Xem xét rút lễ giỗ bà Phi Yến ra khỏi danh mục di sản quốc gia

Theo đó, văn bản số 3176/VPCP-KGVX của Văn phòng Chính phủ truyền đạt ý kiến của Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam: Giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Hội đồng Di sản văn quốc gia và các cơ quan liên quan xem xét, xử lý kiến nghị của Hội đồng trị sự Nguyễn Phước tộc Việt Nam theo thẩm quyền và quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Lễ giỗ bà Phi Yến ở Côn Đảo

Trước đó, Hội đồng Nguyễn Phước tộc Việt Nam đã có đơn kiến nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hủy bỏ hoặc thu hồi ngay quyết định công nhận lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến ở Côn Đảo là di sản phi vật thể quốc gia.

Theo Hội đồng Nguyễn Phước tộc Việt Nam, quyết định công nhận di sản không chỉ gây băn khoăn trong dư luận, giới nghiên cứu lịch sử, văn hóa trên phương diện chuyên môn mà trên phương tiện tình cảm còn gây bức xúc với bà con dòng tộc Nguyễn Phước trên toàn quốc cũng như ở hải ngoại.

Đồng thời, các cứ liệu lịch sử là cơ sở xếp loại di sản văn hóa cấp quốc gia đã động chạm một cách phi lý đến cuộc đời và sự nghiệp hoàng đế Gia Long, vua khai sáng và khởi nghiệp vương triều Nguyễn.

Hồi đầu năm 2022, lễ giỗ bà thứ phi Hoàng Phi Yến đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Theo hồ sơ di sản, bà Phi Yến tên thật là Lê Thị Răm, thứ phi chúa Nguyễn Ánh (sau là hoàng đế Gia Long), hiện thờ tại An Sơn Miếu. Năm 1783, chúa Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn truy đuổi, chạy ra Côn Đảo, bà Phi Yến cùng chạy theo. Vì ngăn Nguyễn Ánh cầu viện Pháp, bà bị chồng giam giữ trong hang đá trên hòn đảo hoang vắng, phía tây nam của đảo chính. Con trai bà Phi Yến và chúa Nguyễn Ánh là hoàng tử Hội An (hoàng tử Cải) khóc đòi mẹ, bị chúa ném xuống biển, xác trôi vào làng Cỏ Ống, được dân làng mang chôn và lập miếu thờ.

Lễ rước bài vị Hoàng tử Hội An xuất phát từ An Sơn miếu đến miếu Cậu Cỏ Ống

Tượng Bà Phi Yến trong điện chính miếu An Sơn

Nhân dân huyện Côn Đảo tổ chức lễ giỗ bà Thứ phi Hoàng Phi Yến

Lễ giỗ bà Phi Yến được tổ chức vào ngày 17 và 18/10 âm lịch hàng năm

Năm 1785, bà Phi Yến được dân làng rước về. Tại đây, bà bị người làng là Biện Thi xâm phạm danh tiết nên tự vẫn. Bà mất ngày 18/10 âm lịch, năm 1785. Để tỏ lòng thương tiếc, dân làng xây ngôi miếu để thờ bà. Sang thế kỷ XIX, năm 1861, Pháp chiếm Côn Đảo, lập nhà tù và di dời toàn bộ dân về đất liền nên ngôi miếu không được chăm sóc, dần hư hỏng, sụp đổ.

Vẫn theo hồ sơ di sản, đến năm 1958, Trưởng ty ngân khố tỉnh Côn đã xem lại sử lược, nhận thấy người phụ nữ trung trinh tiết liệt nên cho xây lại ngôi miếu nhỏ trên nền ngôi đền ngày xưa, thờ bà Phi Yến, đặt tên An Sơn Miếu. Để tưởng nhớ, ngày 17 và 18/10 âm lịch hàng năm, dân làng An Hải tổ chức lễ giỗ bà Phi Yến.

T.Toàn