Xe điện nguy cơ mất an toàn khi giảm tốc ở chế độ 1 bàn đạp

Hàng nghìn chiếc ôtô điện ở Mỹ hiện tiềm ẩn một vấn đề nghiêm trọng về an toàn, đó là đèn phanh có thể không sáng khi xe dừng lại ở chế độ vận hành 1 bàn đạp (one-pedal driving). Đây là một cài đặt của hệ thống phanh tái sinh năng lượng (regenerative braking) trên xe điện. Hệ thống này có tác dụng giảm tốc cho ôtô điện khi xe đang chạy theo trớn hoặc phanh đồng thời thu hồi năng lượng và truyền ngược trở lại để sạc pin.

Xe điện ở chế độ vận hành 1 bàn đạp, có thể nhanh chóng giảm tốc độ và thậm chí dừng hẳn mà người lái không cần phải đạp vào chân phanh vật lý. Với chế độ này, khi người lái nhấn vào bàn đạp ga, xe điện sẽ chạy nhanh hơn, giống như ô tô thông thường. Khi người lái nới lỏng chân ga, dù chỉ một chút, xe điện sẽ bắt đầu giảm tốc độ nhanh như việc đạp vào chân phanh trên ôtô thông thường. Nhiều người lái sẽ duy trì một lực nhẹ trên bàn đạp ga ngay cả khi họ đang giảm tốc độ, giúp quá trình chuyển đổi giữa tăng và giảm tốc mượt mà hơn.

Xe điện nguy cơ mất an toàn khi giảm tốc ở chế độ vận hành 1 bàn đạp.

Sau khi đánh giá hơn chục chiếc ôtô điện, tạp chí Consumer Reports phát hiện đèn phanh trên một số xe Hyundai, Kia và Genesis không sáng khi giảm tốc ở chế độ vận hành 1 bàn đạp, trừ khi người lái nhấc chân hoàn toàn khỏi bàn đạp ga. Điều này có nghĩa là các phương tiện đi sau có thể không được cảnh báo là xe phía trước đang giảm tốc độ nhanh chóng. Những chiếc ô tô điện khác mà Consumer Reports thử nghiệm có bật đèn phanh khi giảm tốc ở chế độ vận hành 1 bàn đạp, chứng tỏ có công nghệ tồn tại để tránh gây nhầm lẫn cho tài xế đi phía sau.

“Rất khó để đánh giá xem xe phía trước đang giảm tốc độ nhanh như thế nào nếu không có tín hiệu trực quan từ đèn phanh. Việc thiếu sự hỗ trợ trực quan đó trên một số ôtô điện có thể dẫn đến những tình huống nguy hiểm tiềm ẩn nếu xe phía sau không duy trì được khoảng cách nhất quán", bà Jennifer Stockburger, Giám đốc điều hành tại Trung tâm thử nghiệm ôtô của Consumer Reports, cho biết.

Tạp chí Consumer Reports lần đầu tiên phát hiện ra vấn đề này trên chiếc ôtô điện BMW i3 vào năm 2014. Vấn đề này lại xuất hiện gần đây trong video của kênh YouTube có tên Technology Connections. Đoạn video thu hút hơn 2 triệu lượt xem này cho thấy chiếc Hyundai Ioniq 5 2022 có thể dừng nhanh chóng và gần như hoàn toàn ở chế độ vận hành 1 bàn đạp i-Pedal nhưng đèn phanh không sáng. Đèn phanh chỉ bật lên khi người lái nhấc hẳn chân khỏi bàn đạp ga. Nếu người lái nhấn nhẹ lên bàn đạp ga trong quá trình giảm tốc độ, xe sẽ gần như dừng hẳn mà đèn phanh không bao giờ sáng.

Sau khi đoạn video này được lan truyền, tạp chí Consumer Reports đã thử nghiệm 24 chiếc ôtô điện khác nhau để xem đèn phanh có sáng hay không. Kết quả là có 5 mẫu xe điện không bật đèn phanh khi giảm tốc ở chế độ vận hành 1 bàn đạp, bao gồm Hyundai Ioniq 5 SEL AWD 2022, Genesis GV60 Advanced 2023, Genesis Electrified GV70 2023, Kia EV6 Wind AWD 2022 và Kia Niro EV Wind 2023.

Xe điện hạng sang của Mercedes-Benz cũng gặp vấn đề về phanh khi giảm tốc ở chế độ vận hành 1 bàn đạp Strong Recuperation

Trong khi đó, 4 chiếc xe điện của Mercedes-Benz là EQS 580 4Matic 2022, EQS SUV 450 4Matic 2023, EQE SUV 350 4Matic 2023 và EQE 350 4Matic 2023 lại gặp một vấn đề khác. Trong thử nghiệm của tạp chí Consumer Reports, ban đầu, khi người lái nhấc chân khỏi bàn đạp ga ở chế độ vận hành 1 bàn đạp (hay Strong Recuperation theo cách gọi của Mercedes-Benz), đèn phanh sẽ sáng lên. Tuy nhiên, khi tốc độ của xe giảm xuống chỉ còn 5 dặm/h (khoảng 8 km/h), tức là gần dừng hẳn, thì đèn phanh lại bất ngờ tắt. Đèn phanh tiếp tục "tắt ngúm" trong thời gian hơn 15 giây rồi tự động bật sáng trở lại.

