Xây dựng Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô bám sát thực tiễn và phát triển bền vững

Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương tổ chức hội thảo với chủ đề “Phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam”

Ngày 26/12/2025, tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương tổ chức hội thảo với chủ đề “Phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam”. Thứ trưởng Bộ Công Thương Trương Thanh Hoài chủ trì Hội nghị. Tham dự Hội thảo có đại diện lãnh đạo Cục Công nghiệp, Cục Xuất nhập khẩu, Viện Cơ khí, Học viện Chiến lược Bồi dưỡng Cán bộ xây dựng (Bộ Xây dựng) cùng đại diện Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI) và các doanh nghiệp trong ngành.

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh vai trò của công nghiệp ô tô đối với nền kinh tế, đặc biệt là khả năng tạo sức lan tỏa mạnh mẽ tới các lĩnh vực cơ khí chế tạo và công nghiệp hỗ trợ. Nhận thức rõ tầm quan trọng này, Đảng và Nhà nước luôn dành sự quan tâm đặc biệt để thúc đẩy ngành sản xuất ô tô trong nước phát triển. Tuy nhiên, trong bối cảnh Chiến lược phát triển ngành đã được phê duyệt từ năm 2014, sau một thập kỷ, tình hình thực tế đã có nhiều biến động sâu sắc, đòi hỏi phải có những cập nhật, bổ sung kịp thời để phù hợp với tình hình mới.

Theo Thứ trưởng Trương Thanh Hoài, dù dự thảo Chiến lược cơ bản đã có tuy nhiên lãnh đạo Bộ Công Thương nhận định vẫn còn nhiều nội dung cần hoàn thiện chuyên sâu

Thứ trưởng cho biết, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương đã giao Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương xây dựng dự thảo Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô cho giai đoạn mới. Dù dự thảo cơ bản đã có tuy nhiên lãnh đạo Bộ Công Thương nhận định vẫn còn nhiều nội dung cần hoàn thiện chuyên sâu, đặc biệt là đánh giá thực trạng để làm rõ những ưu điểm và hạn chế còn tồn tại.

Thứ trưởng Trương Thanh Hoài bày tỏ mong muốn lắng nghe kỹ hơn về những rào cản đang hạn chế ngành công nghiệp ô tô, từ đó đưa ra các dự báo tăng trưởng sát thực tế và khuyến nghị các chính sách pháp luật đột phá. Những ý kiến đóng góp trực tiếp vào bản dự thảo sẽ là cơ sở quan trọng để Bộ Công Thương hoàn thiện khung pháp lý, tạo đà cho ngành công nghiệp ô tô Việt Nam bứt phá trong tương lai.

Khẳng định vai trò nền tảng của ngành công nghiệp ô tô trong giai đoạn mới

Dự thảo Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 xác định ô tô là một trong những ngành công nghiệp nền tảng, có vai trò lan tỏa lớn đối với tăng trưởng kinh tế, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và bảo đảm an ninh, quốc phòng.

Chiến lược được xây dựng phù hợp với quan điểm, đường lối của Đảng, định hướng phát triển kinh tế - xã hội, cũng như các chiến lược, quy hoạch quốc gia, ngành, vùng và địa phương.

Về quan điểm phát triển, Chiến lược nhấn mạnh phát triển đồng thời sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước với công nghiệp hỗ trợ, coi đây là hai trụ cột gắn bó hữu cơ. Ngành công nghiệp ô tô tiếp tục được xác định giữ vai trò quan trọng, cần có chính sách hỗ trợ ổn định, dài hạn để tạo niềm tin cho doanh nghiệp đầu tư quy mô lớn, dài hơi. Phát triển ngành theo lộ trình phù hợp với chuyển đổi năng lượng xanh, dựa trên năm trụ cột chính gồm môi trường, công nghệ, hạ tầng, nguồn nhân lực và thị trường tiêu thụ.

Dự thảo chiến lược cũng đặt trọng tâm vào xây dựng mạng lưới doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ vững mạnh, có khả năng sản xuất linh kiện, phụ tùng đạt trình độ kỹ thuật cao, đủ điều kiện tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Song song đó là bám sát xu hướng chuyển dịch từ xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang các dòng xe thân thiện môi trường như CNG, hybrid, xe thuần điện, xe pin nhiên liệu hydro và các công nghệ năng lượng mới, góp phần giảm tiêu thụ nhiên liệu và phát thải khí nhà kính.

