Xác định thời điểm nước lỏng xuất hiện trên sao Hỏa nhờ nghiên cứu thiên thạch Lafayette

Hình ảnh thiên thạch Lafayette. Ảnh: eaps.purdue.edu

Nghiên cứu này, mới được công bố trên tạp chí Geochemical Perspective Letters, đem đến hiểu biết mới mẻ về quá trình địa chất trên hành tinh đỏ.

Tiến sĩ Marissa Tremblay, người đứng đầu nhóm nghiên cứu và là chuyên gia Khoa Khoa học Trái đất, Khí quyển và Hành tinh tại Đại học Purdue, sử dụng khí hiếm như heli, neon và argon để nghiên cứu các hiện tượng vật lý và hóa học đã hình thành nên bề mặt Trái đất cũng như các hành tinh khác. Bà cho biết, một số thiên thạch từ sao Hỏa mang theo khoáng chất đã hình thành do tương tác với nước lỏng ngay khi còn ở trên bề mặt hành tinh này.

Thông qua việc xác định tuổi của các khoáng chất trong thiên thạch Lafayette, các nhà khoa học nhận thấy chúng đã được hình thành từ 742 triệu năm trước. Tiến sĩ Tremblay chia sẻ: "Chúng tôi không cho rằng có nhiều nước lỏng trên bề mặt sao Hỏa vào thời điểm đó," và giải thích rằng: "Thay vào đó, chúng tôi nghĩ nguồn nước này có thể xuất phát từ sự tan chảy của băng vĩnh cửu dưới bề mặt, do ảnh hưởng của hoạt động núi lửa vẫn tiếp diễn trên sao Hỏa cho đến nay."

Điểm đặc biệt của nghiên cứu là đây là lần đầu tiên các nhà khoa học có thể xác định chính xác thời điểm nước lỏng xuất hiện trên sao Hỏa. Tiến sĩ Ryan Ickert, đồng tác giả của nghiên cứu và nhà khoa học cấp cao tại Đại học Purdue, nhấn mạnh rằng các dữ liệu đồng vị trước đây dùng để xác định thời gian tương tác giữa nước và đá trên sao Hỏa có thể đã bị ảnh hưởng bởi các quá trình khác.

Nhóm nghiên cứu đã khẳng định rằng kết quả này không chịu tác động từ các yếu tố bên ngoài như va chạm khi thiên thạch rời khỏi sao Hỏa, hay nhiệt độ trong không gian suốt 11 triệu năm di chuyển, hoặc sức nóng khi thiên thạch xuyên qua khí quyển Trái đất.

Lịch sử của thiên thạch Lafayette khá thú vị. Vào năm 1931, thiên thạch này được phát hiện trong một ngăn kéo tại Đại học Purdue mà không rõ nguồn gốc. Đây là một trong số ít thiên thạch có nguồn gốc được truy trực tiếp từ sao Hỏa. Các nhà khoa học xác định rằng thiên thạch Lafayette bị đẩy khỏi bề mặt sao Hỏa sau một vụ va chạm xảy ra khoảng 11 triệu năm trước. Điều này được làm sáng tỏ qua việc phân tích các đồng vị được tạo ra từ bắn phá của tia vũ trụ trong không gian.

Phát hiện mới này không chỉ làm sáng tỏ thêm về lịch sử địa chất của sao Hỏa mà còn giới thiệu phương pháp mới để phân tích các thiên thạch khác. Tiến sĩ Tremblay cho biết: "Chúng tôi đã chứng minh một cách đáng tin cậy để xác định tuổi của các khoáng chất biến đổi trong thiên thạch. Phương pháp này có thể áp dụng cho những thiên thạch và thiên thể khác để xác định thời điểm nước lỏng có thể đã tồn tại."

Nghiên cứu sẽ tiếp tục được Đại học Purdue phát triển nhờ Quỹ Nghiên cứu Thiên thạch Đại học Stahura, hỗ trợ sinh viên đại học tham gia vào các nghiên cứu về địa hóa học và lịch sử thiên thạch.

Linh Chi (t/h)