Xây dựng nông thôn mới ở Đất Mũi

Khu du lịch làng nghề được quy hoạch lại sạch đẹp, chủ yếu bán các sản phẩm đặc sản của Đất Mũi cho khách du lịch. Ảnh: Bích Nguyên

Tỉ lệ hộ nghèo giảm còn 2,6%

Đất Mũi có vị trí địa lý khá đặc biệt, nằm cuối cùng ở đất nước, có 3 mặt giáp biển và chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu, rõ rệt nhất là tình trạng sạt lở bờ biển. Toàn xã có 3.361 hộ với gần 13.000 khẩu thuộc 4 dân tộc khác nhau. Trong đó, phần lớn dân cư là người từ địa phương khác tới định cư tại Đất Mũi. Những đặc điểm đó khiến cho việc xây dựng NTM ở Đất Mũi có những khác biệt so với các địa phương khác. Dù gặp nhiều khó khăn do điều kiện kinh tế thấp, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, tuy nhiên, với sự nỗ lực của chính quyền và người dân, Đất Mũi đã đạt được kết quả đáng khích lệ trong xây dựng NTM.

Tính đến tháng 11-2020, xã ven biển Đất Mũi đã hoàn thành các tiêu chí: Giao thông, thủy lợi, cơ sở văn hóa, thông tin- truyền thông, thu nhập, lao động có việc làm, y tế, văn hóa, chợ nông thôn. Các tiêu chí quốc phòng - an ninh, tỉ lệ hộ nghèo, quy hoạch, điện, trường học, hình thức tổ chức sản xuất, giáo dục đang chờ cấp có thẩm quyền xác nhận hoàn thành. 3 tiêu chí còn lại là: Nhà ở dân cư, môi trường- an toàn vệ sinh thực phẩm, hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật chưa hoàn thành.

Chia sẻ về câu chuyện xây dựng NTM, ông Bùi Thanh Thương, Phó Chủ tịch UBND xã Đất Mũi cho biết, việc hoàn thành được các tiêu chí trên là sự cố gắng, đồng lòng của chính quyền và người dân. Ban đầu, khi bắt đầu triển khai, có nhiều tiêu chí tưởng chừng như khó vượt qua nổi như tiêu chí trường học, đường giao thông do tiềm lực đầu tư rất hạn chế. Tuy nhiên, nhờ vận dụng tốt các nguồn lực, đến nay, toàn xã có 5 trường học, trong đó, 4 trường đã đạt chuẩn quốc gia. Hệ thống đường giao thông từ chỗ chỉ có vài km, đến nay, Đất Mũi đã có 46km đường bê tông phủ kín địa bàn.

“Hiện, toàn xã có 9.400 người trong độ tuổi lao động, chiếm 72,8% dân số toàn xã. Điều đáng mừng là tỉ lệ lao động có việc làm thường xuyên đạt trên 90%. Thu nhập bình quân đầu người đã đạt 51 triệu đồng/người/năm. Đến nay, tỉ lệ hộ nghèo của chúng tôi chỉ còn 2,6%. Hiện, 8 ấp trung tâm có dịch vụ thu gom rác thải tập trung, còn 7 ấp khác có xây dựng lò đốt rác tại gia đình” - Ông Thương điểm một số kết quả nổi bật trong xây dựng NTM của Đất Mũi với chúng tôi.

Phát triển kinh tế bền vững

Không hài lòng với những kết quả đạt được, Đất Mũi đang hướng tới phát triển kinh tế bền vững, nâng cao thu nhập cho người dân. Theo ông Thương, khai thác và nuôi trồng thủy sản đang là hai ngành nghề mang lại nguồn thu nhập chính cho người dân Đất Mũi. Hiện nay, hơn một nửa hộ dân ở Đất Mũi làm nghề khai thác thủy sản và khoảng 1/3 hộ dân nuôi trồng thủy sản. Cũng như nhiều địa phương ven biển khác, nguồn lợi thủy sản tự nhiên ở Đất Mũi đang bị cạn kiệt do tình trạng khai thác quá mức.

