Xây trường nội trú vùng biên giới: Quyết tâm vượt khó, bảo đảm tiến độ

Lãnh đạo tỉnh và Sở GD&ĐT tỉnh Đồng Tháp kiểm tra thực tế các cơ sở giáo dục. Ảnh: Quốc Nguyên

Từ khảo sát, lập phương án đến tháo gỡ các vướng mắc về quy hoạch, cơ sở vật chất, việc đầu tư được tiến hành đồng bộ nhằm bảo đảm tiến độ và chất lượng.

Rà soát điều kiện

Ngày 30/7, UBND tỉnh Hà Tĩnh ban hành Văn bản số 5569/UBND-XD về tham mưu phương án đầu tư xây dựng trường nội trú liên cấp. Trên cơ sở đó, Sở GD&ĐT phối hợp các địa phương và ngành chức năng khảo sát thực trạng để lập phương án phục vụ quy hoạch và phát triển giáo dục vùng khó khăn. Qua rà soát, toàn tỉnh có 6 xã biên giới đáp ứng đủ tiêu chí về quy mô lớp học và diện tích đất quy hoạch.

Xã Sơn Kim 1 nằm ở phía Tây Hà Tĩnh, đường biên dài 44 km giáp Lào, diện tích tự nhiên hơn 223 km², dân số gần 5.800 người. Địa hình hiểm trở, giao thông chia cắt, nhất là mùa mưa lũ, khiến việc đến trường của học sinh gặp nhiều trở ngại.

Sơn Kim 1 có hai cơ sở giáo dục chính: Trường Tiểu học Sơn Kim 1 (hai điểm trường) và Trường THCS Sơn Kim (một điểm trường) với tổng cộng 1.332 học sinh năm học 2024 - 2025, gồm 539 em tiểu học và 793 em THCS. Trong số này, 101 học sinh dân tộc thiểu số, sống ở vùng cao, điều kiện khó khăn. Cơ sở vật chất chưa đáp ứng đủ yêu cầu dạy và học, thiếu phòng học, khu bán trú và chưa thể triển khai chương trình học 2 buổi/ngày.

Dự báo giai đoạn 2026 - 2030, số lượng học sinh xã Sơn Kim 1 vẫn duy trì trên 1.100 em mỗi năm, với quy mô từ 38 - 40 lớp. Dù có xu hướng giảm nhẹ do biến động dân số, nhu cầu học tập vẫn lớn, nhất là trong bối cảnh chính sách giáo dục ngày càng ưu tiên vùng sâu, xa. Xuất phát từ thực tiễn này, UBND xã Sơn Kim 1 đã đề xuất xây dựng một trường phổ thông bán trú liên cấp tiểu học - THCS tại thôn Trưng.

Ông Phạm Anh Hào - Chủ tịch UBND xã Sơn Kim 1, khẳng định: “Nếu được phê duyệt, đây sẽ là trường bán trú liên cấp đầu tiên tại Sơn Kim 1, giúp giảm áp lực đi lại, nâng cao chất lượng giáo dục, đảm bảo học sinh học 2 buổi/ngày và góp phần nâng cao dân trí vùng biên”.

Ngoài Sơn Kim 1, các xã Sơn Kim 2, Hương Xuân, Hương Khê, Hương Bình, Sơn Hồng cũng được đề xuất đầu tư xây dựng hoặc nâng cấp hệ thống trường học nội trú, đáp ứng nhu cầu học tập trên địa bàn. Một số dự án còn gắn với việc tái sử dụng hạ tầng hiện có, như ở Sơn Kim 2 và Hương Bình, nhằm tránh lãng phí tài sản công và tối ưu hóa quỹ đất.

Tại Đồng Tháp, ông Lê Quang Trí - Giám đốc Sở GD&ĐT, cho biết, triển khai Thông báo kết luận số 81 của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư trường học tại các xã biên giới, tỉnh đã khảo sát và lập bảng nhu cầu từng trường. Theo đó, Đồng Tháp đề xuất xây dựng 14 trường tiểu học và THCS tại các xã biên giới đất liền, với tổng kinh phí dự kiến 233,76 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương 163,632 tỷ đồng, còn lại từ ngân sách địa phương.

Qua khảo sát, Đồng Tháp có hơn 50 km đường biên giới giáp Campuchia, với 6 xã biên giới và hơn 28 nghìn hộ dân. Dự kiến 14 trường sẽ phục vụ hơn 9.000 học sinh. Theo ông Lê Quang Trí, qua khảo sát, học sinh và phụ huynh không có nhu cầu học nội trú. Sở GD&ĐT đã rà soát, báo cáo Bộ GD&ĐT, đồng thời Bộ đã gửi văn bản cho Văn phòng Tổng Bí thư về vấn đề này.

Ảnh minh họa INT.

Tháo nút thắt quy hoạch

Tại xã Vũ Quang (Hà Tĩnh), Trường Tiểu học & THCS Vũ Quang chưa đủ điều kiện thành trường nội trú liên cấp do hạn chế diện tích đất và quy mô lớp học. Tuy nhiên, địa phương vẫn đề xuất cải tạo, nâng cấp cơ sở hiện có với mức đầu tư 22 tỷ đồng, phục vụ gần 500 học sinh, dự kiến hoàn thành vào cuối tháng 8/2026.

Hà Tĩnh hiện có 4 công trình đủ điều kiện khởi công năm 2025, gồm các trường tại Sơn Kim 1, Hương Khê, Hương Bình và Sơn Hồng. Đây là các dự án đã có mặt bằng, thuận lợi về quy hoạch và được chuẩn bị kỹ phương án đầu tư. Tuy nhiên, Sở GD&ĐT nêu một số khó khăn, như dân cư thưa, địa hình đồi núi, tốc độ tăng dân số tự nhiên chậm, nhiều xã chưa đạt tiêu chuẩn về quy mô lớp học và diện tích đất tối thiểu 5 - 10ha theo Văn bản số 4408/BGDĐT-KHTC ngày 29/7/2025 của Bộ GD&ĐT.

“Việc điều chỉnh, bổ sung quy hoạch sử dụng đất gặp khó do chỉ tiêu chưa phân bổ về cấp xã. Thời gian khảo sát ngắn, thiếu cán bộ chuyên môn về xây dựng và giáo dục, ảnh hưởng đến tiến độ báo cáo. Một số xã chưa tính toán đầy đủ tổng mức đầu tư, thiếu chi phí đền bù, tư vấn, dự phòng và quản lý dự án, khiến bố trí vốn gặp nhiều bất cập”, ông Nguyễn Hồng Cường - Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Tĩnh, thông tin.

Trước thực trạng này, Sở GD&ĐT Hà Tĩnh kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành phối hợp với địa phương khảo sát chi tiết về quỹ đất, tiến độ triển khai và tổng mức đầu tư. Đồng thời, đề xuất Bộ GD&ĐT xem xét điều chỉnh một số tiêu chí phù hợp điều kiện thực tế tại các xã biên giới, như giảm diện tích đất tối thiểu, điều chỉnh quy mô lớp học và cho phép sử dụng quy hoạch trường học hướng tới tương lai.

Bên cạnh đó, Đồng Tháp sẽ xây dựng một số hạng mục tại 14 trường học biên giới để học sinh có thể tham gia học bán trú. Sở GD&ĐT tiếp tục hoàn thiện các quy định, bảo đảm học sinh vùng biên được thụ hưởng chính sách phù hợp, đồng thời bố trí giáo viên hợp lý, bảo đảm ngân sách duy trì hoạt động và chế độ cho giáo viên trong điều kiện mới.

Hồ Phương - Quốc Ngữ