Xe giường nằm: Quản chặt hay cấm?

Câu hỏi tưởng chừng đã cũ là “Có nên cấm xe giường nằm?” lại một lần nữa được đặt ra. Tuy nhiên, có một thực tế rằng, loại xe đặc biệt này đáp ứng được nhu cầu đi lại của nhiều người.

Cảnh sát giao thông (Công an thành phố Hà Nội) kiểm tra nồng độ cồn tài xế lái xe khách trước khi xuất bến tại Bến xe Mỹ Đình (phường Từ Liêm). Ảnh: Đình Hiếu

Thuận tiện và giá cả hợp lý

Trong 6 tháng gần đây, cả nước đã ghi nhận 5 vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến ô tô kinh doanh vận tải hành khách, cướp đi sinh mạng của 26 người và làm bị thương 46 người. Đáng chú ý, trong đó có đến 4 vụ tai nạn xảy ra với xe giường nằm.

Mới đây, vụ lật xe giường nằm xảy ra trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh do lái xe đi với tốc độ cao, mất lái, làm 10 người tử vong và 15 người bị thương. Vụ việc khiến dư luận đặt dấu hỏi lớn về mức độ an toàn của loại hình phương tiện này. Không ít ý kiến cho rằng, đã đến lúc phải cấm xe giường nằm để bảo đảm tính mạng cho hành khách.

Nhiều chuyên gia trong lĩnh vực giao thông vận tải nhận định, phần lớn xe giường nằm tại Việt Nam là sản phẩm của việc hoán cải từ xe khách ghế ngồi, chứ không phải xe được thiết kế giường nằm nguyên bản từ nhà sản xuất. Vì vậy, thiết kế của xe thường không đồng bộ với các tiêu chuẩn an toàn gốc. Trọng tâm xe cao, thân dài, quán tính lớn, dễ mất ổn định khi vào cua hoặc phanh gấp, đặc biệt nguy hiểm trên các tuyến đường đèo dốc, miền núi. Đây chính là nguyên nhân khiến xe giường nằm thường xuyên bị lật, rơi xuống vực hoặc mất lái khi di chuyển trên địa hình hiểm trở.

Ngoài ra, nhiều vụ tai nạn xảy ra vào khung giờ từ 0h30 đến 5h30 sáng. Đây cũng chính là thời điểm lái xe dễ rơi vào trạng thái mệt mỏi, buồn ngủ trong khi mật độ các phương tiện tham gia giao thông lại thấp khiến người lái xe có xu hướng chạy nhanh, vượt ẩu. Vậy nên, không ít ý kiến cho rằng, cần cấm xe giường nằm hoạt động trong khung giờ nói trên hoặc cấm hoàn toàn phương tiện này. Đây không phải lần đầu tiên những ý kiến như vậy được đưa ra. Từ nhiều năm trước, khi xe khách giường nằm mới xuất hiện và xảy ra một số vụ tai nạn, việc có nên duy trì loại hình phương tiện này hay không cũng đã được đưa ra “mổ xẻ”.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, xe giường nằm lâu nay vẫn là lựa chọn tối ưu cho hàng vạn hành khách. Với giá vé phải chăng, lịch trình linh hoạt, thường chạy vào ban đêm giúp tiết kiệm thời gian, loại xe này đang góp phần quan trọng vào việc đáp ứng nhu cầu đi lại trong bối cảnh hạ tầng đường sắt còn hạn chế, giá vé máy bay còn cao so với thu nhập của đa số người dân. Anh Nguyễn Văn Hùng, một sinh viên quê ở thành phố Vinh (tỉnh Nghệ An) chia sẻ: “Mỗi dịp nghỉ lễ, tôi đều về quê bằng xe giường nằm. Nếu đi tàu hoặc máy bay thì giá cao, chưa kể vé thường hết sớm. Xe giường nằm thuận tiện, bến gần nhà, giá cả lại hợp lý”.

Theo thống kê, cả nước hiện có 15.283 xe giường nằm đang lưu hành, chiếm gần 10% tổng số xe khách. Cấm loại xe này đồng nghĩa với việc loại bỏ phương tiện di chuyển chủ lực của không ít người lao động, sinh viên hay những nhóm đối tượng rất cần sự tiện nghi, giảm bớt sự mệt mỏi và ảnh hưởng đến sức khỏe khi phải di chuyển đường dài.

Cần siết chặt quản lý

Trước làn sóng tranh luận, nhiều chuyên gia, doanh nghiệp đã khẳng định, nguyên nhân gây ra các vụ tai nạn không nằm ở phương tiện mà chủ yếu ở con người và khâu quản lý. Theo Chủ tịch Hiệp hội Vận tải thành phố Hà Nội Đỗ Văn Bằng, thống kê cho thấy, 97% vụ tai nạn giao thông là do lỗi của người điều khiển. Xe giường nằm nếu được kiểm định chất lượng tiêu chuẩn đầy đủ, vận hành đúng quy định và người lái xe có đủ sức khỏe, năng lực, ý thức, tuân thủ về tốc độ, thời gian làm việc… chắc chắn sẽ không để xảy ra các vụ tai nạn đáng tiếc như trong thời gian gần đây.

Do đó, ông Đỗ Văn Bằng cho rằng, điều cần làm lúc này là siết chặt toàn bộ chuỗi giám sát, từ việc cấp phép xe, kiểm định chất lượng phương tiện đến quản lý thời gian làm việc của lái xe, giám sát tốc độ, hành trình… Doanh nghiệp vận tải cần đầu tư mạnh vào công nghệ giám sát, tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật, đồng thời chú trọng vào đào tạo, đạo đức và sức khỏe lái xe.

Ở góc độ người dân, chị Võ Thu, quê ở tỉnh Hà Tĩnh và hiện sinh sống, làm việc tại Hà Nội, chia sẻ: “Tôi đang mang thai nên mỗi lần về quê không thể ngồi suốt 7-8 tiếng. Xe giường nằm là lựa chọn gần như duy nhất trong hoàn cảnh này. Cần siết chặt kiểm định chất lượng xe, đào tạo lái xe, xử phạt thật nghiêm những hành vi nhồi nhét khách, chạy ẩu, sử dụng chất kích thích… Không thể cấm một loại hình phương tiện chỉ vì sai phạm của một số người”.

Việc cấm xe giường nằm cần các cơ quan quản lý nhà nước nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định. Nhưng hơn bao giờ hết, việc quản lý phương tiện, giám sát hành trình, đào tạo lái xe và kiểm định chất lượng xe luôn cần các cơ quan quản lý quan tâm để bảo đảm việc di chuyển an toàn của các loại phương tiện. Khi cơ quan chức năng quản lý tốt, doanh nghiệp có trách nhiệm, lái xe làm việc nghiêm túc và người dân có ý thức thì hành trình trên những chiếc xe giường nằm sẽ không còn là nỗi ám ảnh mà thực sự là lựa chọn an tâm cho hàng nghìn người mỗi ngày.

Thu Trang