Để bảo tồn nguồn lợi thủy sản, phát triển kinh tế bền vững, xã Đất Mũi đang chuyển dần tỉ trọng từ đánh bắt, khai thác sang nuôi trồng thủy sản. Tận dụng diện tích rừng ngập mặn rộng, chính quyền xã Đất Mũi tập trung vận động, hướng dẫn người dân thay đổi sinh kế, nuôi các loại thủy sản đặc sản như tôm sú, cua, ốc len, vọp, cá..., không sử dụng thức ăn công nghiệp.

Đất Mũi cũng xác định phát triển du lịch sinh thái là hướng đi mới để phát triển kinh tế bền vững. Nhiều công trình phục vụ du lịch tại Đất Mũi đã được hoàn thành, đưa vào sử dụng như công trình Cột cờ Hà Nội tại Đất Mũi, đền thờ Lạc Long Quân, mốc điểm cuối đường Hồ Chí Minh, tiểu cảnh Pano Mũi tàu... Cùng với đó, tuyến đường bộ Hồ Chí Minh chạy tới Mũi Cà Mau hoàn thành không chỉ tạo thuận lợi cho giao thương mà còn giúp tăng số lượng khách đến với Đất Mũi. Với lợi thế đó, chính quyền Đất Mũi đã mở 4 tuyến tham quan xuyên rừng ngập mặn phục vụ khách du lịch. Kèm theo đó là các dịch vụ thưởng thức sản phẩm đặc trưng được nuôi trồng, sản xuất ngay tại Đất Mũi.

“Để phát triển du lịch, chúng tôi vận động bà con xây dựng các điểm du lịch cộng đồng gắn với phát triển nuôi trồng thủy sản. Chúng tôi cũng quy hoạch khu làng nghề gần khu vực Mũi thuyền Cà Mau từ năm 2019, sắp xếp cư dân sinh sống ở khu vực này thành xóm ấp khang trang, sạch đẹp hơn với một mẫu nhà chung” - ông Thương cho biết thêm.

Phấn đấu sớm hoàn thành 3 tiêu chí khó

Song song với việc giữ vững các tiêu chí đã đạt được, hiện, Đất Mũi đang tập trung tổng lực để hoàn thành 3 tiêu chí còn lại là nhà ở dân cư, môi trường và an toàn thực phẩm; hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật.

Theo Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2016-2020, để đạt được tiêu chí số 18 (hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật), phải có tỉ lệ nữ ủy viên cấp ủy xã đạt từ 15% trở lên, hoặc có cán bộ nữ tham gia Ban Thường vụ Đảng ủy xã và có quy hoạch nữ lãnh đạo chủ chốt ở xã. Về điều này, chính quyền xã Đất Mũi có thể khắc phục trong thời gian tới để đảm bảo hoàn thành tiêu chí này.

Tuy nhiên, hai tiêu chí còn lại mới thực sự là nan giải khi tính đến cuối tháng 11-2020 mới có 62% dân cư ở Đất Mũi có nhà ở đảm bảo tiêu chí 3 cứng. Theo ông Thương, xã Đất Mũi chỉ có 15% là dân bản địa, còn lại là dân di cư từ các địa phương khác tới. Người dân chủ yếu cất nhà tạm. Thế nhưng khó nhất vẫn là tiêu chí cảnh quan, môi trường.

“Một bộ phận nhân dân ý thức chưa cao, chưa tạo dựng và giữ gìn cảnh quan môi trường xanh, sạch, đẹp. Đất Mũi lại nằm ở ven biển, thủy triều thường xuyên dâng cao, cuốn theo lượng rác khá lớn vào khu vực đông dân cư sinh sống, việc dọn dẹp vệ sinh gặp nhiều khó khăn. Nhiều lần, chúng tôi vận động bà con xử lý hết rác thải trong thôn xóm nhưng hôm sau thủy triều lên lại đưa rác vào. Không chỉ vậy, công tác trồng cây tạo dựng cảnh quan, nhất là trồng cây ven đường gặp nhiều khó khăn do đất bị nhiễm phèn nặng” - ông Thương giãi bày.

Nói về giải pháp thực hiện trong thời gian tới, ông Thương cho biết, sẽ tiếp tục vận động nhân dân trồng cây xanh, chăm sóc các tuyến đường hoa dọc theo tuyến giao thông, dọn vệ sinh xung quanh nhà ở nhằm đảm bảo môi trường xanh, sạch, đẹp và chỉnh trang, xây dựng nhà ở theo tiêu chuẩn 3 cứng.

Nguyễn Bích