Xây dựng Pháp lệnh Khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh

Công binh tỉnh Yên Bái tiếp cận xử lý bom tại xã Vũ Linh, huyện Yên Bình, Yên Bái, ngày 22/5/2022. (Ảnh: THANH SƠN)

Năm 2022, rà phá bom mìn hơn 27.000ha

Chiều 4/4, tại Hà Nội, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội họp báo thông tin về khắc phục hậu quả bom, mìn sau chiến tranh tại Việt Nam. Đây là hoạt động hưởng ứng Ngày Thế giới phòng, chống bom mìn 4/4 năm 2023.

Quang cảnh buổi họp báo.

Ngày thế giới phòng, chống bom mìn 4/4 (hay Ngày quốc tế nâng cao nhận thức về bom mìn) có nhiều sự kiện, hoạt động được tổ chức khắp nơi trên thế giới như một lời cam kết của Liên hợp quốc trong các nỗ lực vì một thế giới không bom mìn và tàn dư của chất nổ sau chiến tranh. Chủ đề của hoạt động này năm nay là “Mine action cannot wait”.

Là một trong những quốc gia chịu hậu quả nặng nề của bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh, trong nhiều năm qua, Việt Nam luôn nỗ lực thực hiện các chiến dịch thu gom, rà phá bom mìn nhằm giải phóng đất đai, phục vụ an sinh cho nhân dân và phát triển kinh tế-xã hội; đồng thời đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ, giúp đỡ các nạn nhân của bom mìn.

Đại tá Nguyễn Hạnh Phúc, Phó Tổng Giám đốc thường trực Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam (VNMAC) cho biết, năm 2022, toàn quốc đã khảo sát hơn 35.000 ha, rà phá bom mìn được hơn 27.000 ha.

Trong đó, các tổ chức quốc tế đã khảo sát được gần 7.000 ha, rà phá bom mìn được 4.800 ha; các đơn vị trong nước đã khảo sát được hơn 28.000 ha; rà phá bom mìn được hơn 22.200 ha.

Trong năm qua, VNMAC cũng tổ chức các hoạt động truyền thông hưởng ứng Ngày quốc tế nâng cao nhận thức về bom mìn năm 2022, tuyên truyền về thực trạng và hậu quả nhằm giáo dục ý thức phòng tránh tai nạn bom mìn cho người dân tại Lạng Sơn và Tây Ninh.

Cơ quan này cũng phối hợp Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội hỗ trợ 20 nạn nhân bom mìn có hoàn cảnh khó khăn ổn định cuộc sống.

Năm 2022, toàn quốc đã khảo sát hơn 35.000 ha, rà phá bom mìn được hơn 27.000 ha.
(Nguồn: VNMAC)

Triển khai các hoạt động hỗ trợ nạn nhân bom mìn từ dự án Việt Nam-Hàn Quốc hợp tác khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh (KVMAP), đã thống kê được hơn 6.400 nạn nhân bom mìn tại 2 tỉnh Quảng Bình và Bình Định.

VNMAC cũng tham gia các hoạt động về hành động bom mìn của Liên hợp quốc, ASEAN và các tổ chức quốc tế. Chủ trì hoạt động của các nhóm công tác bom mìn tại Việt Nam. Mở rộng quan hệ với các đối tác tiềm năng, thực hiện hợp tác hiệu quả, thiết thực; ký kết và thúc đẩy các bên thực hiện bản ghi nhớ đã ký trong lĩnh vực khắc phục hậu quả bom mìn.

Cùng với đó, triển khai nhiều dự án quan trọng như: “Rà phá bom mìn giai đoạn 3 tại huyện A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế”; “Thí điểm Quy trình và Bộ công cụ quản lý rủi ro đối với Hành động bom mìn tại Việt Nam”; “Hệ thống quản lý thông tin trong khắc phục hậu quả bom mìn” giai đoạn 2020-2023; “Điều phối và cung cấp cố vấn kỹ thuật cấp cao cho VNMAC” theo kế hoạch, an toàn, chất lượng.

