'Xe tải quái vật', vũ khí mới trong cuộc chiến băng đảng ở Mexico

Cấp độ mới của “xe tải quái vật”

Tại Mỹ, một số chủ xe tải (hoặc bán tải) rất thích độ lại “chiến mã” của họ với bánh xe quá khổ, bộ giảm xóc hạng nặng và hệ thống ống xả hầm hố, biến chúng thành những chiếc “xe tải quái vật”. Và rồi, họ kiêu hãnh mang chúng đi thể hiện ở các sự kiện dành cho dân mê xe, chẳng hạn như đua xe vượt địa hình bùn lầy. Nhưng ở bên kia biên giới, mọi thứ hơi khác một chút.

Cảnh sát Mexico đang chuẩn bị phá hủy một “xe tải quái vật” tịch thu được - Ảnh: New York Post

Tại Mexico, các băng đảng ma túy đang đưa khái niệm “xe tải quái vật” lên một cấp độ đáng sợ hơn nhiều so với những cuộc đua đậm tính thể thao bên Mỹ. Chúng trang bị thêm cho chiếc xe tải/bán tải phổ thông các thanh dầm thép chuyên để húc đối thủ (kiểu như vũ khí công thành thời trung cổ), gia cố quanh xe những tấm thép dày 10 cm và thậm chí, gắn thêm cả tháp pháo để bố trí súng máy.

Một số nhóm tội phạm đáng sợ nhất của Mexico, bao gồm Jalisco New Generation Cartel, đang sử dụng các phương tiện khiếp đảm này trong các cuộc đấu súng gay cấn với cảnh sát. Các băng đảng khác, như Gulf Cartel và Northeast Cartel, thì sử dụng xe tải bọc thép để chiến đấu với nhau.

Lực lượng an ninh Mexico gọi những phương tiện này là monstruos (quái vật), nhưng chúng còn được gọi là rinocerontes (tê giác) và narcotanques (xe tăng ma túy). Các băng đảng trang trí bên ngoài xe bằng tên viết tắt của chúng hoặc sử dụng các kiểu ngụy trang mới nhất, đôi khi khiến chúng rất khó phân biệt với các phương tiện quân sự chính quy.

Nội thất của những chiếc xe lớn cũng khá hào nhoáng, có ghế trước với dãy nút bấm và đèn chiếu sáng giống như buồng lái máy bay, ghế ngồi bằng kim loại để các tay súng có thể tựa súng trường và nhắm bắn qua các lỗ châu mai, ở giữa là một cửa sập tương tự như cửa xe tăng.

Lăng kính phản chiếu cuộc chiến băng đảng

Khi ngày càng có nhiều “xe tải quái vật” lăn bánh trên đường phố ở các thị trấn và thành phố bạo lực của Mexico, những chiếc xe gây khiếp đảm ấy cũng trở thành lăng kính để xem diễn biến của cuộc chiến ma túy đẫm máu ở đất nước này.

Jorge Septien, một chuyên gia về đạn đạo và vũ khí tại thủ đô Mexico City, cho biết: “Sự lan rộng của những con quái vật khổng lồ này là bằng chứng rõ ràng hơn cho thấy các băng đảng sẽ làm mọi cách để “cố gắng thực thi các biện pháp bạo lực nhằm khẳng định sự thống trị của chúng trước các băng nhóm thù địch và chống lại chính quyền”.

Một số xe tải quái vật, như của băng Jalisco New Generation, còn có cả tháp pháo và trông chẳng khác xe thiết giáp của quân đội - Ảnh: Bloomberg

Theo Romain Le Cour, nhà phân tích an ninh tại tổ chức “Sáng kiến Toàn cầu chống tội phạm xuyên quốc gia” có trụ sở ở Geneva (Thụy Sĩ), những chiếc xe tải bọc thép là một trong những cải tiến rõ ràng và đáng sợ trong kho vũ khí sát thương mà các băng đảng ma túy quyền lực nhất của Mexico sử dụng.

Các vũ khí khác bao gồm súng trường bắn tỉa Barrett xuyên thép, súng phóng lựu chống tăng (RPG) có khả năng bắn hạ máy bay trực thăng vũ trang, máy bay không người lái được gắn chất nổ điều khiển từ xa và mìn chống phương tiện cơ giới – thứ được sử dụng trong một cuộc tấn công vào tháng trước ở thành phố Jalisco khiến 6 người chết.

Ông Le Cour cho biết: “Những xe tải quái vật, với khả năng gây khiếp đảm trên các con phố, là cách để gửi thông điệp, ‘bọn tao cầm đầu vùng đất này và bọn tao muốn mọi người thấy điều đó’. Đây là câu chuyện về những nhóm gangster tìm cách mô phỏng các lực lượng đặc nhiệm hoặc biệt kích của quân đội về trang bị vũ khí, cách huấn luyện, và hình thức tác chiến”.

Bóng dáng lính biệt kích thải hồi

Mặc dù những chiếc “xe tải quái vật” được cho là đã xuất hiện ở Mexico từ hơn một thập kỷ trước, nhưng chúng dường như đang nhân lên và ngày càng tinh vi hơn, giống như cách mà những chiếc tàu ngầm ma túy do các nhóm tội phạm Nam Mỹ chế tạo để vận chuyển ma túy vượt đại dương tới châu Âu.