"Vì sự an toàn, chúng tôi cho rằng đèn phanh của ôtô điện nên sáng khi xe đứng yên, như thể người lái đã đặt chân lên bàn đạp phanh. Điều này giúp những tài xế đang đến gần từ phía sau dễ nhận thấy chiếc xe hơn và biết rằng người lái xe có ý định đứng yên", ông Knizek đến từ Trung tâm thử nghiệm ô tô của Consumer Reports lên tiếng.

Phản hồi của các hãng

Sau khi Consumer Reports công bố những thông tin này, đại diện của Hyundai, Genesis và Kia Mỹ đã lên tiếng phản hồi. Cả 3 thương hiệu chung tập đoàn này đều hứa hẹn sẽ đánh giá vấn đề và tìm ra giải pháp khắc phục.

Hyundai và Genesis sau đó thông báo sẽ cập nhật logic đèn phanh trên xe điện của họ: “Sau khi điều tra thêm, chúng tôi sẽ khởi động một chiến dịch dịch vụ để cập nhật logic đèn phanh cho Hyundai Ioniq 5, Genesis Electrified G80, Genesis Electrified GV70 và Genesis GV60. Những chiếc xe mới được sản xuất cũng sẽ được thay đổi logic đèn phanh. Bất kể tín hiệu đầu vào của bàn đạp ga là gì, giờ đây đèn phanh sẽ bật khi tốc độ giảm tốc vượt quá 1,3 m/s2 (khoảng 0,13 G). Chiến dịch dịch vụ sẽ bắt đầu vào tháng 7, áp dụng cho khoảng 56.000 xe và được thực hiện miễn phí", ông Michael Stewart, Giám đốc quan hệ công chúng và truyền thông của Hyundai, nói.

Các chủ xe được khuyên là chỉ nên dùng hệ thống phanh tái tạo năng lượng ở Cấp độ 1 và 2, tránh Cấp độ 3 mạnh hơn hoặc cấp độ mạnh nhất là i-Pedal.

Trong quá trình chờ chiến dịch dịch vụ của Hyundai và Genesis khởi động, các chủ xe được khuyên là chỉ nên dùng hệ thống phanh tái tạo năng lượng ở Cấp độ 1 và 2, tránh Cấp độ 3 mạnh hơn hoặc cấp độ mạnh nhất là i-Pedal. Các kỹ sư của Consumer Reports cho biết ngay cả ở các cấp độ thấp hơn, không cho phép vận hành bằng một bàn đạp, người lái vẫn sẽ tận dụng được toàn bộ khả năng của hệ thống phanh tái tạo năng lượng. Nguyên nhân là bởi xe điện được thiết kế để sử dụng càng nhiều phanh tái tạo năng lượng càng tốt trước khi hệ thống tự động kết hợp với phanh ma sát truyền thống.

“Nếu người lái những chiếc xe điện thuộc diện bị ảnh hưởng sử dụng chế độ phanh tái tạo Cấp độ 3 hoặc i-Pedal, họ nên nhấc chân hoàn toàn khỏi bàn đạp ga khi giảm tốc độ để đảm bảo đèn phanh sáng và cảnh báo cho những người lái xe khác”, bà Stockburger cảnh báo. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khi làm như vậy, xe sẽ ngay lập tức giảm tốc độ khá nhanh.

Trong khi đó, bà Cathleen Decker, Trưởng nhóm truyền thông PR và sản phẩm của Mercedes-Benz, phản hồi với tạp chí Consumer Reports như sau: "Điều khiển đèn phanh không phải là một yếu tố thiết kế. Trang bị này hoạt động tuân thủ các quy định. Đèn phanh không bắt buộc phải sáng khi xe đứng yên và người lái không nhấn bàn đạp phanh".

Với các mẫu xe điện Mercedes-Benz kể trên, tạp chí Consumer Reports khuyến cáo người lái chỉ nên sử dụng chế độ No Recuperation và Normal Recuperation của hệ thống phanh tái tạo năng lượng để tránh vấn đề đèn phanh không sáng. "Nếu vẫn muốn sử dụng chế độ vận hành 1 bàn đạp Strong Recuperation, người lái nên đảm bảo họ tự mình nhấn và giữ bàn đạp phanh sau khi xe dừng lại”, ông Knizek đưa ra lời khuyên.

Thảo Nguyễn