Xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt

Đó là ý kiến của ông Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng biên tập Báo Thanh Niên tại tọa đàm: "Xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt", do Báo Thanh Niên tổ chức ngày 6/4 tại thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM).

Ông Nguyễn Ngọc Toàn, Tổng biên tập Báo Thanh Niên phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: Độc Lập

Ông Nguyễn Ngọc Toàn nhận định, trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, nhiều Hiệp định song phương, đa phương Việt Nam ký kết với các thị trường lớn có hiệu lực, cánh cửa thị trường toàn cầu đã được mở ra, cơ hội để mang lại giá trị cao cho các mặt hàng nông sản, thế mạnh của Việt Nam rất lớn thì vấn đề xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt càng trở nên cấp bách.

Có nhiều định nghĩa về thương hiệu quốc gia nhưng với người tiêu dùng, thương hiệu quốc gia đơn giản là khi nói đến thương hiệu đó, người ta nghĩ ngay đến quốc gia sản sinh ra. Chẳng hạn, trong lĩnh vực nông sản, nói đến cá hồi, chúng ta nghĩ tới Na Uy, bò Kobe của Nhật, táo Mỹ, kiwi New Zealand...

Việt Nam là nước có nhiều mặt hàng nông sản xuất khẩu hàng đầu thế giới như gạo, cà phê, tiêu, điều, trái cây, rau quả, thủy hải sản... nhưng tính đến thời điểm hiện tại, có đến 80% sản lượng nông sản xuất khẩu Việt Nam chưa xây dựng được thương hiệu, chưa có logo, nhãn mác riêng và chưa tham gia đầy đủ vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Lấy ví dụ về cà phê, ông Toàn cho biết, dù xét về sản lượng, Việt Nam là cường quốc xuất khẩu cà phê nhưng nếu nói về độ nhận diện hầu như không có. Lý do là vì, cà phê Việt Nam chủ yếu xuất thô ở dạng nguyên liệu. Doanh nghiệp nước ngoài nhập khẩu về chế biến, đóng thương hiệu của họ bán ra thị trường và người tiêu dùng chỉ biết đến người bán ly cà phê mà không ai biết hay cần biết đến xuất xứ, nguồn gốc của ly cà phê đó được trồng từ đâu.

Theo bà Võ Thị Tam Dân, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty CP Trà Rồng Vàng, Việt Nam được ưu đãi của "mẹ thiên nhiên", từ khí hậu, thổ nhưỡng cho đến sản vật quý hiếm. Điều đó giúp cho lượng nông sản Việt xuất khẩu khá ấn tượng. Điển hình, Việt Nam có lợi thế sản xuất trà, một trong những mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ lực. Hiện, ngành trà không chỉ sản xuất ở trong nước mà còn vươn tầm ra thế giới.

Bà Võ Thị Tam Dân cho biết, 90% sản lượng trà xuất khẩu vẫn ở dạng thô nên giá bán thấp hàng chục lần so với sản phẩm bán ra thị trường của các nước nhập khẩu. Ảnh: Độc Lập

Tuy nhiên, bà Tam Dân cho rằng: "Khoảng 90% sản lượng trà xuất khẩu vẫn ở dạng thô, giá bán thấp và được tiêu thụ dưới thương hiệu của các nhà nhập khẩu, xuất khẩu trà dưới dạng thành phẩm có thương hiệu còn rất hạn chế". Bà Dân thông tin, 1 kg chè ô long hái tay một tôm 2 - 3 lá, chất lượng cao, giá xuất khẩu thô chỉ dao động ở 10 - 12 USD. Tuy nhiên, sau khi các nước nhập khẩu sơ chế, đấu trộn, đóng gói dưới thương hiệu của đơn vị nhập khẩu thì lại được bán ra thị trường với giá cao gấp hàng chục lần.

Bà Tam Dân kiến nghị các cấp chính quyền địa phương, cơ quan quản lý chuyên môn hỗ trợ, tạo điều kiện mang tính đồng bộ. Chẳng hạn, duy trì và thúc đẩy xuất khẩu và sản phẩm trà chế biến sâu vào các thị trường chủ lực; hỗ trợ xúc tiến thương mại và thúc đẩy xuất khẩu và sản phẩm trà chế biến sâu đến thị trường có thu nhập cao như Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc, EU, Mỹ… Đồng thời đẩy mạnh công tác quản lý diện tích chè nguyên liệu, đảm bảo diện tích trà hiện có, sản xuất chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP.

Ông Boonlap Watcharawanitchaku cho rằng Việt Nam cần tìm ra sản phẩm đặc trưng. Ảnh: Độc Lập

Ông Boonlap Watcharawanitchakul, Phó Tổng giám đốc Công ty Chăn nuôi C.P Việt Nam cho rằng, Việt Nam có rất nhiều sản phẩm, cung cấp rất nhiều nông sản, thủy sản cho thế giới, nhưng đó không phải là sản phẩm đặc trưng mà nhiều quốc gia khác cũng có thể sản xuất được. Vì vậy phải chọn lựa sản phẩm độc đáo để tập trung quảng bá đến khắp thế giới.

Có sản phẩm khác biệt rồi thì phải có tiêu chuẩn chất lượng và phải luôn nâng tầm tiêu chuẩn chất lượng hơn nữa để thế giới chấp nhận. Có sản phẩm khác biệt rồi thì phải có chiến lược marketing mang tầm quốc gia... Điển hình nhất là thịt bò Kobe của Nhật. "Tôi đã từng ăn thử và thấy rằng nó không khác biệt nhiều lắm so với thịt bò Việt Nam. Tuy nhiên, thịt bò Việt Nam chưa có thương hiệu nào đáng kể trong khi bò Kobe đã là đặc sản mà ai cũng biết. Đó là câu chuyện chiến lược truyền thông mang tầm quốc tế", ông Boonlap Watcharawanitchakul cho biết.

Chia sẻ về câu chuyện xây dựng thương hiệu, ông Trần Bảo Minh, Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Nutifood cho biết, thương hiệu nông sản Việt muốn có vị thế, muốn cạnh tranh được trên trường quốc tế phải bắt đầu từ phân tích lợi thế.

Bên cạnh đó, làm thương hiệu không chỉ có vùng sản xuất rồi dán tên vào sản phẩm và mang đi xuất khẩu. Phải xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp, mang lại giá trị lớn cho tất cả mọi đối tượng tham gia vào chuỗi giá trị, vào hệ sinh thái đó.

Ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt cho biết, để xây dựng được thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt Nam chúng ta cần có đội ngũ doanh nhân và doanh nghiệp có tâm huyết với quốc gia, dân tộc.

Tại hội thảo, ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho rằng, để xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế nên bắt đầu bằng bước đi đầu tiên và trên cơ sở thị trường 100 triệu dân nội địa. Chúng ta sẽ không thể đi xa và đi được lâu nếu không có nền tảng vững chắc từ trong nước.

Ông Cường cho biết, để xây dựng được thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt Nam cần có đội ngũ doanh nhân và doanh nghiệp có tâm huyết với quốc gia, dân tộc. Song song đó cần phải có vùng sản xuất lớn, quản lý chất lượng và xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm.

"Sau hội thảo này Ban tổ chức sẽ tập hợp các ý kiến để báo cáo Bộ trưởng, đồng thời xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan trong Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và giữa các Bộ với nhau cũng như giữa các cơ quan nhà nước và doanh nghiệp...", ông Cường nhấn mạnh..

Minh Tuấn