Xe tự lái hoàn toàn mới cần cấp phép: Đề xuất gỡ rào thủ tục cho hàng triệu ô tô

Xe tự động hóa toàn bộ mới cần cấp phép hoạt động

Bộ Công an vừa đề xuất sửa đổi, bổ sung khoản 4 Điều 34 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, theo hướng chỉ coi xe cơ giới tự động hóa toàn bộ việc điều khiển, xác định lộ trình và xử lý tình huống khi tham gia giao thông là phương tiện giao thông thông minh.

Theo đề xuất của Bộ Công an, xe tự lái cấp độ 1, 2, 3 không được coi là phương tiện giao thông thông minh và không cần phải cấp phép hoạt động (ảnh minh họa).

Như vậy, xe cơ giới tự động một phần sẽ không còn nằm trong nhóm này và không phải xin cấp phép hoạt động như hiện nay.

Cơ quan soạn thảo lý giải: Theo Thông tư 53/2024/TT-BGTVT và Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 09:2024/BGTVT, phương tiện thông minh hiện được chia thành 5 cấp độ (theo tiêu chuẩn quốc tế ISO/SAE PAS 22736:2021).

Trong đó, cấp độ 1-3 chỉ hỗ trợ một phần cho người lái (như giữ làn, giữ khoảng cách, phanh khẩn cấp, cảnh báo va chạm, hỗ trợ đỗ xe…). Các tính năng này giúp tăng an toàn nhưng vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào sự kiểm soát của tài xế.

Hiện tại, nhiều dòng xe con tầm trung, cao cấp tại Việt Nam đã được trang bị tính năng tự động ở mức 1-2, thậm chí 3. Nếu giữ quy định hiện hành, toàn bộ xe này sẽ bị xếp vào nhóm phương tiện thông minh và phải cấp phép hoạt động, gây gánh nặng không cần thiết cho chủ xe và doanh nghiệp.

Trong khi đó, các xe cấp độ 4-5 (tự động hóa toàn bộ) mới thật sự cần kiểm soát chặt chẽ, bởi trên thế giới, việc triển khai vẫn chỉ ở giai đoạn thí điểm tại một số khu vực của Trung Quốc hay Mỹ, châu Âu, và vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro an toàn.

"Trong bối cảnh giao thông tại Việt Nam, chỉ xe tự động hoàn toàn mới cần cấp phép hoạt động. Việc sửa quy định sẽ giảm gánh nặng thủ tục, đồng thời phù hợp với thực tiễn", Bộ Công an khẳng định.

Giảm gánh nặng thủ tục cho người dân

Theo các chuyên gia, việc quy định xe tự lái hoàn toàn (cấp độ 4, 5) mới cần phải cấp phép hoạt động là phù hợp thực tiễn, tạo thuận lợi cho người dân cũng như doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô (ảnh minh họa).

TS Khương Kim Tạo, nguyên Phó Chánh văn phòng Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, đề xuất sửa đổi của Bộ Công an là phù hợp với thực tiễn. Hiện nay, nhiều dòng xe phổ thông lẫn cao cấp tại Việt Nam đã được trang bị các tính năng hỗ trợ người lái nâng cao, tương ứng cấp độ 1, 2 của xe tự lái, và đang được sử dụng rộng rãi.

Đơn cử như tính năng kiểm soát hành trình thích ứng, hỗ trợ giữ làn, đỗ xe tự động hay phanh khẩn cấp - có mặt trên các mẫu Ford Focus 2016, Ford Ranger 2016, Mazda CX-5 2018, Mazda3 2019.

Từ năm 2020, nhiều hãng cũng đồng loạt trang bị gói an toàn tiên tiến: Honda CRV (Honda Sensing), Toyota Corolla Cross (Toyota Safety Sense), Mitsubishi Outlander (e-Assist), Kia Sorento (ADAS) hay Hyundai SantaFe (SmartSense).

Một chuyên gia giao thông khác nhận định, nếu yêu cầu cấp phép hoạt động đối với các xe ở cấp độ này sẽ gây khó khăn cho người dân, làm tăng chi phí thủ tục, đồng thời ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu ô tô và cả sự phát triển ngành công nghiệp ô tô.

Đồng quan điểm, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc, Giám đốc Chương trình đào tạo kỹ thuật ô tô, Trường ĐH Bách khoa Hà Nội cho rằng, định nghĩa "phương tiện giao thông thông minh" theo đề xuất mới có thể hiểu là xe tự lái hoàn toàn. Vì vậy, việc gọi trực diện là "xe tự lái hoàn toàn" sẽ dễ hiểu và dễ triển khai hơn.

Ông Phúc cũng nhấn mạnh, tại nhiều quốc gia, xe tự lái toàn phần đều phải được cấp phép, thử nghiệm trước khi tham gia giao thông, đồng thời bị giới hạn tuyến đường và phạm vi hoạt động nhằm đảm bảo an toàn.

Yến Chi