Sự phát triển của những chiếc xe tải bọc thép đã theo dòng chảy của những người lính tinh nhuệ vào các băng đảng, bắt đầu với việc tuyển dụng các thành viên biến chất của lực lượng biệt kích Mexico vào những năm 1990 vào một hoạt động bán quân sự, một hoạt động mà từ đó đã cho ra đời băng đảng Zetas khét tiếng.

Từ vũ khí họ sử dụng cho đến phương tiện họ lái, sự tham gia của các thành viên của các đơn vị quân đội chuyên trách trong các tổ chức tội phạm đã khiến các nhóm này ganh đua và cạnh tranh dữ dội về khả năng tác chiến với các lực lượng chấp pháp tinh nhuệ của đất nước.

Với nhà chức trách Mexico, việc bắt giữ các xe tải bọc thép giúp làm sáng tỏ các khu vực nơi hoạt động của các băng đảng đang phát triển hoặc hồi sinh, như ở các bang Michoacán và Jalisco, trên bờ biển Thái Bình Dương của Mexico hoặc dọc theo biên giới với Mỹ.

Vào tháng 6 năm nay, Văn phòng Tổng chưởng lý liên bang ở bang Tamaulipas, đối diện với Texas (Mỹ), thông báo rằng họ đã bắt giữ và phá hủy 14 “xe tải quái vật”, sau khi đã phá hủy 11 phương tiện tương tự khác vào tháng Hai.

Văn phòng công tố bang ở Tamaulipas, trong một tuyên bố vào cuối năm ngoái, đã phát đi những cảnh báo về “mối nguy hiểm đối với sự an toàn của cộng đồng” gây ra bởi các phương tiện cơ giới cải tiến, mà các nhóm tội phạm thường sử dụng để bảo vệ các hoạt động phi pháp của chúng, đặc biệt là gần biên giới.

Chỉ riêng ở Tamaulipas, hơn 260 xe tải bọc thép đã bị chính quyền phá hủy kể từ năm 2019 đến nay. Dù việc cung cấp một con số ở tầm quốc gia rất khó vì nhiều cơ quan liên bang và tiểu bang tịch thu và tiêu hủy chúng mà không báo cáo, vẫn có thể ước đoán rằng có hàng nghìn phương tiện bọc thép như vậy được các nhóm tội phạm ma túy sử dụng trên khắp Mexico.

Mạnh, nhưng không phải vũ khí tối thượng

Việc lắp ráp các “xe tải quái vật”, thường diễn ra ở các xưởng cơ khí tại nông thôn, dựa trên các kỹ năng nổi tiếng của các thợ máy do băng đảng tuyển dụng, những người từ lâu đã tập trung vào việc mài giũa kỹ năng hoán cải các loại ô tô để vận chuyển ma túy qua biên giới.

Theo các chuyên gia an ninh, việc bọc thép cho một chiếc xe tải với những thứ cơ bản như thép tấm mất từ 60 đến 70 ngày, công việc đòi hỏi 5 đến 6 thợ hàn và thợ cơ khí, đồng thời tiêu tốn khoảng 2 triệu peso, tương đương khoảng 117.000 USD. Các tính năng bổ sung như tháp pháo, lốp xe chống đạn và thanh dầm công phá sẽ còn khiến chi phí đội lên nhiều hơn nữa.

Những chiếc “xe tải quái vật” cũng có hạn chế là quá nặng nề và khá dễ hỏng hóc - Ảnh: New York Times

Mặc dù bọc thép cho phương tiện cơ giới mà không có giấy phép là một tội có thể bị phạt tới 15 năm tù tại Mexico, nhưng luật pháp đã làm rất ít để ngăn chặn quá trình sản xuất mạnh mẽ của họ. Trong “Tạp chí Chiến tranh quy mô nhỏ”, một ấn phẩm của Mỹ tập trung vào xung đột nội bộ, một phân tích cho biết "những phương tiện bọc thép như vậy vượt xa vũ khí tiêu chuẩn của cảnh sát Mexico”.

Những chiếc xe tải này thường được chế tạo từ những chiếc xe bán tải tiêu chuẩn, chẳng hạn những loại xe phổ thông như Ford Lobo (tương đương Ford F-150 tại Mỹ) hay Ford Raptor. Nhưng phân tích cũng ghi nhận việc các băng đảng sử dụng cả các "biến thể xe tải thực sự" (chẳng hạn như xe ben hoặc xe tải hạng nặng) được bọc thép cực dày. Thứ này vì thế miễn nhiễm với tất cả vũ khí chống phương tiện cơ giới do lực lượng cảnh sát Mexico sở hữu.

Trong cuộc chạy đua vũ trang giữa các băng đảng và lực lượng chấp pháp Mexico, một số binh sĩ nước này đang chuyển hướng, mang theo các bệ phóng tên lửa vác vai có khả năng phá hủy các xe tải bọc thép, trong những chiến dịch truy quét.

Dù sở hữu danh tiếng đáng sợ, “xe tải quái vật” cũng có nhược điểm. Không giống như những chiếc bán tải Toyota Hilux di chuyển nhanh và linh hoạt gắn súng máy được sử dụng bởi các nhóm vũ trang ở nhiều nơi trên thế giới, những “xe tải quái vật” tại Mexico gắn đầy các tấm thép nặng đã trở nên chậm chạp và khó điều khiển, đặc biệt trong môi trường đô thị.

Nguyễn Khánh