Xe máy leo lề, đi ngược chiều 'căn bệnh giao thông' khó chữa ở TP.HCM?

Ghi nhận của PV VTC News, vào giờ cao điểm sáng và chiều, trên các tuyến đường thường xuyên ùn tắc như Tôn Đức Thắng, Trường Chinh, Phạm Ngọc Thạch, Nguyễn Bỉnh Khiêm…,không khó bắt gặp cảnh hàng loạt xe máy bất chấp quy định, lao lên vỉa hè để tìm lối thoát. Nhiều đoạn vỉa hè bong tróc gạch lát do bánh xe chèn ép, biến nơi dành cho người đi bộ thành “làn đường tạm thời”.

Dòng xe máy nối đuôi nhau leo vỉa hè trên đường Hoàng Diệu trong giờ cao điểm.

Khoảng 17h hằng ngày, trên đường Trường Chinh (đoạn qua phường Tân Sơn), dòng xe ken đặc, nhích từng mét. Nhiều người đi xe máy sốt ruột lao lên vỉa hè, nối đuôi nhau chạy sát tường nhà dân để vượt ùn tắc. “Đi bộ mà thấy xe máy chạy tràn lên vỉa hè thế này thì thật sự nguy hiểm, nhiều lúc tôi phải dừng lại nép vào cửa nhà chứ không dám đi tiếp”, bà Nguyễn Thị Thu Hương (52 tuổi, ngụ TP.HCM) chia sẻ.

Bất chấp nguy cơ tai nạn, nhiều tài xế vẫn thản nhiên leo vỉa hè gây bức xúc cho người tham gia giao thông.

Trên đường Tôn Đức Thắng (đoạn trước khách sạn Le Meridien Sài Gòn), ngoài cảnh xe máy leo lề, nhiều ô tô cũng tùy tiện dừng đỗ trên vỉa hè. Điều này khiến phần vỉa hè vốn chật hẹp càng bị chiếm dụng, buộc người đi bộ phải bước xuống lòng đường. “Mỗi chiều tan tầm, đoạn này rất căng thẳng, ô tô đỗ thành hàng dài, xe máy leo lề chạy như đường riêng, còn người đi bộ thì chẳng còn chỗ để đi”, anh Lê Hoàng Minh (30 tuổi, nhân viên văn phòng) bức xúc.

Người dân bức xúc vì khu vực trước khách sạn Le Meridien Sài Gòn bị biến thành điểm dừng, đỗ xe.

Tình trạng xe đi ngược chiều thường xuyên diễn ra tại các hẻm nối ra đường lớn. Một số người cho rằng chạy ngược vài chục mét sẽ tiết kiệm thời gian, tránh phải vòng xa, nhưng thực tế lại tạo ra nhiều tình huống đối đầu, buộc người đi đúng chiều phải lách tránh, tiềm ẩn nguy cơ va chạm. Nhiều đoạn hẻm nhỏ trở nên hỗn loạn khi xe từ hai hướng chen chúc trên lối đi vốn chỉ đủ cho một làn phương tiện.

Tài xế thản nhiên chạy ngược chiều trên đường Nguyễn Siêu (phường Sài Gòn).

Không chỉ leo lề hay đi ngược chiều, thói quen vượt đèn đỏ cũng đang trở thành “căn bệnh giao thông” khó chữa. Tại một số ngã tư trung tâm, ngay khi tín hiệu đèn xanh vừa bật, nhiều xe đã vội tăng ga băng qua. Chỉ một giây thiếu quan sát, nguy cơ va chạm với dòng phương tiện cắt ngang có thể xảy ra ngay.

Áp lực hạ tầng giao thông là nguyên nhân chính khiến vi phạm tái diễn. TP.HCM hiện có hơn 8 triệu xe máy lưu thông mỗi ngày, trong khi nhiều tuyến đường trọng điểm thường xuyên quá tải. Khi kẹt xe kéo dài hàng chục phút, không ít người chọn cách “lách luật” để rút ngắn vài phút, nhưng thói quen này vô tình tạo ra vòng luẩn quẩn: càng nhiều người vi phạm, giao thông càng hỗn loạn, còn người đi đúng luật lại chịu thiệt.

Vào giờ cao điểm, không khó để bắt gặp tài xế xe máy leo lề, chạy ngược chiều trên đường.

Lực lượng chức năng nhiều lần tuần tra, chốt chặn để xử lý. Từ khi Nghị định 168/2024/NĐ-CP có hiệu lực, hàng trăm nghìn trường hợp vi phạm đã bị xử phạt, nhiều giấy phép lái xe bị tước, hàng chục nghìn phương tiện bị tạm giữ. Tuy nhiên, khi lực lượng vắng mặt, vi phạm lại tái diễn. Tâm lý “né chốt” khiến việc lập lại trật tự giao thông càng thêm khó khăn.

Đáng chú ý, các hành vi vi phạm thường lan theo hiệu ứng đám đông. Một xe leo lề lập tức kéo theo nhiều xe khác nối đuôi, một người vượt đèn đỏ dễ khiến cả nhóm phía sau hùa theo. Tâm lý “ai cũng làm, nếu không làm thì chịu thiệt” dần hình thành thói quen xấu, đi ngược nỗ lực xây dựng môi trường giao thông văn minh.

Leo lề, chạy ngược chiều trên vỉa hè trở thành "căn bệnh giao thông khó chữa".

Các chuyên gia cho rằng giải pháp căn cơ là nâng cao ý thức của từng người tham gia giao thông. Dù hạ tầng còn hạn chế, nhưng nếu mọi người tuân thủ quy định, đi đúng phần đường, không chen lấn, áp lực cũng sẽ giảm đáng kể. Song song đó, cần đẩy mạnh các biện pháp công nghệ như phạt nguội qua camera, giám sát tự động tại các giao lộ lớn, kết hợp truyền thông để thay đổi hành vi.

Thực tế, những vụ tai nạn do đi ngược chiều, vượt đèn đỏ không còn xa lạ. Dù chỉ là va chạm nhỏ hay hậu quả nghiêm trọng, tất cả đều bắt nguồn từ sự nóng vội, vài phút chờ đèn, vài chục mét đường vòng. Đó là cái giá quá lớn cho sự thiếu kiên nhẫn.

Thực trạng xe máy leo lề, đi ngược chiều, vượt đèn đỏ ở TP.HCM không mới nhưng luôn gây nhức nhối. Nó vừa phản ánh áp lực hạ tầng giao thông của đô thị hơn 10 triệu dân, vừa cho thấy thách thức lớn trong việc xây dựng ý thức chấp hành luật. Chỉ khi mỗi người tự giác thay đổi, song hành cùng sự giám sát và xử phạt quyết liệt từ cơ quan chức năng, giao thông thành phố mới dần bớt hỗn loạn, hướng tới văn minh và an toàn hơn.