Sau hơn 10 năm thực hiện chiến lược cũ, ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải thay đổi để thích ứng với bối cảnh mới

Một định hướng xuyên suốt khác là phát huy tối đa tiềm năng của doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế, mở rộng tiêu dùng ô tô trong nước, từng bước tăng sản lượng sản xuất và tiêu thụ, hình thành quy mô thị trường đủ lớn để thúc đẩy công nghiệp hỗ trợ, tạo việc làm và nâng cao đời sống người dân. Nhà nước định hướng tập trung đầu tư phát triển một số doanh nghiệp ô tô lớn, khuyến khích đổi mới công nghệ, mở rộng quy mô, tăng cường hợp tác quốc tế, nhất là trong nghiên cứu và phát triển (R&D) pin hydro xanh, tái chế pin và làm chủ các công nghệ cốt lõi như động cơ, chi tiết máy, phần mềm điều khiển.

Về mục tiêu chung, chiến lược hướng tới nâng cao hiệu quả tổng thể kinh tế – xã hội, đáp ứng nhu cầu thị trường nội địa, tham gia sâu vào chuỗi giá trị ô tô toàn cầu, mở rộng xuất khẩu, đồng thời chuyển đổi toàn diện sang sản xuất và cung ứng các dòng xe thân thiện môi trường, sử dụng năng lượng sạch, năng lượng xanh.

Cụ thể, đến năm 2030, thị trường ô tô Việt Nam dự kiến tăng trưởng tiêu thụ bình quân 8-10%/năm, đạt 800.000-900.000 xe, trong đó xe dưới 9 chỗ chiếm khoảng 85%. Tỷ lệ xe thân thiện môi trường đạt 25-35%. Sản lượng xe sản xuất, lắp ráp trong nước đạt 550.000-650.000 xe, tăng trưởng 12-14%/năm. Xe sản xuất trong nước đáp ứng 70-75% nhu cầu thị trường; giá trị xuất khẩu phương tiện vận tải và linh kiện, phụ tùng đạt 14-15 tỷ USD.

Thảo luận tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung phân tích về thị trường ô tô Việt Nam, tiềm năng phát triển xe thân thiện với môi trường và lộ trình chuẩn bị hạ tầng cho xe điện, đồng thời khuyến nghị chính sách phát triển ngành công nghiệp ô tô trong giai đoạn chuyển đổi năng lượng.

Xây dựng Chiến lược ngành ô tô theo tinh thần “rõ người, rõ việc, rõ kết quả”

Đại diện đơn vị chủ trì xây dựng Dự thảo Chiến lược, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương Nguyễn Văn Hội nhận định, trong bối cảnh mới, việc xây dựng chiến lược phải tiếp cận theo hướng thực tế, chi tiết và có tính ứng dụng cao hơn. Viện cũng đã báo cáo lãnh đạo Bộ về việc thành lập nhóm công tác mới để rà soát và bổ sung dự thảo trên nền tảng hiện có. PGS.TS Phan Đăng Tuất được tin tưởng giao trọng trách chủ trì nhóm công tác này với yêu cầu bám sát các vấn đề cốt lõi của thực tiễn. Sau hội thảo, Viện sẽ lấy ý kiến các chuyên gia để điều chỉnh khung dự thảo, tập trung vào việc cụ thể hóa các nội dung cần bổ sung nhằm sớm hoàn thiện chiến lược.

Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương Nguyễn Văn Hội nhận định, trong bối cảnh mới, việc xây dựng chiến lược phải tiếp cận theo hướng thực tế, chi tiết và có tính ứng dụng

Phát biểu chỉ đạo, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài yêu cầu Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương nghiêm túc tiếp thu các ý kiến đóng góp để cập nhật vào nội dung chiến lược. Thứ trưởng nhấn mạnh, các nội dung đã được thống nhất cần phải lồng ghép vào hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đang xây dựng để đảm bảo tính đồng bộ. Đặc biệt, xu hướng chuyển dịch từ động cơ đốt trong sang năng lượng xanh nhằm thực hiện cam kết Net Zero là vấn đề mới, có tác động sâu rộng, cần được nghiên cứu và đưa vào chiến lược một cách thận trọng nhưng kịp thời.

Thứ trưởng lưu ý cần đổi mới tư duy xây dựng chính sách theo tinh thần "rõ người, rõ việc, rõ kết quả", tránh lối diễn đạt chung chung

Thứ trưởng lưu ý, trong quá trình hoàn thiện cần đổi mới tư duy xây dựng chính sách theo tinh thần "rõ người, rõ việc, rõ kết quả", tránh lối diễn đạt chung chung. Các định hướng chính sách phải đủ rõ ràng để thể chế hóa thành hành lang pháp lý vững chắc. Theo lộ trình, chiến lược dự kiến sẽ được trình Chính phủ vào tháng 2/2026. Thứ trưởng khẳng định việc phê duyệt vào đầu nhiệm kỳ mới sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác triển khai hiệu quả.

"Một chiến lược đúng đắn phải mang lại giá trị thực tế, đóng góp thiết thực cho sự phát triển của ngành và thực sự đi thẳng vào đời sống kinh tế - xã hội", Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh.

Một số hình ảnh tại hội thảo:

Ngọc Châm