng dẫn đến năm 2030 đạt 100% và duy trì đến năm 2035, đại biểu Nhị Hà cho rằng, mục tiêu này rất cao, vượt mức trung bình trong khu vực và các nước có mức thu nhập trung bình tương đương.

"Triển khai được thành công mục tiêu này đòi hỏi phải đầu tư nguồn lực rất bài bản, có các chính sách để đảm bảo nhân lực tại tuyến xã. Cần phải được triển khai đồng bộ Hồ sơ sức khỏe điện tử gắn với VneID trên tất cả các địa bàn" - đại biểu Trần Thị Nhị Hà nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, đại biểu cho rằng, nguyên tắc phân bổ ngân sách Trung ương hỗ trợ thực hiện chương trình chưa cụ thể, cần bổ sung ngay vào dự thảo, trong đó ở những vùng khó khăn được ưu tiên mức đầu tư cao hơn từ 1,3-1,5 lần theo thực tiễn của từng địa phương.

Ngoài ra, đại biểu Nhị Hà kiến nghị khẩn trương hoàn thiện toàn bộ hồ sơ dự thảo, trong đó phân tích căn cơ, lượng hóa rõ ràng từng chỉ tiêu; đối chiếu với chuẩn quốc tế; xác định rõ yêu cầu về nhân lực, tài chính, cơ sở vật chất; và bảo đảm cân đối được các nguồn lực ngay từ đầu, tránh sau khi ban hành lại phải điều chỉnh.

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Nhị Hà phát biểu thảo luận. Ảnh: Như Ý

Bảo đảm mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ y tế cơ bản với chi phí hợp lý

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội - Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm nhấn mạnh đề nghị, chương trình xác định mục tiêu cốt lõi là nâng cao tuổi thọ khỏe mạnh, giảm gánh nặng bệnh tật có thể phòng tránh; bảo đảm mọi người dân đặc biệt nhóm yếu thể đều được tiếp cận dịch vụ y tế cơ bàn với chi phí hợp lý; thu hẹp chênh lệch sức khỏe giữa các vùng miền; phát triển hệ thông y tế cơ sở làm nền tảng cho chăm sóc sức khỏe suốt vòng đời.

Đại biểu đề nghị cần ưu tiên mạnh cho y tế cơ sở và y tế dự phòng. Nâng cấp trạm y tế xã, chuẩn hóa nhân lực, trang thiết bị, thuốc thiết yếu; tăng năng lực giám sát dịch tễ, dinh dưỡng, tiêm chủng và quản lý bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng.

Phát triển hệ sinh thái chăm sóc sức khỏe toàn dân, chú trọng trẻ em, phụ nữ mang thai, người cao tuổi, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số và khu vực khó khăn. Bảo đảm "không ai bị bỏ lại phía sau".

Đẩy nhanh chuyển đổi số y tế, xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử thống nhất quốc gia, kết nối bệnh viện - bảo hiểm - chính quyền địa phương; ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong dự báo, cảnh báo dịch bệnh và quản lý sức khỏe cộng đồng...

Đại biểu Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm. Ảnh: Như Ý

Hòa thượng Thích Bảo Nghiêm kiến nghị cần thiết kế cơ chế tài chính linh hoạt, tránh dàn trải, ưu tiên địa bàn khó khăn; đa dạng hóa nguồn lực nhưng kiểm soát chặt xã hội hóa để không thương mại hóa y tế cơ bản; gắn trách nhiệm người đứng đầu địa phương; cho phép địa phương chủ động hơn trong cơ chế đầu tư, đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế, bảm đảm minh bạch, hiệu quả, không hình thức.

Cùng với đó, có cơ chế đặc thù về nhân lực y tế cơ sở như: ưu tiên tuyển dụng, đào tạo, đãi ngộ, hỗ trợ nhà ở, phụ cấp vùng khó khăn. Tăng phân cấp, trao quyền cho địa phương gắn với trách nhiệm giải trình, đồng thời bảo đảm phối hợp liên ngành thực chất.

Chăm sóc sức khỏe, dự phòng bệnh phải được đưa lên hàng đầu

Phát biểu tại phiên thảo luận, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh về mục tiêu chương trình y tế đến năm 2030 cần đặt ra rõ ràng, lĩnh vực chăm sóc sức khỏe ban đầu, dự phòng bệnh phải được đưa lên hàng đầu.

Quang cảnh phiên thảo luận. Ảnh: Như Ý

Theo đó, hiện nay chúng ta chủ yếu tập trung vào khám chữa bệnh, tập trung "chữa cháy" vì dự phòng kém, bệnh lây nhiễm phát triển chứ chưa đi vào bản chất chính của việc chăm sóc sức khỏe. Vì thế, phải đi sâu vào từng lĩnh vực đang tồn tại, có giải pháp đồng bộ, từng bước thực hiện để trong 5 năm tới phải thanh toán bệnh truyền nhiễm như: bệnh lao, viêm gan, sốt rét, sốt xuất huyết...

Bên cạnh đó, đối với bệnh không lây nhiễm, theo Tổng Bí thư, Việt Nam có rất nhiều ca bệnh không lây nhiễm, một mình ngành y tế không thể làm được vì nguyên nhân gây ra các bệnh này do vấn đề ô nhiễm môi trường, không khí, ăn uống mất vệ sinh... Vì vậy, Chương trình Mục tiêu Quốc gia phải quan tâm để giải quyết vấn đề này, có sự vào cuộc của toàn xã hội.

"Nếu không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm thì xây bao nhiêu bệnh viện cũng không đủ, đào tạo bao nhiêu bác sỹ cũng không thể giải quyết được" - Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Phong Châu