Xây dựng thói quen đọc - khó hay dễ?

Bà Kim Thoa phát biểu tại Đại hội Hội xuất bản Việt Nam. Ảnh: Việt Linh

Làm thế nào để nâng cao sức đọc, phát triển văn hóa đọc là trăn trở của giới xuất bản, phát hành sách. Bà Kim Thoa - CEO Nhà sách Tân Việt - là một diễn giả thường xuyên tại các buổi tọa đàm, giao lưu về đọc sách, nhất là đọc sách trong gia đình.

Xây dựng thói quen đọc sách cho trẻ - khó hay dễ? Trước câu hỏi này, CEO Nhà sách Tân Việt cho rằng “tưởng khó mà hóa dễ”.

Nguyên tắc đầu tiên và cũng là yếu tố quan trọng nhất, đó chính là thầy cô và cha mẹ phải là tấm gương đọc sách cho con, có hiểu được giá trị của việc đọc thì mới truyền cho con được thói quen đọc sách. Nhiều thầy cô và cha mẹ hiện nay chưa ưu tiên đầu tư cho hoạt động đọc của con, chưa thực sự hiểu được rằng nếu năng lực đọc được phát triển từ sớm sẽ rất hữu ích cho con đường nghiên cứu, tiếp thu kiến thức ở mọi lĩnh vực sau này.

Bà Kim Thoa lý giải thêm rằng hiện nay, cha mẹ chưa thật sự chú ý đến việc hình thành và xây dựng cho con thói quen đọc sách. Đặc biệt, các bà mẹ, những người gần gũi nhất với bé, có tác động và ảnh hưởng nhiều đến tính cách và năng lực của con.

Tỷ phú Elon Musk, trong một bài phỏng vấn do nhà báo Ashlee Vance thực hiện - tác giả của cuốn sách Tiểu sử Elon Musk, đã chia sẻ: “Số giờ đọc sách gấp đôi so với số giờ chơi điện tử. Điều này giúp ngăn chặn sự nghiện ngập và khuyến khích phát triển những kỹ năng hữu ích trong tương lai”.

Bên cạnh đó, hai yếu tố cần và đủ trên hành trình này chính là sự tác động và thời gian. Là một bà mẹ và cũng là người làm công tác phát triển văn hóa đọc trong suốt gần 20 năm qua, bà Kim Thoa rất quan tâm đến việc giáo dục sớm ở trẻ. Qua các tìm hiểu và nghiên cứu tài liệu của một số giáo sư hàng đầu về giáo dục sớm, bà Thoa cho rằng kiên trì trong việc dạy con đọc sách càng sớm càng tốt.

“Số liệu chỉ ra rằng từ 6 tuổi, các mạng lưới thần kinh ở não bộ con người đã được hình thành từ 78%-80%. Đây là giai đoạn vô cùng quan trọng để hình thành cho trẻ nhiều thói quen, trong đó có thói quen đọc sách”, bà Thoa cho biết thêm.

Theo người đứng đầu Nhà sách Tân Việt, dạy con đọc sách từ sớm như một tác nhân và kích thích để cho các tế bào thần kinh trong não bộ của con trẻ gia tăng hoạt động kết nối để tạo thành các mạch thần kinh ngày càng trở nên khỏe mạnh và bền vững hơn. Khi các mạch thần kinh đã được tạo lập, hình thành rồi thì nó sẽ mãi mãi nằm tồn tại trong não bộ của con trẻ.

Đó cũng chính là lý do những đứa trẻ được cha mẹ chủ đích đọc sách và định hướng đọc sách cho con từ nhỏ thì những đứa trẻ đó đều yêu thích việc đọc sách và đòi cha mẹ đọc sách cho con nghe, bởi hành động này của cha mẹ thường xuyên đọc sách cho con trước đó đã được hình thành các mạch thần kinh trong não bộ của con rồi và tự thân con trẻ sẽ có nhu cầu đọc nhiều hơn so với những trẻ ít được cha mẹ đọc sách cho con.

Việc đọc sách thường xuyên và duy trì liên tục cho con từ sớm không chỉ giúp con có sở thích và thói quen đọc sách từ nhỏ mà giá trị hơn nó còn là tác động vào các tế bào thần kinh của con trẻ ở bán cầu não phải, đánh thức các năng lực vượt trội của trẻ.

Dựa trên các nghiên cứu của các nhà khoa học về thần kinh học trên thế giới, bà Kim Thoa đã nghiên cứu các nhà khoa học, giáo sư như Shichida, Fred Rogers, Montessori, Glenn Doman… thì đọc sách chính là một trong những cách chúng ta khai mở được năng lực vượt trội của bán cầu não phải.

Người Mỹ giúp con ham đọc sách là một cuốn sách nhỏ mà Đại sứ quán Mỹ đã in ra hàng trăm nghìn bản để trao tặng miễn phí cho công dân Việt Nam cách đây chỉ vài năm. Cuốn sách nhỏ này là những cách thức, những phương pháp cơ bản, những hướng dẫn cụ thể, để bất cứ ai muốn con ham đọc sách tham khảo và học hỏi.

Nhưng học hỏi theo phương pháp nào thì những nguyên tắc giúp xây dựng thói quen đọc cho trẻ từ nhỏ luôn nằm ở việc đọc cùng con, đọc cho con nghe, dạy con cách đọc thường xuyên và liên tục. Bên cạnh đó, không quên việc đọc vào một khung giờ cố định trong ngày, để con chọn cuốn sách mình yêu thích, giải thích nội dung sách một cách chi tiết, ôn lại cuốn sách đã đọc.

Nếu cha mẹ có chủ đích nuôi dạy con từ nhỏ rằng cần tạo lập cho con thói quen đọc sách từ khi con được mấy tháng tuổi thì chắc chắn đứa trẻ đó sẽ có được sở thích và thói quen đọc sách khi lớn lên.

Đọc sách cho con từ nhỏ - một hành động tưởng chừng như rất bình thường đó nhưng lại vĩ đại vô cùng vì nó tác động trúng và đúng vào thời điểm các năng lực vượt trội của bán cầu não phải đang rất cần hoạt động để được khai mở.

Trang Nguyễn