Trình hồ sơ Pháp lệnh Khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh vào tháng 7

Đại tá Nguyễn Hạnh Phúc cũng nhấn mạnh, một trong những nhiệm vụ chủ yếu của năm 2023 là triển khai kế hoạch xây dựng Pháp lệnh Khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh.

Cụ thể, ban soạn thảo sẽ hoàn chỉnh hồ sơ đề nghị xây dựng pháp lệnh trình Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét tháng 7 năm nay.

Theo đại diện của VNMAC, thống kê đến năm 2022 cho thấy, tổng số diện tích đất đai còn ô nhiễm bom mìn rất lớn, khoảng 5,6 triệu ha, tương đương với 17,71%.

Do đó, phải cần rất nhiều thời gian và nguồn lực để làm sạch hoàn toàn những vùng đất bị ô nhiễm, đem lại cuộc sống an toàn cho nhân dân, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

Ngoài ra, trong năm 2023, kế hoạch thực hiện khắc phục hậu quả bom mìn tập trung vào một số nhiệm vụ chủ yếu sau.

Trước hết, thu thập dữ liệu chuẩn bị báo cáo tổng kết thực hiện Chương trình hành động quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh giai đoạn 2010-2025 đề xuất Chương trình giai đoạn 2025-2045 định hướng đến 2050;

Xây dựng cơ chế vận động tài trợ trong nước và quốc tế; Xây dựng hoàn chỉnh và trình ban hành Chiến lược quốc gia về giáo dục nguy cơ tai nạn bom mìn làm cơ sở để xây dựng kế hoạch và nội dung thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu đồng bộ, thống nhất trong phạm vi toàn quốc.

Các cơ quan liên quan cũng nghiên cứu, xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt văn kiện và triển khai dự án “Hành động bom mìn vì Làng Hòa bình Việt Nam-Hàn Quốc” giai đoạn 2023-2026.

Đây là dự án từ nguồn tài trợ từ Chính phủ Hàn Quốc thông qua Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), với dự kiến xây dựng 3 làng hòa bình tại Thừa Thiên Huế, Quảng Ngãi, Bình Định.

Cùng với đó, còn có những dự án quan trọng như: “Hỗ trợ trang thiết bị kỹ thuật rà phá bom mìn” từ tài trợ của Chính phủ Nhật Bản thông qua công ty Nikken; Khắc phục hậu quả bom mìn trên địa bàn tỉnh Quảng Nam do HALO Trust tài trợ; “Đội quản lý chất lượng trong khắc phục hậu quả bom mìn” bằng nguồn tài trợ của tổ chức MAG, GICHD và dự án “Bình đẳng giới trong hành động mìn” từ nguồn tài trợ của KOICA, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP).

VNMAC cũng nỗ lực thu thập, nhập dữ liệu khắc phục hậu quả bom mìn vào hệ thống quản lý thông tin quốc gia; Duy trì, thực hiện Quy chế Quản lý thông tin bảo đảm chặt chẽ, đúng quy định.

Báo cáo dữ liệu quốc gia, cung cấp dữ liệu thông tin bom mìn theo quy định. Xây dựng đội quản lý chất lượng và triển khai thực hiện công tác quản lý chất lượng các dự án điều tra, khảo sát, rà phá bom mìn theo thẩm quyền.

Ước tính hiện nay, số bom đạn còn sót lại sau chiến tranh tại Việt Nam khoảng 800 nghìn tấn, tổng diện tích ô nhiễm và nghi ngờ ô nhiễm bom mìn khoảng 6,1 triệu ha chiếm 18,31 % tổng diện tích của cả nước.

Số bom mìn, vật liệu chưa nổ hiện còn nằm rải rác tại 63 tỉnh, thành phố. Trong đó, tập trung nhiều tại các tỉnh miền trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.