Xe an toàn và những trường hợp khẩn cấp trên đường đua F1

Ở bất kỳ chặng đua nào của F1 Grand Prix, một chiếc xe đặc biệt có thể xuất hiện bất cứ lúc nào. Đó là xe an toàn. Cái tên nói lên tất cả, khi nó xuất hiện là thời điểm đường đua được đặt trong tình trạng báo động về độ an toàn. Toàn bộ tay đua và nhân viên phải duy trì hoạt động theo quy định rõ ràng.

Xe an toàn tại F1 Hungary năm 2016. Ảnh: Sutton Images.

Khi nào xe an toàn xuất hiện

Theo quy định, xe an toàn (safety car) có thể xuất hiện ở bất cứ thời điểm nào trong cuộc đua. Tuy nhiên, sự xuất hiện của nó cũng có quy định rõ ràng. Người duy nhất được quyền quyết định việc điều chiếc xe này vào hay ra khỏi đường đua là giám đốc cuộc đua. Đây là người chịu mọi trách nhiệm về vận hành và đảm bảo chặng đua diễn ra suôn sẻ.

Khi nó xuất hiện, đồng nghĩa chặng đua đang đối mặt nguy cơ mất an toàn, ví dụ sau một tai nạn hoặc điều kiện đường đua không đảm bảo (mưa lớn, đọng nước...). Nhiệm vụ của xe an toàn là đảm bảo tốc độ cuộc đua được khống chế.

Các thông tin qua hệ thống liên lạc của ban tổ chức cũng như từng đội đua được duy trì trước và trong thời gian xe an toàn xuất hiện. Trong thời gian trên đường đua, đèn màu cam (mang nghĩa cảnh báo) trên nóc chiếc safety care được bật. Cờ màu vàng và bảng "SC" (SC: Safety Car - Xe an toàn) xuất hiện ở vạch đích.

Khi tình hình được kiểm soát, đèn cảnh báo không còn xuất hiện nhưng xe an toàn vẫn đi thêm một vòng nữa, trước khi đi vào pit (đặt ở cuối đường đua). Trật tự vẫn phải được duy trì cho tới khi vòng đua kết thúc. Cuộc đua trở lại bình thường khi các tay đua vượt qua vạch xuất phát.

Xe an toàn dẫn đầu đoàn đua tại Monaco năm 2016. Ảnh: Sutton Images.

Các quy định liên quan

Xe an toàn xuất hiện lần đầu năm 1973, theo Formula1. Một số thông tin khác cho rằng nó đã có từ 1911 tại Indianapolis 500. Tuy nhiên, nó không được sử dụng mà chỉ ở đó như một cách khiến khán giả theo dõi cảm thấy an toàn hơn.

Năm 1992, FIA thiết lập các hướng dẫn cũng như quy định rõ ràng về việc sử dụng xe an toàn trong F1. Việc đảm bảo an toàn được ưu tiên hơn là trình diễn.

Khi xe an toàn xuất hiện, đường đua được kích hoạt chế độ chạy an toàn với ba quy định cơ bản, gồm các xe giảm tốc độ, xe an toàn luôn dẫn đầu và không xe nào được vượt đối thủ. Các vòng đua được tính bình thường.

Thời gian và quãng đường đua vẫn được tính bình thường. Một số lần, xe an toàn dẫn đầu đoàn cho tới khi chặng đua kết thúc. Lịch sử F1 ghi nhận 8 lần như vậy.

Các tay đua có thể vào pit bất cứ lúc nào trong giai đoạn đua an toàn này. Tuy nhiên, chúng phải đảm bảo tuân thủ giới hạn tốc độ khi quay trở lại đường đua.

Những quy định về giới hạn tốc độ và cấm vượt đôi khi khiến những lợi thế về khoảng cách giữa các tay đua bị mất đi, đặc biệt là người đang dẫn đầu, vốn phải vất vả để có được thành tích đó. Tuy nhiên, nó không là gì nếu xét tới tiêu chí an toàn cho toàn bộ đường đua.

"Tất nhiên, đôi khi khá khó chịu vì lái xe phía sau chiếc xe an toàn trong một vài vòng. Song, chúng tôi không phàn nàn vì nó đảm bảo sự an toàn cho tất cả chúng ta", Mark Webber, tay đua của đội Williams chia sẻ, theo F1 Scarlet.

Theo Bernd Maylander, người lái xe an toàn kể từ năm 2000, việc xe an toàn xuất hiện có thể ảnh hưởng lớn tới kết quả cuộc thi. Các đội được quyền tính toán để xe đua của mình vào pit ở thời điểm thích hợp, và nó sẽ giúp rút ngắn khoảng cách đáng kể với những đối thủ dẫn trước. "Nó cũng làm tăng sự phấn khích cho khán giả", Bernd chia sẻ trên trang chủ F1.

10 tai nạn đáng quên trên đường đua F1 Michael Schumacher và Lewis Hamilton cùng xuất hiện trong top 10 pha tai nạn đáng quên trên đường đua F1.

Đỗ Hải